Nauka

Obrączkowe zaćmienie Słońca 10.06.2021

Edit: Na końcu artykułu zamieściłam kilka aktualnych zdjęć z tego zjawiska.

10 czerwca tego roku zaćmienie rozpocznie się  o godzinie 9.49 czasu UT w zachodniej części prowincji Ontario w Kanadzie. Po czym cień Księżyca przejdzie przez Zatokę Hudsona i zachodnią Grenlandię,  biegun północny, wejdzie na Morze Wschodniosyberyjskie i przesunie się do Azji w rejonie Wysp Nowosyberyjskich.

Zaćmienie obrączkowe 4 stycznia 1992 r. fot. Dennis Mammana, APOD

Zaćmienie obrączkowe zakończy się 10 czerwca 2021 o godzinie 11.34 czasu UT (w Polsce należy dodać 2 godziny) w Górach Kołymskich północno-wschodniej Azji.  Maksymalny czas trwania fazy obrączkowej będzie wynosił 3 min. 51 sek. Faza maksymalna wystąpi o godz. 10.41 (prawie 10.42).

Jeśli wierzchołek stożka cienia Księżyca dotyka Ziemi, mamy zaćmienie całkowite Słońca. Widoczne jest ono wyłącznie w cieniu Księżyca. Jeśli jednak nasz satelita przejdzie przed Słońcem odpowiednio blisko Słońca, a  wierzchołek nie dotyka Ziemi, mamy zaćmienie obrączkowe. Wówczas tarcza słoneczna nie jest przykryta Księżycem całkowicie, wystaje zza Księżyca tworząc wokół niego „obrączkę”.

Schemat zaćmienia Słońca całkowitego (z lewej) i obrączkowego (z prawej); źródło: www.tamilnaduweatherman.in

Zaćmieniu obrączkowemu towarzyszy zaćmienie częściowe. To są te szare strefy półcienia ze schematu. Księżyc „nadgryza” wtedy Słońce. Częściowe fazy zaćmienia będą widoczne w północno-wschodniej części Ameryki Północnej, w północnej i północno-zachodniej Europie, w północno-wschodniej Azji oraz na obszarze Oceanu Arktycznego. I tak się składa, że Polska znajdzie się w obszarze zaćmienia częściowego. Poniżej podaję czasy dla niektórych miejscowości (wg naszego letniego czasu):

  • Szczecin – początek 11.38, max 12.42, koniec 13.48
  • Poznań – początek 11.45, max 12.46, koniec 13.48
  • Gdańsk – początek 11.46, max 12.51, koniec 13.56
  • Wrocław – początek 11.47, max 12.45, koniec 13.43
  • Łódź – początek 11.52, max 12.51, koniec 13.50
  • Warszawa – początek 11.55, max 12.54, koniec 13.54
  • Kraków – początek 11.58, max 12.50, koniec 13.32

Będzie to w Polsce skromne zaćmienie częściowe. Im dalej na północ, tym więcej tarczy słonecznej zasłoniętej. W Gdańsku  15%, w Świnoujściu prawie 17%, w Warszawie 10%, a w Krakowie nieco ponad 6%.

Na koniec bardzo ważna uwaga – zaćmienie częściowe nie jest widoczne gołym okiem! W wyjątkowych okolicznościach jest to możliwe, np. przy cienkiej warstwie chmur działającej jako filtr, ale normalnie jest to niemożliwe. Przydymione szybki nie wystarczą i nawet nie próbuj tego robić. Możesz patrzeć przez lornetkę pod warunkiem, że ma założoną folię Baadera. Spojrzenie bez folii (do nabycia np. w sklepach Delta Optical) grozi utratą wzroku lub trwałym uszkodzeniem oczu. Jeśli nie masz folii, to patrz przez specjalne okulary, naprawdę ciemne szkiełka spawalnicze lub płytę CD + okulary p/słoneczne.

A następne zaćmienie częściowe czeka nas  22 października 2022 r. i dla odmiany będzie widoczne jako głębokie.

Lornetka z założoną folią Baadera.

Dzisiejsze fotografie (10.06.2021):

fot. Barry Butler, Chicago, faza częściowa
fot NASA, Capitol w Waszyngtonie, faza częściowa, wschód Słońca
fot. Gary Gershorn, Statua Wolności w Nowym Jorku, faza częściowa
fot. Nasa, stan Delaware, faza częściowa
fot. Vinnie Karetak, Iqaluit płn. Kanada, faza obrączkowa

Anna Pisarska-Umańska

Dodaj opinię lub komentarz.