Gdy Napoleon wracał spod Moskwy, wcale nie było pewne, że pożegna się z panowaniem. Ważyły się także losy Wolnego Miasta Gdańsk. Feldmarszałek Kutuzow w obawie przed wzmocnieniem się Prus opowiadał się za pozostawieniem rządów Napoleona na zachodzie Europy. Gdańsk miał przypaść Rosji, nadal pozostałby wolnym miastem, ale pod jej zwierzchnictwem.
Ale Kutuzow w 1813 roku zmarł i do głosu doszło stronnictwo opowiadające się za zniszczeniem Napoleona raz na zawsze. Kutuzow zmarł w kwietniu, ale już od 21 stycznia trwało oblężenie Gdańska. Wydaje się, że to już nie Gdańsk się bronił, a okupujący go Francuzi. Oprócz tej nacji w mieście siedzieli również Polacy, Sasi, Bawarczycy, Neapolitańczycy, Hiszpanie, Niderlandczycy i inni. Takie to było francuskie wojsko.
Przeczytaj też:
31 października/1 listopada spłonęło 197 spichlerzy poprzez ostrzelanie artyleryjskie Rosjan (udział Prusaków w zdobywaniu miasta był niewielki). To zaważyło na kapitulacji 29 listopada. Napoleon początkowo liczył, że obrona Gdańska da mu czas na zgromadzenie wojska, by ponowie ruszyć na wschód. Klęska w Bitwie Narodów to pogrzebała.
Początkowe warunki kapitulacji były takie, że niemieckie oddziały miały udać się pod rozkazy swoich władców, Polacy i inne narodowości, w tym Francuzi, mieli wyjść swobodnie i wrócić do domów. Mieli wyjść z częścią broni w sposób honorowy. Ale generał Rapp przedobrzył i zaczął niszczyć broń. Musiało się to nie spodobać carowi, bo w wigilię 1813 roku zmienił warunki. Wszyscy oprócz Polaków zostali wysłani w głąb Rosji. Francuzi mieli wytyczoną drogę przez Kijów. Polacy mogli wrócić do domów. Później przyjęto ich jako ochotników do wojska Kongresówki.
Wszystko to napisałam, by powiedzieć, że 1 stycznia 1814, w Nowy Rok, przez tę Bramę Peterszawską wyszły oddziały polskie w liczbie ponad 3000 z 230 oficerami, pod dowództwem generała Michała Gedeona Radziwiłła. Wyszły przez Bramę Piotrowych Zagród, a broń złożyły milę dalej.
Literatura:
- E. Cieślak „Historia Gdańska”
- J. Schopenhauer „Gdańskie wspomnienia młodości”
- Władysław Zajewski „Wolne Miasto Gdańsk”
W 1813 były dwa porozumienia kapitulacyjne. Pierwsze z 29 listopada i drugie podpisane 29 grudnia.
Polaków, których objął ten drugi układ, było trzy tysiące sześćset dwudziestu sześciu (przynajmniej taką liczbę podaje Gedanopedia).