Praga. Aby poznać stolicę Czech, nie wystarczy wpaść tu na kilka dni…
Na Starym Mieście w Pradze szczególne wrażenie robi pomnik Jana Husa, czeskiego duchownego, reformatora Kościoła, spalonego na stosie w 1415 roku po uznaniu go przez sobór w Konstancji za heretyka. Pomnik powstawał przez 15 lat (od 1900 roku). Autorem dzieła jest Ladislaw Saloun (1870 – 1946). Monument to symbol odrodzenia narodowego Czechów. Gdy władze austriackie zakazały oficjalnego odsłonięcia pomnika, wbrew zakazowi w pięćsetną rocznicę spalenia Jana Husa prażanie zorganizowali na rynku wielką manifestację patriotyczną.
Tłumy turystów oblegają też gotycką wieżę staromiejskiego ratusza. Najciekawszą ozdobą tego budynku jest Orloj, czyli zegar astronomiczny zbudowany przez zegarmistrza Mikołaja z Kadania pod kierunkiem matematyka Jana Sindla ok. 1410 roku. Legenda głosi, że zegar przebudował w 1490 roku mistrz Hanusz, którego oślepiono, aby nie mógł stworzyć podobnego zegara w innych miastach. Zrozpaczony zegarmistrz rzucił się do wnętrza zegara uszkadzając jego mechanizm na wiele lat.
Przypomina się legenda pióra Zuzanny Rabskiej „O gdańskim zegarze” zamieszczona przez Jerzego Sampa w zbiorze „Legendy Gdańskie”. Twórca zegara został oślepiony na rozkaz burmistrza, gdy wyznał mu, że podobny zegar zamierza zbudować w swej rodzinnej Lubece. Okrutny burmistrz zginął ugodzony wahadłem, który oderwał się od mechanizmu w czasie nakręcania zegara.
Trzydziestoma grupami figur ozdobiony jest Most Karola. W tej galerii rzeźb nad Wełtawą uwagę wielu turystów przyciąga figura popularnego, również w wielu polskich miejscowościach, św. Jana Nepomucena. Brązowy posąg urodzonego ok. 1340 roku duchownego, który zginął utopiony z rozkazu Wacława IV 20 marca 1393 roku, pochodzi z 1683 roku. Władcę rozgniewał opór duchownego, który sprzeciwiał się ujawnieniu tajemnicy spowiedzi królowej Zofii. Król starał się bowiem unieważnić swoje małżeństwo z Zofią Bawarską, aby poślubić księżniczkę aragońską Joannę i szukał odpowiedniego pretekstu. Mogły istnieć także inne przyczyny królewskiego gniewu. Wacław IV pozornie sprzyjał kościołowi rzymskiemu i papieżowi Urbanowi VI, lecz potajemnie spiskował z antypapieżem Klemensem VII. Zamiarem króla było stworzenie nowej diecezji podlegającej bezpośrednio władcy świeckiemu i pozbycie się wpływowego arcybiskupa praskiego.
Jan pochodził z Pomuku ( z Nepomuka). Jego kult, potwierdzony licznymi figurami stawianymi często nad rzekami, jako że święty miał chronić przed powodzią, ale i przed suszą, rozprzestrzenił się w wielu krajach. Imię Nepomucen popularne było na Pomorzu, choć w dokumentach zapisywano je w różny sposób. Był więc: Niepomucjan, Niepomucyn, Nepomucjan. Wśród odwiedzających Most Karola istnieje przekonanie, że dotknięcie posągu św. Jana przynosi szczęście. Ślady tych niezliczonych dotknięć są wyraźnie widoczne w dolnej części rzeźby.
Mariańskie Łaźnie (Marienbad)
Dopiero w XIX wieku powstał ten kurort, choć od XIII stulecia znano miejscowe zimne źródła. Powstanie uzdrowiska zainicjował opat klasztoru norbertanów w Teplej Kaspar Karol Reitenberger (1779 – 1860). W 1818 roku miejscowość uzyskała status uzdrowiska, a w 1865 prawa miejskie. Jeszcze w roku 1779 opat zlecił zbadanie wód źródlanych klasztornemu lekarzowi Janowi Józefowi Nehr, który orzekł na podstawie doświadczeń , że wiele z bijących tu źródeł ma działanie lecznicze.
W Mariańskich Łaźniach największe źródło to Źródło Krzyżowe.
Dwa ujęcia wody źródlanej nazwano na cześć członków rodziny cesarskiej. Są to źródła: Karoliny Augusty Wittelsbach (1792 -1873) czwartej żony cesarz Franciszka II Habsburga (1768 – 1835) oraz Rudolfa Habsburga (1858 -1889) zmarłego, prawdopodobnie śmiercią samobójczą, syna cesarza Franciszka Józefa i cesarzowej Sisi. A pałacyk poświęcony cesarzowej Sisi zamordowanej w 1898 roku, noszący nazwę Łaźnie Elżbiety, powstał w 1906 roku w Karsbadzie.
W Mariańskich Łaźniach gościło wiele znakomitości. Byli tu Gogol, Turgieniew, Ibsen, Kafka i Goethe. Marienbad upodobał sobie brytyjski władca Edward VII. Mark Twain nazwał Mariańskie Łaźnie najmilszym i najnowocześniejszym miastem na kontynencie. Maksim Gorki był pierwotnie patronem neobarokowej kolumnady, żeliwnej, ażurowej konstrukcji, powstałej w 1889 roku, stanowiącej do dziś dumę uzdrowiska.
W 1836 roku w pensjonacie „Biały łabędź” przebywał Fryderyk Chopin, który tu zaręczył się z siedemnastoletnią siostrą przyjaciela Antoniego Wodzińskiego Marią. Utalentowana narzeczona jest autorką portretu Chopina. Konterfekt ten uchodzi za szczególnie udany. Jednak ze względu na niepokojący stan zdrowia Fryderyka, rodzice Marii zerwali zaręczyny. Dziś w Mariańskich Łaźniach jest małe muzeum poświęcone Chopinowi. Towarzystwo Fryderyka Chopina organizuje w kurorcie coroczny festiwal poświęcony polskiemu kompozytorowi. W 2024 roku odbyła się już 65 edycja festiwalu.
Starsi miłośnicy kina być może pamiętają francusko – włoski film „Zeszłego roku w Marienbadzie”. Reżyserem był Alain Resnais. Film, który zapoczątkował „nową falę” we francuskiej kinematografii, w 1961 roku został nagrodzony na festiwalu w Wenecji „Złotym Lwem”. Jednak zdjęcia kręcono w Monachium!
- przeczytaj: Perły i perełki Europy – Czechy
Bamberg
Z Zachodnich Czech blisko już do Bawarii. W Górnej Frankonii nad rzeką Regnitz uchodzącą do Menu leży Bamberg. W 902 roku n. e. istniał tu gród, czy może tylko obóz wojskowy, o nazwie Babenberh, skąd wschodniofrankijski możnowładca Adalbert wyruszył wraz z braćmi na bitwę, co zostało odnotowane w kronice z tego okresu.
W Bambergu niezmiennie zachwyca dawny ratusz wybudowany w XIV wieku na sztucznej wyspie, z szachulcowym Domkiem Rotmistrza, przebudowany częściowo w XVIII wieku w stylu barokowym i rokokowym.
W archikatedrze świętych Piotra i Jerzego pochowany jest jedyny papież, który znalazł miejsce swego ostatniego spoczynku w mieście na północ od Alp. Klemens II (1005 – 1047) był papieżem tylko przez rok. Zmarł we Włoszech w Pesaro, gdzie podobno zmagał się z malarią. Ekshumacje nie udowodniły ostatecznie, czy został, jak przypuszczano, otruty.
Od 1738 (z przerwami spowodowanymi sekularyzacją) funkcjonuje w Bambergu do dziś katolicka szkoła z internatem Aufseesianum. W jej okolicy można podziwiać najstarszą zachowaną Drogę Krzyżową w Niemczech, pochodzącą z 1503 roku.
W 1987 roku w mieście pojawiła się rzeźba Igora Mitoraja (1944 – 2014). To „Centurione”. Centurion, (setnik) w starożytnym Rzymie dowódca oddziału piechoty składającego się początkowo ze stu, potem z sześćdziesięciu żołnierzy, tak jak większość prac Mitoraja przypomina o przemijaniu, nietrwałości ludzkich poczynań, także kruchości dzieł sztuki…
- Władysław Kopaliński, Słownik mitów i tradycji kultury, Warszawa 1987
- Sławomir Adamczak, Katarzyna Firlej – Adamczak, Czechy. Przewodnik ilustrowany, Bielsko – Biała, 2013.
- Wikipedia
