Kościół pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej

Początkowo był to kościół ewangelicki. Pierwsze prace budowlane rozpoczęły się w roku 1909, natomiast oficjalną datą rozpoczęcia budowy był 5 kwietnia 1913 r.

Dużą pomocą finansową wykazała się cesarzowa Eugenia, żona cesarza niemieckiego Wilhelma II. Był to kościół wotywny za zwycięstwo nad cesarzem Napoleonem III i Francją w 1870 r. Budowę kościoła zakończono w 1921 r., a uroczyste poświęcenie nastąpiło dnia 31 X 1920 r. Budowniczym kościoła był profesor Karl Weber, architekt z Politechniki Gdańskiej.

Kościół znajduje się na polanie i niewielkim wzniesieniu, pomiędzy ulicą Leśną a budynkiem V Liceum Ogólnokształcącego. Słusznie uważa się, że kościół ten jest jedną z najbardziej udanych budowli sakralnych, które powstały na przełomie XIX i XX wieku na Pomorzu Gdańskim. Obiekt jest rzecz jasna usytuowany na osi wschód-zachód. Uwagę przykuwa zwartość budowli z ciekawymi, strzelistymi elementami wieżyczek i przyporami. Strzelista wieża o wysokości 66 metrów od 1920 r. stała się nierozłącznym elementem krajobrazu Starej Oliwy.

Wnętrze kościoła jest nieregularne, złożone z trzech naw – bardzo wąskiej północnej i szerokiej nawy głównej. Dzięki wysokim i szerokim oknom, które napełniają wnętrze światłem, całość sprawia wrażenie konstrukcyjnej lekkości. Nawa główna zasklepiona została sklepieniem siatkowym. Ciekawa architektura kościoła nie idzie jednak w parze z dość skromnym wyposażeniem. Cóż, ewangelicy nie poświęcali zbyt dużo uwagi do elementów zdobiących kościół. Aczkolwiek, przed wojną wnętrze kościoła było bardziej urozmaicone ze względu na istniejące balkony, które łączyły się z chórem i ciągnęły się wzdłuż naw bocznych.

Cystersi po przybyciu do Oliwy w roku 1945, ze względu na ciężkie powojenne czasy dla Kościoła i samego zakonu nie traktowali wystroju świątyni priorytetowo, stąd też bardzo nieliczne zabytki wewnątrz. Do ciekawszych obiektów zaliczyć można sporej wielkości rzeźbę Chrystusa Ukrzyżowanego. Warto również wspomnieć o obrazie, a raczej feretronie z ołtarza głównego. Ten dwustronny, malowany na desce obraz pochodzi z katedry. Umieszczony jest w srebrnej, barokowej obudowie. Z jednej strony obraz przedstawia Matkę Bożą, z drugiej natomiast Chrystusa niosącego krzyż. Fundatorem malowideł był w roku 1754 Izydor Bauer, a wykonawcami  Christian Hausen z Torunia i Jan Jakub Haase z Gdańska. Renowacja feretronu miała miejsce w roku 1931 i została przeprowadzona przez znaną gdańską firmę, Moritz Strumpf und Sohn.

Niedaleko kościoła znajdują się zabudowania dawnego domu zakonnego, które pochodzą z lat 1936–1937. Początkowo w salkach organizowano pokazy filmowe, pomieszczenia służyły także jako miejsce zakwaterowania dla teologów Uniwersytetu Berlińskiego. Dom zakonny był również miejscem, gdzie przed wojną pobierano podatek kościelny. Do 1945 r. zarówno kościół, jak i zabudowania duszpasterskie służyły ewangelikom. Po wkroczeniu wojsk sowieckich i uformowaniu się nowej polskiej władzy w Gdańsku, większość Niemców wysiedlono, w tym ostatniego z pastorów kościoła,  dr. Johanna Vorwerga.

cdn…

Wojciech Stybor

Copyright © 2005 Wojciech Stybor. All rights reserved

Dodaj opinię lub komentarz.