Dzień Sybiraka – uchwałą Sejmu RP z 2013 r. – jest obchodzony 17 września. Jest to niezwykle ważna data w naszej historii. Tego dnia w 1939 r. Armia Czerwona bez wypowiedzenia wojny wkroczyła na terytorium Rzeczypospolitej, która już ponad dwóch tygodni broniła się przed agresją ze strony Niemiec. Teraz cios zadał drugi z sąsiadujących krajów.
Oba państwa – zgodnie z tajnym protokołem do zawartego 23 VIII 1939 r. paktem Ribbentrop – Mołotow – dokonały podziału ziem RP, określanego mianem czwartego rozbioru Polski. Pakt ten podpisany przez przedstawicieli Niemiec i ZSRR, oficjalnie „pakt o nieagresji”, w rzeczywistości oznaczał unicestwienie naszego kraju.
Armia Czerwona przekroczyła granicę RP pod pretekstem ochrony zamieszkujących jej wschodnie ziemie Białorusinów i Ukraińców. Tuż za nią podążali funkcjonariusze NKWD, których zadaniem było zorganizowanie nowej władzy na okupowanych ziemiach.
Rozpoczęły się masowe aresztowania, egzekucje, grabieże, deportacje polskiej ludności w głąb ZSRR, głównie na Syberię i do Kazachstanu. Liczbę deportowanych szacuje się na kilka tysięcy osób. Część z nich zmarła w trakcie transportu, inni zmarli na „nieludzkiej ziemi” z powodu głodu, chorób, ciężkiej pracy itp. Wielu z tych, którzy przeżyli, już nie wróciło do ojczyzny.
22 IX w Brześciu nad Bugiem odbyła się wspólna defilada wojsk niemieckich i sowieckich. Następnie 28 IX najeźdźcy podpisali traktat o granicach i przyjaźni, w którym dokładnie ustalili przebieg granicy III Rzeszy z ZSRR, po rozbiorze naszego państwa. Granica pomiędzy obu krajami miała przebiegać wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu.
W ramach obchodów przypadające w tym roku 83 rocznicy rosyjskiej agresji na nasz kraj Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku zorganizowało kilka wydarzeń, w tym spacery muzealne z edukatorem, które odbyły się w dniach 16 i 17 września br. Udział w tym wydarzeniu był bezpłatny, jednak wcześniej obowiązywały zapisy. 16 września odbyły się trzy takie spacery z udziałem tylko i wyłącznie grup zorganizowanych ze szkół ponadpodstawowych. Pozostali chętni mogli wziąć udział w dwóch spacerach w dniu kolejnym.
Myślą przewodnią spaceru była właśnie rosyjska inwazja na Polskę jesienią 1939 r. oraz jej konsekwencje dla naszego narodu. Dlatego Przemysław Zachulski, kierownik Działu Edukacyjnego, oprowadzał uczestników konkretnie po tych wnętrzach muzealnych, które nawiązują do poruszanej tematyki historycznej. Pokazując różne eksponaty wprowadzał zwiedzających w klimat tamtych tragicznych wydarzeń. Opowiadał konkretnie, rzeczowo, chętnie odpowiadał na zadawane pytania.
Na koniec zaprosił nas na kolejny spacer muzealny, który planowany jest na 1 X br. Jego tematem przewodnim będzie polskie Państwo Podziemne w czasie II wojny światowej.