KOŚCIÓŁ GARNIZONOWY PW. ŚW. APOSTOŁÓW PIOTRA I PAWŁA
W GDAŃSKU-WRZESZCZU
ul. Sobótki 20

Letniskowy charakter Wrzeszcza nie sprzyjał budowie kościoła. Nieliczni mieszkańcy korzystali z kościołów w Gdańsku lub Oliwie, a zamożniejsi mieszczanie byli kalwinami, ewangelikami, wyznawcami religii mojżeszowej i menonitami. Rozwijający się Wrzeszcz i wzrost liczby ludności wyznania ewangelickiego doprowadziły do podziału ewangelickiej parafii Bożego Ciała.

Nowa gmina powstała we Wrzeszczu, a na jej czele od 31 maja 1896 r. stanął pastor Johannes Eduard Karl Lutze. Zgromadził on wokół siebie grupę zainteresowanych budową nowej świątyni. Gmina otrzymała grunt przy dzisiejszej ul. Sobótki 20 i dzięki finansowemu wsparciu niemieckiej cesarzowej Augusty Wiktorii – żony Wilhelma II, wpłatom parafian i władz miejskich, rozpoczęła budowę Domu Bożego.

kościół garnizonowy we Wrzeszczu

Kościół i plebanię w stylu neogotyckim zaprojektował maklemburski architekt Gotthilf Ludwig Möckel. Zbudowany z czerwonej cegły Kościół Lutra (niem. Lutherkirche) konsekrowano 6 października 1899 r. Od początku swego istnienia świątynia związana była z wojskiem. Korzystała z niego elitarna cesarska kawaleria pruska (tzw. „Czarni Huzarzy”) wyznania luterańskiego, stacjonująca w pobliskich koszarach. Wcześniej nabożeństwa dla wojska odprawiane były dwa razy w miesiącu w auli szkoły ewangelickiej, a katolicy modlili się w gdańskiej św. Brygidzie. W późniejszych latach była niemieckim kościołem garnizonowym.

witraż

Świątynia stanowi przykład stylu neogotyckiego. Bryła kościoła ma dwie niesymetryczne nawy oraz krótkie, zamknięte prosto prezbiterium, obok którego zlokalizowano zakrystię w prostokątnym aneksie. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża zegarowa na rzucie kwadratu z istniejącą przed II wojną światową kaplicą chrzcielną w przyziemiu. Wieża o trzech kondygnacjach, ujęta jest w części dolnej skarpami. Powyżej znajdują się elewacje z trójdzielnymi, zamkniętymi półkoliście, przezroczami. Ostatnia kondygnacja wieży jest ażurowa.

rozeta

Fasada budowli to portal z umieszczoną na nim rozetą, zwieńczoną trójkątnym szczytem z ostrosłupowymi blendami a także figurami św. Apostołów Piotra i Pawła. Narożnik północno-wschodni zajmuje cylindryczna klatka schodowa, prowadząca na wieżę kościoła. Zaś druga cylindryczna klatka schodowa, znajdująca się od strony południowo-zachodniej, prowadzi na galerię i chór.
Wnętrze kościoła posiada sklepienie o charakterze salowym z emporą nad nawą boczną.

ambonaPrzechodząc nawą główną w stronę prezbiterium po lewej stronie znajduje się ambona w stylu neogotyckim z rzeźbionymi symbolami czerech Ewangelistów: anioł, lew, byk i orzeł. Nadstawa głównego ołtarza, to rzeźbione medaliony z popiersiami Ewangelistów: św. Jana, św. Marka, św. Łukasza i św. Mateusza.

W ołtarzu nawy bocznej znajduje się obraz Matki Bożej Ostrobramskiej, tak bardzo bliski przybyłym do Gdańska repatriantom.
Z pierwotnego wyposażenia świątyni zachowały się wspaniałe witraże, przedstawiające sceny z życia Chrystusa, ufundowane przez cesarzową Augustę Viktorię, żonę Wilhelma II, które powstały w pracowni Ferdynanda Müllera z Quedlinburga w 1899 r.

Z pierwotnie ufundowanych trzech dzwonów, dwa nie przetrwały I wojny światowej. Pozostał jeden dzwon z lat 1920-1926.
Świątynia również wyposażona jest w 39-głosowe organy pneumatyczne elbląskiej firmy Terleckiego, posiadające kontuar wolnostojący przed prospektem, znajdujący się po lewej stronie chóru.

Budowla przetrwała do naszych czasów w niezmienionej formie. Jako jeden z nielicznych gdańskich kościołów przetrwał działania wojenne. Swoją funkcję pełnił do zakończenia II wojny światowej. Po wojnie świątynia została przekazana Wojsku Polskiemu, konsekrowana przez kościół katolicki z podtrzymaniem funkcji Kościoła Garnizonowego pw. św. Piotra i Pawła (od figur obu świętych umieszczonych nad głównym portalem).

witraż

W wyniku zachodzących przemian politycznych w Polsce, po wyborach w 1989 r., ówczesny Biskup Polowy Sławoj Leszek Głódź, 28 marca 1991 r. erygował personalną parafię wojskową, a jako metropolita gdański 1 lipca 2009 r. powołał do istnienia terytorialną parafię Matki Odkupiciela, w wyniku czego Kościół Garnizonowy pw. św. Piotra i Pawła został parafią wojskowo-cywilną. Od tego dnia zaczęto używać nowego wezwania – Matki Odkupiciela.

Ks. ppłk Sławomir Pałka, proboszcz

Czytaj również tutaj -> organy kościoła garnizonowego

Dodaj opinię lub komentarz.