ORP CZAJKA (624) – niszczyciel min klasy Flaming (Projekt 206 FM) powstałej w wyniku gruntownej przebudowy trzech trałowców klasy Orlik (projekt 206F, oznaczenie kodowe NATO projektu: Krogulec). Budowniczym jednostki jest nieistniejąca już Stocznia Komuny Paryskiej w Gdyni. Od momentu podniesienia bandery ORP CZAJKA pełni służbę w ramach 13 Dywizjonu Trałowców, podporządkowanego wpierw 9 Flotylli Obrony Wybrzeża z bazą na Helu a następnie od lipca 2006 roku 8 Flotylli Obrony Wybrzeża z bazą w Świnoujściu. W trakcie swojej służby jako trałowiec ORP CZAJKA oprócz szkolenia załogi, udziału w manewrach oraz dozorach bliskich i dalekich pełnił też rolę jednostki testowej (druga połowa lat 70-tych) dla nowego wzoru uzbrojenia artyleryjskiego kal. 23 mm jakim był zestaw ZU-23-2M. W pierwszej połowie lat 80-tych uzbrojenie to znalazło się na wyposażeniu okrętu, po czym ze względu na jego dużą awaryjność zostało z niego zdjęte i zastąpione poprzednio używanymi armatami 2M-3M kal. 25 mm.

Lata 90-te to okres początków współpracy z jednostkami flot NATO m.in. udział w manewrach BALTOPS 95. W lutym 1998 roku po prawie 32 latach służby okręt zostaje wycofany z linii i skierowany do Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni w celu gruntownej przebudowy na niszczyciel min. Ponowne wcielenie do służby ma miejsce 26 maja 2000 roku w bazie na Helu. Od tego momentu łączący w sobie funkcje trałowca i niszczyciela min okręt czterokrotnie uczestniczył w misjach stałych zespołów NATO i tak:

  • w okresie 23.04. – 10.07.2003 r. – w składzie zespołu szybkiego reagowania MCM FORNORTH (MINE COUNTER MEASURES FORCES NORTHERN EUROPE),
  • w okresie 14.08. – 13.10.2004 r. – w składzie zespołu szybkiego reagowania MCM FORNORTH,
  • w okresie 30.07. – 16.10.2007 r. – w składzie stałego zespołu obrony przeciwminowej SNMCMG 1 (Standing NATO Minecounter Measures Group 1), odwiedzono m.in. port w Tallinie (Estonia),
  • w okresie 17.01. – 05.05.2013 r. – w składzie zespołu SNMCMG 1, operowano na wodach: Bałtyku, Morza Północnego, Morza Irlandzkiego, odwiedzono następujące porty: Neustadt, Lubeka (Niemcy), Den Helder (Holandia), Zeebrugge (Belgia), Cork (Irlandia), Liverpool, Faslane, Belfast (Wielka Brytania).

Oprócz w/w misji okręt brał też udział w następujących międzynarodowych manewrach / operacjach / ćwiczeniach (NATO / floty zagraniczne) oraz egzaminach / certyfikacjach:

  • 06.07. – 07.07.2000 r. – polsko – niemieckie manewry sił przeciwminowych, wraz z: ORP WIGRY, ORP GOPŁO, ORP GNIEWKO i zbiornikowcem Z-8, rejon: Zatoka Kilońska,
  • kwiecień 2001 r.  – BLUE GAME 01, wraz z ORP MEWA, rejon: Cieśniny Bałtyckie,
  • 21.05. – 25.05.2001 r. – SQUADEX 01, wraz z ORP MEWA, ORP GOPŁO i ORP WDZYDZE, rejon: Bałtyk Południowy,
  • wrzesień 2001 r. – OPEN SPIRIT 01 (operacja niszczenia pozostałych po I i II Wojnie Światowej niewybuchów), wraz z ORP ŚNIARDWY, rejon: wybrzeża Estonii (tor podejściowy do portu w Tallinie),
  • 22.10. – 27.10.2001 r. – POLISH PASSEX, wraz z ORP MEWA wspólne ćwiczenia z zespołem MCM FORNORTH, rejon: Morze Bałtyckie,
  • 27.02. – 16.03.2002 r. – STRONG RESOLVE 02, wraz z ORP MEWA i ORP FLAMING oraz siłami obrony przeciwminowej NATO, przygotowanie i zabezpieczenie akwenu w rejonie poligonu w Ustce, gdzie następnie miała zostać przeprowadzona operacja desantowa,
  • 19.04. – 12.05.2002 r. – BLUE GAME 02, wraz z ORP FLAMING, rejon: Cieśniny Bałtyckie, w trakcie trwania ćwiczeń odwiedzono duńskie porty: Frederikshavn i Odense,
  • 18.10. – 26.10.2002 r. – OPEN SPIRIT 02, wraz z zespołem MCM FORNORTH (w składzie zespołu ORP MEWA), rejon: Zatoka Ryska, zniszczono: niemiecką minę denną oraz minę kotwiczną, każda o masie ładunku wybuchowego pół tony (480 kg),
  • 25.11. – 30.11.2002 r. – POLISH PASSEX, wraz z ORP FLAMING i  zespołem NATO SNMCMG 1 (z ORP MEWA w składzie),
  • 28.04. – 16.05.2003 r. – BLUE GAME 03 (w ramach zespołu MCM FORNORTH), rejon: Południowy Bałtyk, Cieśniny Bałtyckie,
  • 27.04. – 13.05.2004 r. – BLUE GAME 04, rejon: Cieśniny Bałtyckie, Morze Północne,
  • 02.09. – 15.09.2004 r. – OPEN SPIRIT 04 (w ramach zespołu MCM FORNORTH), operacja niszczenia pozostałych po I i II Wojnie Światowej niewybuchów, w operacji bierze też udział ORP FLAMING, rejon: wybrzeża Litwy,
  • 09.05. – 19.05.2005 r. – MCM SQNEX (ORP CZAJKA jest okrętem flagowym ćwiczeń), wraz z ORP FLAMING, ORP GOPŁO, ORP ŚNIARDWY, rejon: Morze Bałtyckie,
  • 04.09. – 12.09.2006 r. – OPEN SPIRIT 06, w ćwiczeniach uczestniczy też ORP FLAMING wchodzący w skład zespołu SNMCMG 1, rejon: wybrzeża Estonii,
  • 14.05. – 25.05.2007 r. – NOBLE MARINER 07, wraz z ORP NECKO i ORP DRUŻNO z 12 DTr-u, rejon: Bałtyk, Cieśniny Bałtyckie, Morze Północne,
  • 31.08. – 10.09.2007 r. – OPEN SPIRIT 07 (w ramach zespołu SNMCMG 1), w operacji bierze też udział ORP MEWA, rejon: wybrzeża Litwy,
  • 04.05. – 14.05.2008 r. – MCOPLIT 08 (Mine Clearance Operation Lihuania), rejon wybrzeża Litwy,
  • 19.05. – 23.05.2008 r. – POLISH PASSEX, wraz z ORP FLAMING i ORP GOPŁO ćwiczenia z jednostkami NATO, rejon: Zatoka Gdańska,
  • 01.09. – 12.09.2008 r. – OPEN SPIRIT 08, rejon: wybrzeża Łotwy (Zatoka Ryska), zniszczono 5 min (3 kotwiczne, 2 denne) oraz 1 torpedę – łącznie prawie 2 tony materiałów wybuchowych,
  • 16.08. – 26.08.2010 r. – DANEX 10 wraz z ORP KONTRADMIRAŁ XAWERY CZERNICKI i ORP MEWA, rejon: Morze Bałtyckie,
  • 11.05. – 25.05.2012 r. – OPEN SPIRIT 12, rejon, wybrzeża Estonii, zniszczono: 2 rosyjskie miny (M16 i M26),
  • 18.02. – 01.03.2013 r. – BENEFICIAL COOPERATION 13 (w ramach zespołu SNMCMG 1), niszczenie niewybuchów z czasów II Wojny Światowej, rejon: Morze Północne,
  • kwiecień 2013 r. – JOINT WARRIOR 13-1 (w ramach zespołu SNMCMG 1), rejon: wybrzeża Szkocji,
  • 06.09. – 19.09.2013 r. – NORTHERN COAST 13, rejon: wybrzeża Szwecji,
  • 28.10. – 08.11.2013 r. – STEADFAST JAZZ 13, rejon: Morze Bałtyckie.

Z innych znaczących wydarzeń z tego okresu warto wspomnieć o:

  • mającej miejsce w lipcu 2000 roku prezentacji bandery oraz efektów modernizacji podczas organizowanej w Niemczech wystawy EXPO 2000, na czas wystawy okręt cumował w porcie Bremerhaven, gdzie udostępniony był do zwiedzania,
  • październik – listopad 2001 r. – wraz z ORP FLAMING, ORP WIGRY, ORP ŚNIARDWY, ORP MIELNO, ORP RESKO i ORP DRUŻNO w sprawdzeniu wód poligonu pomiędzy Ustką a Wickiem Morskim,
  • zdobyciu w kwietniu 2002 roku (podsumowanie roku szkoleniowego 2001) tytułu najlepszego okrętu Polskiej Marynarki Wojennej i 9 Flotylli Obrony Wybrzeża w grupie jednostek bojowych do 400 t. wyporności,
  • wydobyciu w dniu 13.02.2003 r. z dna Zatoki Gdańskiej, w pobliżu toru wodnego do portu w Gdyni niemieckiej torpedyG7e, którą to następnie zdetonowano na poligonie morskim,
  • wydobyciu w dniu 22.03.2005 r. z dna Zatoki Gdańskiej na wysokości Osady Rybackiej torpedy kal. 533 mm,
  • zniszczeniu w dniu 02.05.2007 r. wydobytej poprzedniego z dnia przez ORP ZBYSZKO i zespół nurków z dna Gdańskiego Nowego Portu niemieckiej miny o masie ładunku wybuchowego ca. 750 kg (minę po wydobyciu postawiono na lądzie w bazie Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku i zabezpieczono),
  • udziale w krajowych manewrach Anakonda 08 (wrzesień 2008),
  • sprawdzeniu, a następnie wydobyciu w dniu 25.10.2011 r. z dna portu w Gdańsku (baza przeładunku paliw płynnych) podejrzanego obiektu, którym okazała się być przypominająca minę kotwiczną obudowa kompasu,
  • zabezpieczaniu w dniu 01.10.2012 r. akwenu Zatoki Puckiej, gdzie zdetonowana zostać miała niemiecka torpeda lotnicza F5b z czasów II Wojny Światowej,
  • rozpoznaniu na przełomie kwietnia i maja 2013 roku podczas powrotu do kraju po zakończeniu służby w zespole SNMCMG 1 znajdującego się na dnie Morza Północnego 70 metrowego obiektu, którym mógł być poszukiwany wrak zaginionego w 1940 roku okrętu podwodnego ORP ORZEŁ (I),
  • udziale w ćwiczeniach Marynarki Wojennej o kryptonimie REKIN 11 (23.05. – 27.05.2011),
  • wydobyciu w dniu 24.11.2011 r. z dna Zatoki Gdańskiej na wysokości Gdyni dwóch torped, które to następnie zdetonowano na poligonie morskim,
  • udziale w krajowych manewrach Anakonda 12 (wrzesień 2012 r.),
  • udziale w krajowych manewrach Anakonda 16 (czerwiec 2016 r.).

W bieżącym roku tj. 2017 ORP CZAJKA obchodzić będzie 50 rocznicę służby w szeregach Polskiej Marynarki Wojennej. W przyszłości okręt ma zostać zastąpiony przez jeden z niszczycieli min klasy Kormoran (Projekt  258).

Dowódcy ORP CZAJKA:

  • 17.06.1967 – 11.12.1969 – kpt. Leopold Balas,
  • 12.12.1968 – 06.04.1971 – por. mar Roman Mańko,
  • 07.04.1971 – 28.08.1975 – por. mar. Waldemar Warszewski,
  • 29.08.1975 – 04.11.1975 – por. mar. Czesław Mikołajew,
  • 04.11.1975 – 08.09.1977 – por. mar. Mieczysław Waryszczak,
  • 08.09.1977 – 01.12.1979 – por. mar. Andrzej Slosarczyk,
  • 01.12.1979 – 06.04.1981 – por. mar. Jan Kanturski,
  • 06.04.1981 – 01.03.1982 – por. mar. Jerzy Karpiński,
  • 01.03.1982 – 11.08.1984 – por. mar. Mirosław Oniszczuk,
  • 11.08.1984 – 23.12.1985 – por. mar. Grzegorz Skowroński,
  • 23.12.1985 – 12.02.1988 – por. mar. Włodzimierz Pacek,
  • 12.02.1988 – 02.01.1991 – por. mar. Józef Kaczmarski,
  • 02.01.1991 – 16.09.1991 – por. mar. Bogdan Kasprowicz,
  • 14.07.1992 – 21.01.1994 – kpt. mar. Janusz Mrugała,
  • 21.01.1994 – 27.10.1998 – por. mar. Wiesław Puchalski,
  • 27.10.1998 – 01.01.2002 – kpt. mar. Aleksander Gierkowski,
  • 01.01.2002 – 20.08.2003 – kpt. mar. Krzysztof Rybak,
  • 20.08.2003 – 01.07.2004 – kpt. mar. Piotr Sikora,
  • 01.07.2004 – 01.02.2010 – kpt. mar. Jarosław Tuszkowski,
  • 01.02.2010 – 30.06.2015 – kpt. mar. Piotr Pasztelan,
  • 01.07.2015 – 18.07.2016 – kpt. mar. Tomasz Zuber,
  • 01.08.2016 – ? – kpt. mar. Piotr Gorycki

Jednostki klasy Flaming (projekt 206FM):

  • ORP FLAMING (621) – stoczniowy numer budowy: 206F/9, położenie stępki: 07.01.1966, wodowanie: 05.05.1966, wcielenie do służby: 27.09.1966, przebudowa: 02.03.2000 – 22.06.2001, matka chrzestna: Mrs Joanna Tor Miszczak,
  • ORP MEWA (623) – stoczniowy numer budowy: 206F/11 położenie stępki: 18.07.1966, wodowanie: 22.12.1966, wcielenie do służby: 09.05.1967, przebudowa: 07.1998 – 14.05.1999,
  • ORP CZAJKA (624) – stoczniowy numer budowy: 206F/12, położenie stępki: 12.09.1966, wodowanie: 17.06.1966, wcielenie do służby: 17.06.1967, przebudowa: 02.1999 – 26.05.2000.

Dane techniczne:

  • Wyporność (pełna): 507 ton,
  • Wymiary (d. x s. x z.): 58.2 x 7.7 x 2.14 m,
  • Kadłub:
    typ: pojedynczy,
    materiał: stal,
    przedziały wodoszczelne: 10,
  • Napęd: spalinowy:
    2 silniki diesla: Cegeilski-Sulzer 6 ATL 25/30 o łącznej mocy 2260 kW,
    2 śruby,
    1 dziobowy pędnik strumieniowy: Brunvoll,
  • Prędkość: 17,5 węzła,
  • Zasięg: 2.000 Mm przy 12 w.,
  • Wyposażenie elektroniczne:
    1 radar nawigacyjny: Decca Bridge Master,
    1 stacja hydrolokacyjna: SHL-100MA,
    1 holowana stacja hydrolokacyjna: SHL-200M,
    system wspomagania dowodzenia: Pstrokosz,
    automatyczny system identyfikacji statkówAIS,
    zestaw radiostacji  UHF, HF: Rohde & Schwarz,
  • Uzbrojenie:
    1 x II zestaw artyleryjsko – rakietowy ZU-23-2MR Wróbel II kal. 23 mm + 2 wyrzutnie pocisków p.lot. GROM,
    2 x IV wyrzutnie Fasta-4M dla pocisków p.lot. Strzała 2M,
    2 tory minowe dla 12 min typu: OS (zmodernizowana mina 08/39), MMD-1, MMD-2 lub 6 min typu OD (Okrętowa Duża),
    1 komplet trału kontaktowego: MT-2W,
    1 komplet trału akustycznego: MTA-2,
    1 komplet trału elektromagnetycznego: TEM-PE-2MA ver. 2 mod.,
    2 pojazdy podwodne: Ukwiał,
  • Wyposażenie dodatkowe:
    1 komora dekompresyjna dla 3 osób,
    1 teleskopowy żuraw firmy Sormec,
  • Załoga: 54 os.

Bibliografia:

  • Jarosław Ciślak „Polska Marynarka Wojenna 1995” – Wydawnictwo Lampart Bellona, Warszawa 1995,
  • Jerzy M. Kamiński – Na drodze do pierwszego polskiego niszczyciela min, okręty projektu 206FM, Morze Statki i Okręty 11/2008 – wydawnictwo Magnum-X,
  • strona archiwalna: http://www.mw.mil.pl
  • http://www.hazegray.org/worldnav/
  • https://www.facebook.com/13-Dywizjon-Tra%C5%82owc%C3%B3w-im-admira%C5%82a-floty-Andrzeja-Karwety-797156813651812/?fref=ts
  • https://www.facebook.com/Pasjonaci-13-helski-Dywizjon-Tra%C5%82owc%C3%B3w-im-Admira%C5%82a-Andrzeja-Karwety-1886517388239614/?fref=ts
  • https://www.facebook.com/ORP-Flaming-1392921394263764/?fref=ts

Łukasz Błaszczak

Autor prowadzi blog W obiektywie shipspottera czyli z migawką nad portową sadzawką

strona na FB W obiektywie shipspottera

One thought on “Jednostki Polskiej Marynarki Wojennej – ORP Czajka (624)

  • Pasjonujący artykuł. Dużo konkretów – żadnego zbędnego komentarza. Same fakty i szczegóły – oby więcej takich dobrych materiałów na Strefie!

    Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.