Koszwały
Koszwały (Gottswalde), wieś w wolnomiejskich gdańskich nizinach, lokowana przez Krzyżaków, pierwszy raz wspomniana na piśmie w 1330 roku. Pod koniec dziewiętnastego wieku licząca ponad 500 mieszkańców, przed wojną 600, obecnie ponad 700.
Lokowana na planie 2 równoległych ulic połączonych 2 przecznicami, z kościołem, cmentarzem, zbiornikiem przeciwpożarowym, placem i szkołą pomiędzy nimi. Kościół pierwotnie katolicki, później protestancki, zniszczony w 1945 roku. Na jego miejscu po wojnie powstał nowy, katolicki.
Zachował się za to, obecnie pięknie odnowiony, dom podcieniowy z 1792 roku, znaczący dla Pomorza zabytek.
Ciekawostką jest, że zachowany zabytek znalazł się na jednym z gdańskich banknotów.
Edward Jankowski
Niegdysiejsze „wolnomiejskie gdańskie niziny” to obecnie Żuławy, ale rozumiem tradycje wolnomiejskie Autora ;-)
„W czasach napoleońskiego Wolnego Miasta Gdańska (1807- 1814) Koszfały należały do Okręgu Gdańskiego, a w okresie II Wolnego Miasta Gdańska (1920 1939) wieś ta należała do powiatu Gdańsk Niziny”.
Antoni Kozłowski – Żuławy. Gmina Cedry Wielkie. Gdańsk, 2009
Bardziej znany i w dużo lepszym stanie dom podcieniowy jest w Trutnowych i na Trakcie Świętego Wojciecha. W Trudnowych mieszka ekscentryczny artysta, który często gości swoich „kolegów po fachu”. Biesiady tam organizowane przechodzą do legend…