31 sierpnia br. o godz. 13.30 na placu Solidarności w Gdańsku odbyło się uroczyste otwarcie wystawy plenerowej zatytułowanej „TU rodziła się Solidarność”. Dokonał tego prezes IPN, dr Karol Nawrocki.
Należy zauważyć, że zarówno data otwarcia wystawy, 31 sierpnia, jak i jej lokalizacja nie są przypadkowe.
Autorami koncepcji wystawy są pracownicy Instytutu Pamięci Narodowej: Adam Hlebowicz, dr hab. Filip Musiał, dr Paweł Skubisz, dr Jarosław Szarek, dr Andrzej Sznajder. Koordynatorem ogólnopolskim jest Sergiusz Kazimierczuk. Za koncepcję graficzną odpowiada m.in. Paulina Żak.
Pierwsza wystawa z cyklu pt. „TU rodziła się Solidarność” została otwarta w ubiegłym roku, 1 lipca 2020 r., czyli dokładnie w czterdziestą rocznicę rozpoczęcia słynnych „sierpniowych” strajków. Zgodnie z zamysłem autorów cykl ten ma przypominać genezę tego, jakże ważnego w naszej powojennej historii, ruchu wolnościowego, jakim była Solidarność.
Autorzy pragną zwrócić uwagę odbiorców na to, że zasługi dla rozwoju ruchu solidarnościowego położyli nie tylko mieszkańcy dużych miast, ale również małych miejscowości, o czym się często zapomina. Wykorzystane na wystawie materiały zostały ułożone w pewnym porządku, z uwzględnieniem podziału na poszczególne regiony naszego kraju oraz miasta.
Fotografie zaprezentowane na planszach pochodzą ze zbiorów archiwum IPN, regionalnych oddziałów NSZZ „Solidarność”, zbiorów bibliotecznych oraz osób prywatnych. Przedstawiają m.in. ważne wydarzenia, jakie miały miejsce w tamtym szczególnym czasie w różnych polskich miastach oraz ich uczestników, a także rozmaite dokumenty w postaci legitymacji członkowskich NSZZ „Solidarność”, kolportowanych ulotek, rysunków satyrycznych o wymowie politycznej itp.
Jak już wspomniałam, dzięki tej ekspozycji możemy poznać genezę ruchu solidarnościowego oraz różne formy działalności opozycyjnej. Dowiedzieć się, co skłoniło Polaków różnych profesji oraz należących do różnych grup wiekowych i społecznych do zjednoczenia swych sił w walce z ówczesną władzą; do działania w obronie praw obywatelskich, wolności słowa, wyznania, jak również o poprawę sytuacji materialnej. Zresztą przyczyny tych protestów tkwiły głębiej i nie stanowiły tylko i wyłącznie reakcji na pogarszającą się sytuację materialną przeciętnych Polaków. Polacy nie zapomnieli o represjach natury politycznej, chociażby o krwawych wydarzeniach Grudnia ’70, które odcisnęły trwałe piętno na naszym społeczeństwie. Dlatego uczestnicy sierpniowego strajku w 1980 r. w Stoczni Gdańskiej zabiegali również o upamiętnienie ofiar tamtych tragicznych wydarzeń.
Strajki zakończyły się podpisaniem czterech porozumień podpisanych przez komisje rządowe ze strajkującymi robotnikami: 30 sierpnia w Szczecinie, 31 sierpnia w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu, 11 września w Katowicach. Umożliwiło to utworzenie pierwszego w dziejach bloku komunistycznego legalnego, masowego i niezależnego od władz państwowych związku zawodowego, jakim był NSZZ „Solidarność”. Władzom krajowym związku podporządkowano trzydzieści osiem regionów naszego kraju. Powstało także Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS) oraz Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” Rolników Indywidualnych (NSZZ „S” RI). Jesienią 1981 r. odbył się w gdańskiej hali „Olivia” I Krajowy Zjazd „Solidarności”.
Pierwsza odsłona tej wystawy była eksponowana w ubiegłym roku w pięćdziesięciu ośmiu polskich miastach. W czterdziestą rocznicę podpisania Porozumienia Gdańskiego ekspozycje z całej Polski zaprezentowano na placu Marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie.
Drugą odsłonę wystawy zainaugurowano 26 marca br. w szesnastu miastach; po kilku miesiącach przeniesiono ją do kolejnych miejscowości.
Tegoroczna wystawa składa się z części ogólnopolskiej, regionalnych oraz lokalnych. W sumie obejmuje aż dwieście plansz. Każda z nich posiada opisy w dwóch językach: polskim i angielskim. W naszym mieście będzie dostępna dla zwiedzających do 29 października br.