Otrzymaliśmy dramatyczny apel o zachowanie biblioteki na Przeróbce. Apel adresowany jest do prezydent Gdańska i radnych miejskich, ale także do wszystkich, którym leży na sercu dobro mieszkańców, a zwłaszcza mieszkańców Przeróbki – apel z prośbą o pomoc i wsparcie. Zamieszczamy go w całości.
Zwracam się do Szanownej Pani z prośbą o pomoc w przeciwdziałaniu planom przeniesienia filii biblioteki WiMBP w Gdańsku-Przeróbce usytuowanej przy ul. Krynicznej 20 do nowej siedziby w Gdańsku -Stogach przy ul. Szpaki 1. Taka koncepcja wynika ze Strategii WiMBP w Gdańsk na lata 2021-2030, która zakłada połączenie dwóch bibliotek: Biblioteki Przeróbka przy ul. Krynicznej 20 oraz Biblioteki na Stogach przy ul. Stryjewskiego i przeniesienie ich do nowoczesnego Centrum Profilaktyki, przy ul. Szpaki 1.
Mieszkańcy Przeróbki nie zgadzają się z zabójczym planem praktycznej likwidacji biblioteki, ponieważ jest to JEDYNY ośrodek życia kulturalnego w tej dzielnicy. Abstrahując od opinii dyrektora WiMBP Jarosława Zalesińskiego i Prezydent Miasta Gdańska Aleksandry Dulkiewicz o anachronicznej infrastrukturze i niefunkcjonalnej przestrzeni tego lokalu, mieszkańcy Przeróbki są zadowoleni z jakości pracy tej placówki, zwłaszcza że jest korzystnie zlokalizowana i zaspokaja ich różnorakie potrzeby, nie tylko czytelnicze.
Według danych z 2020 roku Przeróbka liczy 3849 mieszkańców. 1000 osób jest użytkownikami biblioteki na ul. Krynicznej (tzn. posiada karty biblioteczne i regularnie korzysta z zasobów tej placówki). W większości są to dzieci i seniorzy. Dla nich to miejsce przyjazne i bezpieczne. W obawie przed likwidacją tego miejsca pod hasłem przenosin do nowoczesnego centrum multimedialnego na Stogach zredagowałam list, będący protestem przeciw planom reorganizacji biblioteki, pod którym podpisało się ponad 700 osób. W liście wskazywałam na sprzeczność, jaka zachodzi między planami przeniesienia biblioteki na ul. Krynicznej i poszczególnymi punktami zaprezentowanymi w Strategii WiMBP2021 oraz niezgodność z Programem Senior + opublikowanym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej 21 grudnia 2020 roku.
Adresatami tego listu byli: Aleksandra Dulkiewicz – Prezydent Miasta Gdańska, Monika Chabior – z-ca Prezydenta Miasta Gdańska, Agnieszka Owczarczak – przewodnicząca Rady Miasta, Jan Kleinszmidt – przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego, Jarosław Zalesiński – dyrektor WiMBP i Andrzej Stelmasiewicz – przewodniczący Komisji Kultury i Promocji oraz radni Miasta Gdańska wymienieni poniżej [treść listu publikujemy w dalszej części].
W akcję protestacyjną włączyła się również Rada Dzielnicy Przeróbka, która sformułowała własne pismo, popierające inicjatywę czytelników, adresowane do:
Jana Kleinszmidta – Przewodniczącego Sejmiku Województwa Pomorskiego, Agnieszki Owczarczak – Przewodniczącej Rady Miasta Gdańska, Beaty Dunajewskiej, Waldemara Jaroszewicza , Andrzeja Skiby, Cezarego Śpiewak- Dowbor i Lecha Wałęsy – radnych Miasta Gdańska.
Spośród wszystkich adresatów obu pism jedynie radny Andrzej Skiba zdecydował się na interpelację, w której zadał Prezydent Miasta Gdańska następujące pytania:
- Czy władze Gdańska zamierzają uwzględnić potrzeby oraz silny głos społeczności Przeróbki, która nie chce faktycznej likwidacji lokalnej filii Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej?
- Jakie plany wobec budynku przy ul. Krynicznej 20 mają władze Gdańska? Czy przewidują modernizację obiektu by mógł on jeszcze lepiej służyć mieszkańcom Przeróbki?
- Kto ze strony władz miasta dotychczas kontaktował się z Radą Dzielnicy Przeróbka w sprawie przyszłości filii WiMBP na Przeróbce?
Odpowiedź Prezydent Miasta Gdańska na interpelację radnego A. Skiby zasadniczo nie odpowiada na te pytania, natomiast powtarza opinie o niskiej jakości i wysokich kosztach utrzymania lokalu na ul. Krynicznej. Ponadto informuje, że dla osób ograniczonych ruchowo będzie udostępniona usługa „Książka do domu” polegająca na dostarczeniu książek na zamówienie do domu.
Za cyniczne uznaję stwierdzenie, że „Dla większej części mieszkańców dzielnicy Przeróbka dojazd zmodernizowaną linią tramwajową do planowanego Centrum przy ul. Szpaki 1 może okazać się łatwiejszy niż dojście na ulicę Kryniczną.”
Wskazuje to, w moim przekonaniu, nie tylko na nieznajomość i zlekceważenie potrzeb mieszkańców tej dzielnicy oraz niewiedzę na temat kondycji zdrowotnej i wieku czytelników korzystających z biblioteki, ale także na nieznajomość zabudowy tej części miasta. Do biblioteki na ul. Krynicznej mieszkańcy mają do przejścia od kilkudziesięciu do kilkuset metrów, na ul. Szpaki muszą pokonać 2,5 km, czyli 6 przystanków tramwajowych. Dla przykładu do siedziby WMBP na Targu Rakowym czytelnicy mają do pokonania 3,2 km, czyli 7 przystanków tramwajowych, a do Biblioteki Pod Żółwiem na ul. Świętego Ducha 2,7 km czyli 4-5 przystanków tramwajowych. To istotne, zwłaszcza wobec perspektywy planowanej podwyżki cen biletów komunikacji publicznej.
Oczywiście, powstaje pytanie, dlaczego pozostali adresaci nie zajęli stanowiska w sygnalizowanej sprawie, skoro powinni reprezentować interesy społeczności lokalnej?
Decyzje władz Miasta Gdańska i Dyrektora WMBP nie uwzględniają również Ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 roku, która w Rozdz. 1 Art. 5c stanowi:
Gmina sprzyja solidarności międzypokoleniowej oraz tworzy warunki do pobudzania aktywności obywatelskiej osób starszych w społeczności lokalnej.
Ponadto Rozdz. 2, Art.7.1 pkt 9 ma treść następującą:
Art. 7. 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
Można odnieść wrażenie, że zamiast wspierania interesów społeczności lokalnej, władze miasta i dyrekcja WMBP zamierzają koncentrować swoje działania w imię zaprzeszłej idei centralizacji życia społecznego i kulturalnego.
Muszę nadmienić, że mieszkańcy Przeróbki nie sprzeciwiają się idei powstania Centrum Profilaktyki przy ul. Szpaki 1, chcą jedynie ocalić swoją bibliotekę, jedyną dotychczasową siedzibę życia kulturalnego.
W związku z powyższym, w poczuciu zupełnej bezsilności wobec decyzji władz Miasta Gdańska i WMBP nieuwzględniających potrzeb mieszkańców dzielnicy Przeróbka, prosimy o wsparcie naszych działań zmierzających do zachowania dotychczasowego statusu biblioteki na ul. Krynicznej 20.
Jolanta Jarłaczyńska-Kardela
List protestacyjny przeciw likwidacji biblioteki:
Gdańsk 20.01.22
- Pani Aleksandra Dulkiewicz Prezydent Miasta Gdańska
- Pani Monika Chabior z-ca Prezydenta Miasta Gdańska
- Pani Agnieszka Owczarczak przewodnicząca Rady Miasta
- Pan Jan Kleinszmidt przewodniczący Sejmiku Województwa Pomorskiego
- Pan Jarosław Zalesiński dyrektor WiMBP
- Pan Andrzej Stelmasiewicz przewodniczący Komisji Kultury i Promocji
- Radni Okręgu nr 1:
- Pani Beata Dunajewska
- Pan Waldemar Jaroszewicz
- Pan Andrzej Skiba
- Pan Cezary Śpiewak-Dowbór
- Pan Lech Wałęsa
My, mieszkańcy Trójmiasta i okolic, zwłaszcza dzielnicy Gdańsk – Przeróbka, stanowczo protestujemy przeciw koncepcji przeniesienia bibliotekiz ul. Krynicznej do planowanego dużego centrum bibliotecznego na ul. Szpaki 1. Mamy uzasadnione obawy, że pod pretekstem reorganizacji tej biblioteki zaczynają się działania zmierzające w praktyce do likwidacji tej placówki.
Tymczasem jest to JEDYNY w tej dzielnicy ośrodek życia kulturalnego, zaspakajający potrzeby nie tylko czytelników, ale także dużej społeczności seniorów i dzieci. Biblioteka prowadzi szeroką działalność oświatową adresowaną do odbiorców w różnym wieku. Sa to zajęcia rękodzielnicze ( np. florystyczne, dekupażowe), wieczory poezji śpiewanej, spotkania Dyskusyjnego Klubu Książki, cykliczne warsztaty origami, zajęcia dla dzieci w wieku przedszkolnym poświęcone postaciom historycznym, legendom gdańskim i architekturze naszego miasta. Dla dzieci Przeróbki biblioteka jest świetlicą edukacyjną, służącą pomocą w odrabianiu lekcji, umożliwiającą kontakt z komputerem i oferującą rekreację poprzez zajęcia z grami planszowymi.
Na szczególną uwagę zasługuje inicjatywa biblioteki we współpracy z Animatorami MOPR Gdańsk w zorganizowaniu projekcji starych bajek animowanych na starym projektorze, która zaktywizowała zarówno dzieci, jak ich rodziców.
Biblioteka przy ul. Krynicznej stale współpracuje z Radą Dzielnicy Przeróbka, 63 Drużyną Harcerzy Gdańskich „Potok” im. Jadwigi Falkowskiej, Fundacją Obudź Nadzieję, Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną w Gdańsku, Radą Osiedla Przeróbka, Szkołą Podstawową nr 61 w Gdańsku, Grupą Teatralną Przeróbka przy wsparciu Fundacji RC i Funduszu AKUMULATOR SPOŁECZNY, Klubem Osiedlowym Kolejarz i Sklepami Spożywczymi Merkus, np. przy okazji organizacji Miesiąca Bajki albo warsztatów teatralnych dla zainteresowanych w różnym wieku.
Biblioteka na ul. Krynicznej jest kameralna, usytuowana na parterze, posiada podjazd dla osób niepełnosprawnych i zapewnia seniorom nie tylko możliwość wypożyczenia książek, ale i doradztwo czytelnicze, kontakt z komputerem i kserokopiarką, a pamiętajmy, że jest to grupa pokoleniowa często wykluczona informacyjnie, nie korzystająca z dobrodziejstw Internetu i poczty elektronicznej, nadal korzystająca tradycyjnie z usług Poczty Polskiej. Nie jest więc dla nich atrakcyjna oferta stworzenia jakiegokolwiek centrum multimedialnego na Stogach, skoro i tak tam nie dojdą, nie dojadą, zwłaszcza o kulach, z balkonikami lub wózkiem inwalidzkim.
Decyzja o reorganizacji biblioteki ze szkodą dla mieszkańców Przeróbki zdumiewa tym bardziej, że jest sprzeczna z Programem Senior+ opublikowanym przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, który określa, że:
Celem operacyjnym Programu jest zapewnienie wsparcia seniorom – osobom nieaktywnym zawodowo w wieku 60 lat i więcej – poprzez umożliwienie im korzystania z oferty na rzecz społecznej aktywności, a także obejmującej usługi w zakresie /…/ oferty edukacyjnej, kulturalnej, rekreacyjnej /…/– w zależności od potrzeb stwierdzonych w środowisku lokalnym. W ramach Programu udostępniana jest seniorom infrastruktura pozwalająca na aktywne spędzanie wolnego czasu, a także zaktywizowanie i zaangażowanie seniorów w działania samopomocowe i na rzecz środowiska lokalnego.
Podstawa prawna Uchwała nr 191 Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowieni programu wieloletniego „Senior+” na lata 2021-2025 M.P. 2021 poz. 10.
Ponadto deklaracje dyrekcji WBiP zaprezentowane w Strategii WiMBP2021 wskazują, że:
/…/ potrzebom mieszkańców metropolii, zwłaszcza tych mniej mobilnych, odpowiadałyby mniejsze filie biblioteczne. Oparciem dla nich byłyby już istniejące, tyle że modernizowane biblioteki… Biblioteka dzisiaj to miejsce spotkań osób w różnym wieku i o zróżnicowanych potrzebach. Wsłuchuje się ona w oczekiwania odbiorców i stale dostosowuje do nich swoje działania. Nie tylko popularyzuje kulturę książki, ale także aktywizuje lokalną społeczność, zapewnia dostęp do niezbędnych informacji, służy fachową pomocą w nauce i w rozwijaniu zainteresowań czy organizowaniu czasu wolnego. Lekcje biblioteczne, spektakle czy warsztaty edukacyjne dla dzieci i młodzieży przygotowują do korzystania ze zbiorów biblioteki, ale także do uczestnictwa w kulturze. Dorosły czytelnik ma z kolei możliwość brania udziału w spotkaniach autorskich, wystawach, klubach dyskusyjnych, warsztatach artystycznych, wydarzeniach festiwalowych, kursach komputerowych czy włączania się w aktywność lokalnych.
Punkt 4. Misja biblioteki ( Strategia WiMBP2021):
…Mocny akcent w prowadzeniu Gdańskiego Programu Rozwoju Czytelnictwa położony będzie na projekty nakierowane na najmłodszych oraz na propagowanie rodzinnego czytania…..Na szczególną uwagę w działaniach filii bibliotecznych liczyć będą mogli seniorzy. Biblioteka jest instytucją najbliższą tej grupie odbiorców kultury i najbardziej przyjazną wobec jej potrzeb. Takie organizowane przez Bibliotekę wydarzenia, jak Tydzień Aktywnego Seniora czy Cyfrowy Tydzień Seniora znajdą trwałe miejsce w kalendarzu imprez Biblioteki. Szczególną wagę Biblioteka będzie przywiązywać do działań, mających na celu „międzypokoleniowe” kontakty osób starszych z dziećmi i młodzieżą…
Punkt 6. Etapy zmian infrastrukturalnych (Strategia WiMBP2021):
…Proponowana koncepcja tworzenia nowych, nowoczesnych bibliotek w miejsce anachronicznych filii została z powodzeniem przetestowana w wielu ośrodkach metropolitalnych w Polsce. W Gdańsku model ten wykorzystano przy okazji tworzenia Biblioteki Manhattan. Pozostawiono jednak w tej części miasta dwie niewielkie filie biblioteczne, które z powodzeniem wywiązują się z roli instytucji „dopełniających” działalność Biblioteki Manhattan.”
Tymczasem koncepcje dyrekcji WiMBP w Gdańsku są zasadniczo niespójne z deklaracjami zawartymi w Strategii WiMBP2021 i nie uwzględniają potrzeb mieszkańców Dzielnicy Gdańsk-Przeróbka. Można odnieść wrażenie, że (wzorem dawnych niechlubnych czasów) są tacy, co wiedzą lepiej, co komu potrzeba, zapominając, że też będą kiedyś seniorami i nie będą się podniecać nowymi, industrialnymi centrami multimedialnymi.
Jolanta Jarłaczyńska-Kardela z rodziną i przyjaciółmi Biblioteki na Przeróbce
Interpelacja radnego Andrzeja Skiby
Odpowiedź na interpelację Andrzeja Skiby
Wytłuszczenia od redakcji, zdjęcia autorstwa Jolanty Jarłaczyńskiej-Kardeli
