W dniu 14 lutego 2016 opublikowaliśmy apel Bogdana Kościńskiego z Działu Zbiorów Muzeum Archeologicznego w Gdańsku w sprawie zaniechania przeprowadzenia badań archeologicznych pod dawnym kinem Neptun.
Tutaj artykuł: https://www.gdanskstrefa.com/kino-neptun-sytuacja-konserwatorska/
Pomijamy fakt, który wypłynął nam w ostatnich naszych rozmowach – czy w ogóle zgodna z prawem była rozbiórka kina i czy nie doszło do złamania prawa przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a być może przez prezydenta Gdańska również:
§ 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. [art. 231 kk w powiązaniu z art. 5 Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami*]
Do tej sprawy być może uda nam się wrócić.
Zatem co dalej dzieje się w sprawie?
Z uwagi na konieczność szybkiego działania wysłaliśmy natychmiast kilkanaście maili do następujących osób i instytucji:
- Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Gliński
- Minister Jarosław Sellin
- Generalny Konserwator Zabytków Magdalena Gawin
- poseł Andrzej Jaworski
- poseł Magdalena Błeńska
- poseł Bartosz Jóźwiak
- trzej radni gdańscy
- trzy maile do Urzędu Miasta Gdańska
- Pomorski Urząd Wojewódzki – Dariusz Drelich
- Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków – Dariusz Chmielewski
- Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich SNAP
- Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS – Polska
- inwestor Central Park
- Radio Gdańsk
- Radio Plus
- regionalna TVP
Kto się tym przejął i potraktował sprawę poważnie?
Otrzymaliśmy odpowiedź ze SNAP o przygotowaniu pisma interwencyjnego i wiemy, że takie pismo zostało wystosowane do generalnego konserwatora. Dyrektor biura poseł Magdaleny Błeńskiej – Karol Kardasiński – poprosił o stosowną dokumentację wojewódzkiego konserwatora (zamieszczamy ją – zezwolenie na badania i zmiana decyzji), reszta dokumentów została odesłana do min. Gawin. Nie zrobiono kopii?
Rozmawialiśmy także z posłem Jaworskim. W minionym tygodniu doszło do spotkania między nim a ministrem Sellinem w tej właśnie sprawie. To spotkanie potwierdził nam osobiście Jarosław Sellin po piątkowym spotkaniu ze studentami na UG. Zapytaliśmy, kto decyduje w kwestii przeprowadzenia wykopalisk. Kto jest tu osobą władną, by wstrzymać budowę i nie doprowadzić do nieodwracalnych zniszczeń przed wykonaniem badań? Mówimy tylko o wykopaliskach, bo osobą decydującą o samej inwestycji jest prezydent Gdańska Paweł Adamowicz.
Jak myślicie, kto?
Minister Sellin powiedział, że Departament Ochrony Zabytków podlegający pod Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego wystosował pismo do Dariusza Drelicha z żądaniem przeprowadzenia prac wykopaliskowych. Wojewoda pomorski i tylko on ma władzę wstrzymać budowę w tym zakresie. On może nakazać wojewódzkiemu konserwatorowi zmienić decyzję. Niestety, nie ma tu zwierzchności pionowej i generalny konserwator nie może tego zrobić. Czekamy więc na decyzję wojewody.
Pozostaje otwarte pytanie, czego bronił wojewódzki konserwator zmieniając pierwszą swoją decyzję? I może powstanie takie samo wobec wojewody, jeśli pozwoli zniszczyć warstwę lokacyjną miasta bez przebadania.
* art 5 Ustawy: Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków:
Skąd ten alarm? Badania archeologiczne są prowadzone. Proszę pamiętać, że forma poznania przeszłości jaką są badania wykopaliskowe, niesie ze sobą nieodwracalną destrukcję stanowiska. Oczywiście, pozyskana wiedza zostaje zadokumentowana, ale mimo wszystko jest to dewastacja warstw kulturowych. Prowadzenie prac w miejscu, gdzie nie są one niezbędne jest niezgodne ze sztuką archeologiczną i doktryną konserwatorską. Proszę raczej zwrócić uwagę na fakt, iż w trakcie badań prowadzona jest pełna dokumentacja, a co za tym idzie powiększa się baza danych o historii miasta. Należy docenić starania pracujących tam archeologów oraz samego konserwatora, którzy nie dopuszczają do „samowolki” inwestora, jak miało to miejsce w przypadku budynków dawnej szwalni.
W tym artykule jest opisana dokładnie sytuacja. Jeśli ma pani szerszą wiedzę na ten temat to proszę ją opisać.
https://www.gdanskstrefa.com/kino-neptun-sytuacja-konserwatorska/
Szkoda, że nie zostało tutaj przedstawione stanowisko inwestora zawierające informacje o przeprowadzanych badaniach archeologicznych: http://www.propertynews.pl/hotele/capital-park-badania-archeologiczne-przy-kinie-neptun-sa-zgodne-ze-standardami,43359.html
Proszę się jednak zapoznać ze stanowiskiem specjalistów.
Pisaliśmy do inwestora, ale nam nie odpowiedział.
Szanowna Pani Hanno
sztuka archeologiczna polega właśnie na szczegółowej dokumentacji badań archeologicznych. Podkreślam – badań, a więc działań naukowych. Obowiązkiem moralnym każdego archeologa jest uzyskanie maksymalnej ilości informacji na temat badanego miejsca, chociażby dlatego, że każdy błąd popełniony w czasie prac terenowych jest nieodwracalny, dlatego ważne jest, aby badania prowadzone były na najwyższym poziomie merytorycznym. Jeżeli ktoś obawia się, że zniszczy stanowisko powinien odstąpić od wykonywania zawodu, bo po prostu nie jest profesjonalistą.
Następna uwaga dotyczy prowadzenia badań tylko tam, gdzie następuje ingerencja budowlana. Gęste palowanie JEST działaniem niszczącym stanowisko. Błędne jest twierdzenie przeciwne. Pale wciskane w grunt uszkadzają warstwy kulturowe. Dawne kino Neptun położone jest w strefie podwójnej ochrony – pomnik historii i obszar ochrony konserwatorskiej. Nie powinno być w ogóle żadnej dyskusji na temat czy prowadzić tu badania i w jakim zakresie. Formuła nadzoru archeologicznego zawiera klauzulę o konieczności przekształcenia nadzoru w badania ratownicze w momencie odkrycia stanowiska. Takie odkrycie nastąpiło, chociażby w ostatnio w wykonanych sondażach. Dlaczego kierownik badań nie zgłosił tego faktu? Czy archeologowi nie zależy na zbadaniu stanowiska?
Dziwi mnie ta walka o ominięcie badań archeologicznych, dziwi twierdzenie Pana Orlińskiego, który stwierdził w wywiadzie dla Gazety Wyborczej, że najlepszym zabezpieczeniem stanowiska archeologicznego dla przyszłych pokoleń jest zalanie go betonem. Betonu w tej sprawie jest rzeczywiście o wiele za wiele. Niestety nie tylko na miejscu inwestycji.
Z poważaniem
Renata Wiloch-Kozłowska
Sekretarz Generalny
Stowarzyszenia Naukowego Archeologów Polskich
Szanowna Pani Renato,
Rozumiem, że ma Pani dowody świadczące o wyżej wymienionych zaniedbaniach? Skontaktowała się Pani z kierownikiem badań, prosząc o możliwość wglądu w prowadzoną dokumentację oraz o wejście na teren wykopalisk w celu zapoznania się z faktycznym stanem badań i wyglądem wykopów? Zna Pani opinię konserwatora nadzorującego przebieg badań wykopaliskowych i nadzorów, a może była Pani świadkiem wizyt konserwatora na stanowisku?
Czy też Pani wiedza pochodzi jedynie z publikowanych artykułów?
Zasłanianie się stanowiskiem piastowanym w zarządzie głównym SNAP nie upoważnia nikogo do oszczerstw i pomówień. Zachowajmy chociaż minimalny poziom wymiany poglądów.
Szanowna Pani Hanno
to Pani wpis osiągnął poziom magla. Na szczęście nie jest to mój poziom i w takim tonie dyskutować z Panią dalej nie zamierzam.
Ja nie ukrywam swojej tożsamości, w przeciwieństwie do Pani.
Może pani Hanna powinna się przedstawić i napisać, czyje stanowisko reprezentuje. Z postów wynika, że ma wgląd w dokumentację, zna stanowisko inwestora i wchodzi na teren wykopalisk.
A może po prostu pyta od innej strony niż jest tu prezentowana? Chociażby z czystej ciekawości…
Nie wynika to z Pani postów. Pani nawet nie pyta, tylko stwierdza.
Informuję, że Zarząd Główny SNAP otrzymał pismo z MKiDN o wszczęciu procedury wstrzymania wykonalności decyzji na prace archeologiczne ze stycznia 2016 r.
Serdeczne dzięki za tę informację. My złożyliśmy w UM wniosek o udostępnienie zmian w projekcie będących podstawą opinii archeologicznej p. Orlińskiego.