Dziś chciałabym przybliżyć sylwetkę gdańszczanina zasłużonego dla powojennej gdańskiej kultury, konkretnie dla odradzającego się gdańskiego muzealnictwa. Gdańszczaninem został dopiero w 1958 r., kiedy otrzymał posadę w ówczesnym Muzeum Pomorskim przy ul. Toruńskiej 1 w Gdańsku.
Mam na myśli Longina Malickiego, który urodził się 12 I 1908 r. w Sławnie k. Gniezna.
Malicki kształcił się w dwudziestoleciu międzywojennym w gimnazjum w Chodzieży (miasto powiatowe w województwie wielkopolskim, zwane w okresie zaboru pruskiego Colmar) .
W 1927 r. zdał maturę, po czym podjął studia na Uniwersytecie Poznańskim, na kierunkach: antropologia i etnografia. Ukończył je w 1933 r. (z tytułem magistra filozofii w zakresie antropologii, etnografii z etnologią i prehistorii), po czym został wolontariuszem w Muzeum Śląskim w Katowicach. Po roku zatrudniono go tam na etacie asystenta. Tu pracował do wybuchu drugiej wojny, zajmował się kompletowaniem eksponatów związanych z kulturą polską. W Beskidzie Śląskim prowadził szczegółowe badania etnograficzne. Ich rezultaty opublikował w cennych pracach: „Zarys kultury materialnej górali śląskich” (1936 r.) oraz „Strój górali śląskich” (1956 r.).
W czasie drugiej wojny przebywał w Krakowie. W 1944 r.został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich. W kwietniu 1945 r. został zatrudniony na stanowisku dyrektora wielowydziałowego Muzeum Okręgowego w Bytomiu. W 1952 r. obronił pracę doktorską. Niestety, wkrótce stracił posadę oraz otrzymał zakaz podejmowania pracy w swoim zawodzie. W 1958 r. zaproponowano mu stanowisko kierownika działu etnograficznego powstającego w ówczesnym Muzeum Pomorskim (decyzją ministra Włodzimierza Sokorowskiego z dnia 1 VII 1948 r. Muzeum Miejskie przemianowano na Muzeum Pomorskie) w Gdańsku. Dyrektorem muzeum był wówczas Jan Chranicki (1906-1976), z którego inicjatywy utworzone zostały poszczególne działy w obrębie Muzeum Pomorskiego: dział archeologiczny (w 1953 r.), etnograficzny (w 1958 r.), a w dalszej kolejności morski (1960 r.) i historii miasta Gdańska (1970 r.).
Tak Longin Malicki przybył wraz z rodziną do Gdańska.
Początkowo dział kierowany przez niego mieścił się w obiekcie należącym niegdyś do Franciszkanów (a potem mieszczącym słynne Gimnazjum Akademickie) przy ul. Toruńskiej na Starym Przedmieściu. Malicki wraz z podlegającym mu zespołem zaczął gromadzić eksponaty świadczące o kulturze pomorskiego ludu, pochodzące z okolicznych wsi kociewskich, kaszubskich i z Powiśla. I tak powstała w 1961 r. pierwsza ekspozycja zaprezentowana we wspomnianym gmachu, uwiecznionym na poniższych zdjęciach.
Ponadto Malicki zaangażował się w odbudowę Pałacu Opatów w Oliwie (spalonego przez Niemców w 1945 r.) , gdzie planowano docelowo przeniesienie eksponatów zgromadzonych przez Malickiego. Tu miało powstać Muzeum Etnograficzne, wydzielone z Muzeum Pomorskiego. We wrześniu 1965 r. otwarto w Oliwie, w odbudowanym budynku, w salach ekspozycyjnych na parterze, pierwszą wystawę zatytułowaną „Sztuka Ludowa Pomorza od XVIII do XX w”.
W latach 1972-73 Longin Malicki pracował jako kurator Muzeum Narodowego (7 X 1972 r. Muzeum Pomorskie przemianowano na Narodowe).
W 1973 r. przeszedł na emeryturę.
Longin Malicki pisał artykuły (napisał około stu) dotyczące etnografii; publikował je w takich czasopismach, jak „Litery” , „Jantarowe szlaki” i „Pomerania”.
Większe publikacje (oprócz wspomnianych wcześniej): „Sztuka ludowa Pomorza Gdańskiego” (1965 r.), ,,Kociewska sztuka ludowa” (1973 r.), „Rok obrzędowy na Kaszubach” (1986 r.).
Był współzałożycielem i przez dwadzieścia pięć lat prezesem gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL). Należał także do: Sekcji Etnograficznej Komitetu Nauk Historycznych PAN oraz Komisji Etnograficznej Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Zespołu Doradczego ds. Muzealnictwa Etnograficznego przy Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków, rady programowej gdańskiego oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych i przez dwadzieścia pięć lat prezesem gdańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego (PTL).
Otrzymał odznaczenia: Order Stańczyka, medal i nagrodę im. O. Kolberga (w 1978 r.), nagrodę im. Gulgowskich (w 1981 r.), Krzyż Kawalerski OOP (w 1972 r.).
Longin Malicki zmarł 19 XI 1986 r. w Gdańsku. W tym mieście został pochowany.
W 1988 r. zbiory gromadzone przez niego zostały przeniesione z Pałacu Opatów do pobliskiego osiemnastowiecznego Spichlerza Opackiego, który (wcześniej spełniał funkcję składnicy konserwatorskiej) w latach osiemdziesiątych został poddany adaptacji na cele muzealne. Od tamtej pory mieści się w nim Muzeum Etnograficzne.
Poniższe zdjęcia przedstawiają budynek Muzeum Etnograficznego; nad portalem umieszczony herb opata Franciszka Zaleskiego, 1680-1740.
W 2008 r. Oddział Gdański Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego ufundował tablicę pamiątkową, która została umieszczona na fasadzie spichrza. Celowo wybrano rok 2008, jako setną rocznicę urodzin Longina Malickiego oraz pięćdziesiątą utworzenia Działu Etnograficznego Muzeum Pomorskiego.
