Poczta gdańska została pocztą polską, a o polskiej nie pamięta nikt.

O tej:

Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 2 na dworcu kolejowym w Gdańsku, 1930, czyli Kolejowy Urząd Pocztowy
Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 2 na dworcu kolejowym w Gdańsku, 1930, czyli Kolejowy Urząd Pocztowy

Jak widać, nad wejściem  jest polskie godło i polski napis. Budynek stał i stoi w tym samym miejscu od lat – bardziej znany  jako  siedziba Renomy (wiadomo), obecnie posterunek Straży Ochrony Kolei.

Nigdy nie było innej poczty polskiej na terenie dworca!!

Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 2 na dworcu kolejowym w Gdańsku, widok obecny, posterunek SOK

Budynek stracił w czasie wojny dach, a po wojnie dorobiono mu jedno piętro. Jego umiejscowienie widać na poniższym zdjęciu – znajduje się obok  dawnych kas podmiejskich, a obecnie budynku KFC.

Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 2, widok z góry

Co jakiś czas jesteśmy jednak w mediach zalewani i katowani błędnymi informacjami  o kolejowej poczcie polskiej. Skąd bierze się ta dezinformacja? 

Nie wnikając zanadto w strukturę organizacji poczty GDAŃSKIEJ w Wolnym Mieście (nie polskiej), należy wspomnieć, że poczta  GDAŃSKA posiadała pod koniec 1920 roku pięć urzędów pocztowych oraz podległe im agencje i pomocnicze jednostki pocztowo-telegraficzne.  Jeden z urzędów znajdował się na terenie dworca i nosił napis, a jakże, POSTAMT.

Dawny gdański (nie polski) urząd pocztowy, obecnie hotel

Na podstawie art. 104 Traktatu Wersalskiego z 28 kwietnia 1919 roku oraz Konwencji polsko-gdańskiej z 1920 roku, również rząd polski przystąpił do organizacji polskich placówek pocztowych w Wolnym Mieście Gdańsku. Utworzono trzy urzędy pocztowe.

1. Morski Urząd Pocztowy, inne nazwy:  Urząd Ekspedycji Pocztowej Gdańsk-Nowy Port, od roku 1922 – Polski Urząd Pocztowy nr 1, a od 1 sierpnia 1926 roku – Polski Urząd Pocztowy nr 3 – i w tym roku znalazł siedzibę przy Broschkischerweg 26 (obecnie ulica Chodackiego).  Rozpoczął działalność 10 marca 1920 roku. Wiosną 2018 budynek został zakupiony przez Zarząd Portu Morskiego Gdańsk i jest szansa, że przestanie niszczeć. Ma tu powstać centrum biurowo-magazynowe.

Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 1, czyli Morski Urząd Pocztowy w WMG, obecnie ul. Chodackiego 26

2. Kolejowy Urząd Pocztowy, czyli Polski Urząd Pocztowy nr 2 – ten właśnie na terenie dworca kolejowego; rozpoczął działalność 17 kwietnia 1921 roku.

3. Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 3 (Główny Urząd Pocztowo-Telegraficzny) przy placu Heweliusza, obecnie Obrońców Poczty Polskiej, powstał najpóźniej, bo 5 stycznia 1925 roku, a od 1 sierpnia 1926 nazywał się: Polski Urząd Pocztowo-Telegraficzny nr 1 (wtedy Poczta Morska otrzymała nr 3).

Polski Urząd Pocztowy Gdańsk 3

Po wojnie, o ile o bohaterskiej poczcie głównej pamiętano, to pozostałe dwie poszły w niepamięć. Oczywiście, oba budynki funkcjonowały. W Poczcie Morskiej mieściły się magazyny pocztowe, a po 1989 była własnością Telekomunikacji Polskiej, potem firmy Orange. Jednak ten budynek w stylu dworkowym systematycznie ulegał dewastacji, a o jego polskiej historii niewielu pamiętało.

Prawdziwy misz-masz nastąpił jednak z Pocztą Kolejową.

W dawnym budynku postamtu ulokowała się po wojnie również poczta i to dosyć szybko, bo 5 kwietnia 1945 roku, i funkcjonowała przez lata jako Urząd Pocztowy Gdańsk 2. Była to pierwsza powojenna  polska poczta w Gdańsku.

Dawny gdański (nie polski) urząd pocztowy, po wojnie Urząd Pocztowy Gdańsk 2, przed remontem.

Gdy przeszła w ręce prywatne, nowy właściciel postanowił odkryć stary napis. Wywołuje to co jakiś czas falę oburzenia, jak można z dawnej poczty polskiej czynić niemiecką. Przyznacie jednak państwo rację, że jest to raczej fala historycznej ignorancji. Gdzieś dzwoni, tylko nie wiadomo, w którym kościele. Po wojnie Gdańsk 2, przed wojną też Gdańsk 2 – tylko w innym miejscu.

Gdyby dbano o ślady polskości w Gdańsku, gdyby była należyta edukacja historyczna, gdyby troszczono się o stan budynku, gdyby był odpowiednio oznakowany – nigdy nie byłoby takich pomyłek. 

Ba, doszły mnie słuchy, że urzędnicy miejscy chcieli powiesić tablicę pamiątkową – nie, nie na tym zaniedbanym budynku Renomy, ale na POSTAMT. Śmiać się czy płakać?

Gdańsk Strefa Prestiżu dysponuje wyraźniejszym zdjęciem napisu nad wejściem do Poczty Kolejowej. Wyrażamy nadzieję, że PKP, UM czy jakakolwiek inna instytucja będą zainteresowane odtworzeniem tego napisu.

Anna Pisarska-Umańska

3 thoughts on “Jak poczta gdańska została pocztą polską?

  • Dzięki za ciekawy artykuł

    Odpowiedz
  • Gdzie mieścił się Morski Urząd Pocztowy przed sierpniem 1926r?

    Odpowiedz
    • Przypuszczam, że w budynku Dyrekcji Poczty II WMG przy Winterplatz 2 (Targ Maślany), bo tam mieściła się siedziba Dyrekcji Poczt i Telegrafów II RP w Gdańsku, z dyrektorem Kazimierzem Lenartowiczem.

      Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.