- General-Major Wilhelm Hans von Flotow (*1838.05.25, Saarlouis; †1915.02.16 Charlottenburg-Berlin)
- Dyrektor Główny zakładów Gewehr und Munitionsfabrik Danzig w latach 1879-1889
Gdańska Fabryka Karabinów
Kariera wojskowa
Swoją karierę wojskową zaczyna w 1868 roku będąc przydzielony w stopniu Premier Lieutenant-a (odpowiednik porucznika) à la suite do 4. Brandenburgisches Infanterie Regiment Nr 24 (Grossherzog von Mecklenburg-Schwerin). Jest przy tym równocześnie delegowany do Gewehr Revisions Commissionen w Sömmerdzie na stanowisko członka komisji i asystenta dyrektora tej komisji, którym był podówczas major Tront. Stanowisko to w Smerdzie piastuje do roku 1871. W międzyczasie otrzymuje w roku 1870 awans na stopień Hauptmann-a (odpowiednik kapitana).
W Gdańsku pierwszy raz (w kontekście zawodowym) pojawia się w roku 1872 w związku z awansem i przeniesieniem na stanowisko asystenta dyrektora Gewehrfabrik Danzig, którym jest wówczas major Jagemann. Na funkcji tej pozostaje do roku 1874.
- przeczytaj: Fabryka Karabinów w latach Wielkiej Wojny
W roku 1875 następuje znaczna reorganizacja fabryki, która staje się połączoną fabryką karabinów i amunicji pod nazwą Gewehr und Munitionsfabrik Danzig. Pozostaje stanowisko Dyrektora Głównego, natomiast tworzy się dla działów fabryki karabinów i fabryki amunicji, jako osobnych struktur, dodatkowe osobne stanowiska dyrektorskie (sub-director).
W tymże samym roku 1875, W. von Flotow zostaje przeniesiony na stanowisku asystenta, ale tym razem dyrektora fabryki karabinów (Gewehrfabrik). W kolejnych latach 1876/77 awansuje na stanowisko samego dyrektora fabryki karabinów w Gdańsku. Kolejne dwa lata to nagłe zwroty w jego karierze i chyba niespodziewany awans. W roku 1878 przechodzi na identyczne stanowisko, jakie piastował w Gdańsku, z tym że do Spandau, gdzie działa Gewehr und Munitionsfabrik in Spandau.
Jednakże już po roku powraca do Gdańska, gdzie tym razem obejmuje stanowisko Dyrektora Głównego zakładów Gewehr und Munitionsfabrik Danzig. Stanowisko to piastuje przez dziesięć lat w okresie 1879-1889. W międzyczasie zarządzając fabryką również awansuje na wyższe stopnie wojskowe. W roku 1881 otrzymuje awans na Majora (odpowiednik majora). Natomiast pod koniec swojej pracy w Gdańsku w roku 1888 dochodzi do stopnia Oberst Leutenant-a (odpowienik podpułkownika).
Karta meldunkowa z Gdańska W. von Flotow’a, Archiwum Państwowe w Gdańsku
W roku 1890 zostaje przeniesiony do Gewehrfabrik in Spandau (Fabryki Karabinów w Spandau) na stanowisko Dyrektora Głównego tej fabryki. W 1891 r. zostaje awansowany do stopnia Oberst-a (odpowiednik: pułkownika). W 1892 r. zostaje awansowany na stanowisko inspektora w Inspektion der Gewehr- und Munitions-Fabriken (Wojskowej Inspekcji do spraw Fabryk Karabinów i Amunicji).
W roku 1892 dostępuje awansu do stopnia General-Major-a (odpowiednik: generała dywizji). Stanowisku inspektora w tych służbach piastuje do roku 1896 r., kiedy to zostaje prawdopodobnie przeniesiony na emeryturę i w stan spoczynku.
Awanse:
- 1868 : Premier Lieutenant (odpowiednik porucznika)
- 1870 : Hauptmann (odpowiednik kapitana)
- 1881 : Major (odpowiednik majora)
- 1888 : Oberst Leutenant (odpowienik podpułkownika)
- 1891 : Oberst (odpowiednik pułkownika)
- 1893 : General-Major (odpowiednik generała dywizji)
Struktura organizacyjna Gewehr und Munitionsfabrik Danzig z roku 1885
Odznaczenia:
Podczas swojej długoletniej służby wojskowej w armii pruskiej zostaje odznaczony za zasługi następującymi medalami i odznaczeniami:
a) pruskimi:
- Rother Adler Orden 3-ter klasse mit der Schleife (Order Orła Czerwonego 3 klasy z kokardą)
- Kronen Orden 2-ter klasse (Order Królewski Korony 2 klasy)
- Dienstauszeichnungskreuz (Krzyż Zasługi Oficerski)
b) bawarskim:
- Militar Verdienst Orden Komthurkreuz (Order Zasługi Wojskowej Krzyż Komandorski)
c) saksońskim:
- Albrechtsorden Komthurkreuz 2 klasse (Order Albrechta Krzyż Komandorski II klasy)
d) wirtemburskimi:
- Kronen Orden Ritterkreuz (Order Korony Krzyż Rycerski)
- Friedrich Orden Komthurkreuz 2 klasse (Order Fryderyka Krzyż Komandorski 2 klasy)
Z cywilnych odznaczeń posiadał także:
- Johanniter Orden Rechts Ritter (Krzyż Joannitów Kawalera z Prawa) – zakon baliwatu branderburskiego.
Patenty
Warto wspomnieć również o działalności W. von Flotow-a na niwie odkrywczej i badawczej. Pełniąc bowiem obowiązki Dyrektora Głównego fabryki w Gdańsku jest również współautorem kilku patentów, a dokładnie siedmiu.
- 34857 Maschine zur Massenerzeugung kleiner Holzsachen
- 42139 Verfahren zur Herstellung conischer Röhren
- 42849 Walzwerk zur Herstellung kleiner Rotationskörper
- 44093 Walzwerk zur Herstellung kleiner Rotationskörper
- 44416 Kaltziehmaschine zur Herstellung von Röhren
- 44435 Neuerung an dem unter Nr. 42139 patentirten Verfahren zum Ziehen konischer Röhren
- 50288 Kaltziehmaschine zur Herstellung von Röhren
Kilka patentów Wilhelma von Flotowa
Kwestią wątpliwą jest to, aby on był bezpośrednim autorem tych rozwiązań, być może tylko przedstawił tylko koncepcję rozwiązań. Jednak natrafił wtedy na swojej drodze na bardzo zdolnego inżyniera jakim był Hermanna LEIDIG-a, który był wówczas zatrudniony w fabryce karabinów na stanowisku inżyniera. Współpraca ta zaowocowała właśnie taką wspaniałą serią patentów. Nie dotyczyły one co prawda bezpośrednio jakiś rewolucyjnych rozwiązań technicznych w konstrukcji broni, jakby się mogło wydawać. Były to opisy metod produkcji drobnych elementów oraz najważniejszego z tego cienkościennych bezszwowych rur metalowych. Niemniej jednak były one bardzo istotne w kontekście produkcji zbrojeniowej. Bez tego produkcja pewnych elementów uzbrojenia nie byłaby możliwa lub byłaby prowadzona znacznymi nakładami kosztów. Mowa tu o na ten przykład magazynkach rurowych w Mauserze M1871/84, osłonach na lufy w karabinach Gewehr 88, czy tez o lancach stalowych pruskich. Bez tego historia niemieckiego uzbrojenia mogłaby się potoczyć całkiem inaczej, niż znamy ją z obecnej historii.
Członkostwa:
- Towarzystwo Przyrodnicze w Gdańsku. W 1871 roku wstąpił jako członek do Naturforschenden Gesellschalt zu Danzig (Towarzystwo Przyrodnicze w Gdańsku) . Choć udzielał się w jego działalności, to nie piastował jednak w nim żadnych znaczących funkcji.
- Wolnomularstwo. Jedną z ciekawszych pozawojskowych wiadomości o naszym bohaterze jest informacja o jego przynależności do loży wolnomularskiej. Przystąpił do wolnomularzy w roku 1867 (08.27), w następnych latach zdobywał awanse na kolejne stopnie wtajemniczenia w tym środowisku. Na II stopień awansował 1868.06.28, a na III stopień 1871.01.11. W roku 1873 założono w Gdańsku lożę masońską pod nazwą „Zum Rothen Kreuz” („Do Czerwonego Krzyża”), odbyło się to staraniem Wielkiej Loży Krajowej w Berlinie. Von Flotow był także jej Wielkim Mistrzem w Gdańsku w latach 1882-1890. Z jego inicjatywy utworzono przy loży gdańskiej również fundację dobroczynną dla uczniów szkolnych wspierającą tych najbiedniejszych, która później nosiła później również jego imię „von Flotow’sche Schulstiftung”.
Fundacja Flotow’a pomocy dla uczniów szkolnych przy loży „Zum Rother Kreuz” w Gdańsku i logo loży masońskiej „Zum Rother Kreuz” w Gdańsku
Życie prywatne
Urodził się w 1838 r. (1883.05.25) w Saarlouis. Jego rodzicami byli Wilhelm Philipp von Flotow (*1796.11.24, Ascherleben; †1886.01.01, Danzig) oraz Wilhelmine Erdmuthe Katharina (*1803.02.03, Bayreuth; †1885.11.01, Danzig) z domu von Püttner, którzy zawarli związek małżeński w 1837 roku w Bodelwitz (1837.01.25).
Miejsce urodzenia Wilhelma w Saarlouis nie było przypadkowe, tylko bezpośrednio związane z działalnością jego ojca. Bowiem wtedy służył on w wojsku w stopniu Premier-Lieutnanta (porucznika) i między innymi jego 36 Infanterie Regiment (4-rtes Reserve Regiment) stacjonował właśnie w tej miejscowości. Jako ciekawostkę można dodać, że był wtedy też delegowany do jakichś zadań w Königlich Preußische Gewehrfabrik (Królewskiej Pruskiej Fabryki Karabinów) w Saarn. Ostatecznie ojciec bohatera naszej biografii dosłużył się w armii pruskiej stopnia Oberst-a (pułkownika).
W sierpniu 1881 roku (1881.08.03) Wilhelm Hans von Flotow zawarł związek małżeński z Gertrud Johanna Elfriede z domu Müller (1858.06.24) pochodzącą z Pyrehne bei Landsberg a/Warthe (obecnie: Pyrzany koło Gorzowa Wielkopolskiego) . Trzeba przy tej okazji można zauważyć, że był on wtedy już w dość dojrzałym wieku. Bowiem miał wówczas już 43 lat, a jego wybranka była młodsza o bez mała równe 20 lat!.
Mimo różnicy znacznej wieku między sobą prawdopodobnie tworzyli udany związek, ponieważ z małżeństwa tego urodziło się pięcioro dzieci. Pierwsza czwórka z nich, a jakżeby inaczej, urodziła się w Gdańsku podczas jego służby w fabryce karabinów, byli to:
- Barbara Alma Wilhelmine Marie (1883.09.05),
- Paschen Friedrich Wilhelm Albert (1885.02.08)
- Friedrich Wilhelm Rudolph (1886.10.18)
- Alfred Erdmuth (1888.01.01)
Ostatnie z rodzeństwa Hellmuth Ruprecht (1890.08.23) urodził się już w Charlottenburgu-Berlin. Miało to związek z ich przeprowadzką z Gdańska związanej z przeniesieniem bohatera naszej biografii na stanowisko dyrektora do Königlich Preußische Gewehrfabrik w Spandau.
Gdy wybuchła I Wojna Światowa w 194 r. był już w bardzo podeszłym wieku, jest zatem mocno wątpliwe, aby w ogóle był brany pod uwagę do mobilizacji i otrzymał jakiś przydział do ponownej służby.
Wilhelm Hans von Flotow zmarł w dniu 16 lutego 1915 roku w Charlottenburgu-Berlin.
Piotr J. Bochyński
Bibliografia:
- Rang- und Quartier-Liste der Königlich Preussischen Armee
- Archiwum Państwowe w Gdańsku; Prezydium Policji w Gdańsku, 10/14/0/5/7239: Karty meldunkowe: Florowsky – Foerster / (obraz: 25.jpg)
- https://szukajwarchiwach.pl/10/14/0/5/7239/skan/full/olqSSNOVjah8uRDNCycMug
- Archiwum Państwowe w Gdańsku; Prezydium Policji w Gdańsku, 10/14/0/5/7239: Karty meldunkowe: Florowsky – Foerster / (obraz: 26.jpg)
- https://szukajwarchiwach.pl/10/14/0/5/7239/skan/full/a2i-Ok6GjJqdeljGrlRrOQ
- Gustav von Flotow; „Beiträge zur Geschichte der Familie von Flotow: mit einer Stammtafel der sämmtlichen dermalen lebenden Familienmitglieder ; in fünf Abtheilungen, zehn Urkunden und sechs Abbildungen des Familien-Wappens“; 1844
- Wilhelm Hans von Flotow – Direktor der Gewehrfabrik Danzig http://forum.danzig.de/showthread.php?18307-Wilhelm-Hans-von-Flotow-Direktor-der-Gewehrfabrik-Danzig
