Plankowa to Plankengasse, a planki to klepki na poszycie statków. Tak nazywała się przed wojną obecna ulica Dziewanowskiego, historycznie należąca do okręgu Długie Ogrody.
Jan Nepomucen Dziewanowski był uczestnikiem wojen napoleońskich. Jako jedyny Polak został wymieniony w biuletynie armii napoleońskiej, dotyczącym zdobycia Somosierry, ale z Gdańskiem rotmistrz nie miał nic wspólnego. Natomiast planki mają w Gdańsku długą historię i ta historia związana jest zarówno ze statkami, jak i browarnikami, Szafarnią, Łąką Klepek, rzeźnią i Urzędem Prowiantowym.
Ciąg dalszy artykułu pod materiałem filmowym
Na mapie z XIX wieku, będącej rekonstrukcją planu z początku XVI wieku, zaznaczyłam czerwoną linią przebieg granicznej fosy krzyżackiej, którą w wiekach późniejszych zasypano i po niej pobiegła Plankengasse. Ale zanim to nastąpiło, miasto po wypędzeniu Krzyżaków oddało ten teren (na północ od Grobli Anglików, żółta linia) browarnikom na skład klepek do wyrobu beczek. Niżej ciągnęły się pastwiska.
- plac Drzewny Browarników – Brauer Holzraum
- Łąka Klepkowa (Łąka Klepek) – Klapperwiese lub podobnie
- Nowa Łąka Klepkowa – Neue Klappe Wiese lub podobnie
W 1840 r. na tym terenie postawiono dwa spichlerze wojskowego Urzędu Prowiantowego (Königlich–Preußisches Provantamt), a w 1894 r. otwarto nowoczesną rzeźnię. Trochę później doszła bocznica kolejowa. Teren wokół uległ takiemu ożywieniu, że zasypano rów – dawną granicę Szafarni – i wytyczono po nim Plankengasse (także Trojana, obecnie Seredyńskiego). To był rok 1909. Ulica liczyła 12 parcel, zgodnie z tradycją gdańską ponumerowanych okrężnie od prawa do lewa. Wojna trochę je dotknęła i dokonała istotnej zmiany: obecny numer 8 to dawny 1d należący do ulicy Na Stępce (Kielgraben).
Ostatnimi czasy obie kamienice (Dziewanowskiego 8 i Dziewanowskiego 9) przeszły remont i obie wyglądają świetnie.
W 1928 r. przy Plankengasse 7 mieszkał Bruno Gompelsohn, starszy cechu bursztynników żydowskiego pochodzenia, który w 1940 zginął w obozie Stutthof. Jego wytwórnia wyrobów bursztynowych znajdowała się przy Korzennej 1 (Gompelsohn Bruno & Co. – kontynuatorka firmy H.L. Perlbach, należącej do żydowskiej rodziny osiadłej w Gdańsku w 1814 r.).
Numer 4 należał do polskiego banku Kwilecki, Potocki i Spółka. Mieszkał tam m.in. dyrektor Żydowskiego Banku Publicznego SA Leo Goldhaber. W latach 1937-38 przebywał w areszcie pod fałszywymi zarzutami, co umożliwiło Niemcom konfiskatę 2 mln guldenów. W 1938 wyemigrował do Tel Awiwu.
Po wojnie przy Dziewanowskiego 9 mieszkał Franciszek Ksawery Błaszk, przedwojenny polski pocztowiec (woźny i pocztylion, muzyk orkiestry pocztowej). Ukrywał się po wybuchu wojny, a w 1942 przyjął III grupę Niemieckiej Listy Narodowościowej.
Anna Pisarska & Andrzej Ługin- A. Januszajtis „Gdański Król Żurawi” Wyd. Marpress 2010
- A. Januszajtis „Od Aksamitnej do Żytniej” Wyd. Marpress 2017
- „Atlas historyczny miast polskich. Gdańsk” Wyd. UG 2024
- „Plan terenowy miasta Gdańska w skali 1:1000” Wyd. UM w Gdańsku, Biuro Architekta Miasta 2024
- Gedanopedia
Jak zwykle ciekawy artykuł.