Krótka historia kawałka jezdni

Procesy asymilacyjne (może germanizacyjne) postępowały w sposób nieubłagany. Już w 1817 roku Julian U. Niemcewicz pisał, że języka polskiego na ulicach nie słyszy. O wiele częściej kaszubski. W połowie wieku wydawało się, że jest pozamiatane. Kto tam miał polskie nazwisko, już po polsku nie mówił, sklepów z polskimi nazwami nie było, a w Gimnazjum Akademickim coraz mniej uczniów zapisywało się na język polski.

Tej nitki Podwala nie było. Ulica była węższa i kamienice od tej strony dochodziły aż do drugiej jezdni. Gdybyśmy teraz zrobili parę metrów do przodu, to stanęlibyśmy na fundamentach Vorstadtischer Graben 39. Tu i trochę bardziej na prawo, bo dom zachodził aż na wylot Lastadii. Mieścił się tu spory kantor handlowy prowadzony w 1850  roku przez dwóch Polaków z Grodna: Aleksandra Makowskiego i Ludwika Kendziorę. Wiadomo, że pierwszy z nich był uczestnikiem Powstania Listopadowego, odznaczonym Orderem Virtuti Militari.

Nie był to jego pierwszy wyrok. O wiele sroższy otrzymał w 1846 r. za udział w organizacji powstania na Litwie – otrzymał 12 lat katorgi i 1000 batów na plecy (tysiąc knutów). Jan Roehr zmarł w 1877 r. w Gdańsku i spoczął na cmentarzu św. Mikołaja, 2 lata później pochowano obok Aleksandra Gryglewskiego. Artysta latem 1879 r. malował wnętrze sali rady miejskiej Ratusza Głównego Miasta. Przytłoczony kłopotami finansowymi wyskoczył z okna Ratusza. Roehr i Gryglewski nadal leżą na tym cmentarzu (obecnie parku koło Politechniki), bowiem  nigdy tam nie przeprowadzono ekshumacji.