Początek lat siedemdziesiątych to okres powstawania nowych osiedli mieszkaniowych. Niestety, nowa estetyka realnego socjalizmu pozostawiła po sobie kilkadziesiąt nowych bloków mieszkalnych. Rozbudowywano Przymorze i Żabiankę, które stawały się powoli sypialniami dla robotników pracujących w nowych dużych zakładach przemysłowych, związanych głównie z przemysłem stoczniowym. Całe szczęście Oliwa, poza nielicznymi wyjątkami, pozostała nietknięta również duchem socjalistycznej architektury. Serce Oliwy, a więc obszar popularnie zwany Starą Oliwą, został zachowany w formie niewiele odmienionej od początku XX wieku. W 1971 roku przystąpiono do rekonstrukcji zniszczonych w czasie II wojny światowej hełmów wież archikatedry, a dach bazyliki odzyskał po wielu latach obicie z blachy miedzianej.

W roku 1972 powstała największa w Gdańsku sala widowiskowo – sportowa, nazwana halą „Olivii”. Wybudowany u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Bażyńskiego obiekt mógł pomieścić ponad 4,5 tysiąca widzów. Była to uniwersalna budowla, przeznaczona do przeprowadzenia zawodów sportowych, koncertów i innych imprez masowych. Gdańszczanom hala „Olivii’ kojarzy się jednak najbardziej z lodowiskiem i rozgrywanymi na zamrożonej tafli meczami hokejowymi.

Polityczna ruchawka lat osiemdziesiątych nie ominęła Oliwy. Wielu mieszkańców pomagało strajkującym stoczniowcom w Stoczni Gdańskiej im. Lenina. W roku 1981 odbył się I Krajowy Zjazd NSZZ „Solidarność” w hali „Olivii’. Była to chwila bardzo podniosła, mająca rangę wydarzenia na skalę światową. Oliwa stała się świadkiem spotkania ludzi wszystkich środowisk, którym bliskie były ideały wolności i solidarności. I właśnie tu w Oliwie, dochodzi do zjazdu krajowego związku zawodowego, który de facto jest zalążkiem ogólnopolskiego ruchu społecznego. Pierwszy zjazd „Solidarności” można nazwać pierwszym wolnym powojennym parlamentem w Polsce. Mając świadomość powagi i historycznego znaczenia zjazdu, nadano uroczystą oprawę całemu przedsięwzięciu. Zjazd rozpoczął się od mszy w katedrze celebrowanej przez Prymasa Polski Józefa Glempa. Następnie delegaci udali się do hali „Olivii’, owacyjnie witani przez mieszkańców i przybyszów z całej Polski. Gdański zjazd „Solidarności’ stał się wydarzeniem medialnym dla całego ówczesnego świata. Na zjazd zostało akredytowanych ponad 750 dziennikarzy z całego świata.

Niestety kilka miesięcy później, 13 grudnia 1981 roku został w Polsce wprowadzony stan wojenny. Oznaczało to delegalizację oficjalnych struktur „Solidarności”, powrót do politycznej cenzury i innych niedogodności w codziennym życiu Polaków. Ulicą Grunwaldzką wczesnym rankiem 13 grudnia przejechał korowód czołgów i pojazdów opancerzonych w stronę centrum Gdańska… Przygnębiające zakończenie wzniosłych chwil wolności.

kawiarnia Schweizerhaus u zbiegu Czyżowskiego i Tatrzańskiej
kawiarnia Schweizerhaus u zbiegu Czyżowskiego i Tatrzańskiej

Szary okres lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych nie przyniósł wartych wspomnienia zmian w krajobrazie i estetyce Oliwy. Dopiero pod koniec lat dziewięćdziesiątych następować zaczęły pozytywne zmiany w architekturze oliwskiej. Wyremontowany został kościół św. Jakuba, odnowiono sporym wysiłkiem finansowym szafarnię – siedzibę kurii diecezjalnej, a także dawny budynek po dawnym spichlerzu oraz dom parafialny, zamieniony na centrum pielgrzymkowe. Sporo prac rewitalizacyjnych wykonano również w obiektach Gdańskiego Seminarium Duchownego i krużgankach klasztornych. W roku 1999 do Oliwy zawitał Wielki Polak, papież Jan Paweł II. Nie była to jego pierwsza wizyta w Oliwie. Jeszcze jak kardynał Karol Wojtyła odwiedził Gdańskie Seminarium Duchowne i brał udział w otwarciu Muzeum Diecezjalnego w krużgankach byłego klasztoru. Podczas swojej pielgrzymki w roku 1999 papież Jan Paweł II gościł w apartamencie w budynku Gdańskiego Seminarium Duchownego. Ze względu na coraz słabszy stan zdrowia papieża i coraz większe trudności w poruszaniu się, oddano do użytku specjalną windę, która pomagała Janowi Pawłowi II w sprawnym dotarciu do swoich apartamentów. Krótki pobyt papieża w Gdańsku, wywołał wielką radość gdańszczan. Przez całą drogę papieżowi towarzyszył rozentuzjazmowany tłum wiwatujących mieszkańców i pielgrzymów.

Oliwa z dnia na dzień pięknieje.  Dzięki władzom miasta Gdańska odnowiono ulice Bohaterów Westerplatte, Alfa Liczmańskiego, zakładając nowe oświetlenie, kanalizację i nową brukowaną nawierzchnię jezdni.

cdn…

Wojciech Stybor

Copyright © 2005 Wojciech Stybor. All rights reserved.

]

One thought on “Oliwa – w poszukiwaniu tajemnic przeszłości – cz. 31

  • Pięknie opisana żywa jeszcze historia. Dziękuję!

    Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.