Ta wystająca wieża Muzeum II Wojny Światowej usadowiła się na Przesmyku Kuźni Podków. Uliczka biegła w poprzek tego zdjęcia, tak mniej więcej po wieży. Krzyżowała się z ulicą Wielką. Uliczka miała różne nazwy.
Pojawiła się pod koniec XVII wieku i łączyła Brabank (po prawej) z Mostem na Dyle (po lewej). Przecinała ją ulica Wielka (ten podłużny budynek). W 1814 r. otrzymała swoją pierwszą nazwę – Schmiedegang (Przesmyk Kuzienny lub – ładniej – Zaułek Kowalski), w 1929 była to Hussschmiedegang (Przesmyk Kuźni Podków). Domy nie miały tu swojej numeracji, bo zaliczały się do ulic sąsiednich.
Po wojnie część od mostu do Wielkiej (czyli fragment naprzeciw) nazwano Kowale, a część od Wielkiej do Starej Stoczni (bliżej Brabanku) – Kuźnia. Na planie z 1946 r. widzę jednak całość jako Kuźnia.
Być może nawet wchodząc do muzeum (z lewej strony zdjęcia), dokładnie wkraczamy w oś Kowalskiego Zaułka.
Piękne nazwy – Kuźnia Podków, Wiadrownia, Mała, Wielka, Piekary, Więcierze, Kowalski Zaułek – wszystko przepadło, a można było uratować.
Może kiedyś ktoś wpadnie na pomysł, by na wielkim, wyjałowionym placu narysować chociaż zarys ulic starej Wiadrowni i w ten sposób wydobyć ją z niepamięci – tej najgorszej ze śmierci.
na podstawie: A. Januszajtis „Od Aksamitnej do Żytniej”
