Nowy Dwór Gdański (niem. Tiegenhof) to miasteczko położone nad Tugą w centralnej części Żuław Wiślanych.
W XII – XV wieku historia tej części Żuław charakteryzuje się często zmieniającymi się dzierżawcami terenów rolnych i nieużytków zarówno przed sprowadzeniem Krzyżaków, jak też podczas ich panowania. Dopiero w 1552 król Polski dzierżawi braciom Loitz dobra na terenie dzisiejszego Ostaszewa, Orłowa, Tui, a także tereny dzisiejszego Cyganka na nieco dłużej. Bracia budują w miejscu dzisiejszego Nowego Dworu dworek, który po powstaniu niezależnej ekonomii (dzierżawy) nowodworskiej przebudowują na zamek. Loitzowie sprowadzają tu osadników z Niderlandów – mennonitów, którzy przyczyniają się do zagospodarowania i osuszenia okolicznych gruntów.
Pod koniec szesnastego wieku dzierżawę przejmuje starosta pucki Ernest Wejher i w rękach rodziny zameczek pozostaje kolejnych blisko 100 lat. Wejherowie po drugiej stronie rzeki Tugi w 1600 roku zakładają osadę rzemieślniczą i pierwsze w tym miejscu osiedla. Miejsce to staje się wkrótce centrum handlowo–rzemieślniczym na Żuławach Północnych, z dwoma młynami i gorzelnią, jednocześnie po drugiej stronie na przyzamczu powstają kolejne warsztaty i przedsięwzięcia, zniszczone następnie podczas wojen szwedzkich.
W 1772 roku w wyniku pierwszego rozbioru Polski Nowy Dwór Gdański znajduje się pod zaborem pruskim i od tego czasu następuje intensywny rozwój miejscowości i upadek niszczejącego zamczyska, na którego miejscu po rozbiórce stawia się kościół luterański. w 1776 za sprawą gdańszczanina Petera Stobbe powstaje w okolicy fabryka wódek gatunkowych, znana przede wszystkim ze słynnej jałowcówki Machandel, oraz później inne większe zakłady jak browary, tartak, tkalnia lnu, wytwórnia tytoniu, garbarnia, fabryka mydeł, czy cukrownia, oraz spichrze i kolejne młyny.
w 1859 Nowy Dwór Gdański otrzymuje status osady targowej, w 1880 prawa miejskie i z około tysięcznej osady przeobraża się w kilkutysięczne miasteczko. Wybudowane połączenie kolejowe z Szymankowem, a dalej Królewcem i Gdańskiem (szerokie tory) i Stegną oraz Nowym Stawem (wąskotorowe) stymuluje dalszy rozwój. Po proklamowaniu Wolnego Miasta staje się siedzibą powiatu i wchłania okoliczne wioski będąc już nowoczesnym zelektryfikowanym i skanalizowanym centrum północnych Żuław.
Po wojnie miasto w początkowym okresie jest odcięte od świata, pozbawione wody i prądu, plądrowane przez rzesze szabrowników. Powoli odradza się. W 1948 kończy się akcja osuszania i osadnictwa zabużan i osadników z południowego wschodu Polski. Dziś jest spokojnym, uroczym, żuławskim miasteczkiem.
Edward Jankowski
To bardzo dobry kierunek. Na gdańskim portalu powinno pojawiać się wszystko co ma Gdańsk w nazwie. Pruszcz Gdański (Orunia już niekoniecznie), Starogard Gdański. Do tego budyń gdański (dr Oetker, bo chyba nikt inaczej tego nie skojarzył ;-) ). Niestety – oliwa gdańska (Olwit) już nie istniej. To samo tyczy się czekolady (Bałtyk) czy paliwa (Lotos to grecki portal musiałby opisać).