Rozmaitości

Ustalmy nazwy i lokalizacje gdańskich spichlerzy

Różne źródła różnie podają, ale przyjmuję liczbę największą, tj. 359.  Tyle było gdańskich spichlerzy i chciałabym je wszystkie nazwać i zlokalizować.

Poniżej wypisałam nazwy wszystkich, które znalazłam w kilkunastu publikacjach, które wyszperałam z otchłani internetu, z książek o Gdańsku i w archiwaliach Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Wykaz na pewno zawiera błędy, ale zamieszczam go z nadzieją, że czytelnicy pomogą mi te błędy wyprostować i uzupełnią.

Dlaczego wykaz może zawierać błędy? W ciągu kilku lat sporządzania natrafiałam na różne tłumaczenia nazw. Spichrze poza tym w różnych okresach różnie były nazywane. Możliwe więc, że ten sam spichrz znajduje się pod kilkoma nazwami. Tam, gdzie ustaliłam drugą lub trzecią nazwę, jest ona podana w nawiasie.  Z drugiej strony mamy dwa Czerwone Serca, dwa Czerwone Krzyże i dwa Czarne Kury. Mogą być błędy w adresie (ulica i numer w wielu przypadkach wymagają uzupełnienia). Czy Chmielny i Chmielnik to są dwa odmienne obiekty? Tak samo Francuska Lilia i Francuski Herb, Trzej Rycerze i Czterej Rycerze.

Na ten moment mam 228 spichlerzy.  Do wojny na jedenastu zachowały się  gmerki.

Chciałabym również ustalić niemiecką nazwę, właściciela oraz rok powstania.

Wrota spichlerza Niklowy, ul. Pszenna 9; źródło: NID

Zwracam się więc do wszystkich miłośników i badaczy Gdańska o pomoc w tym nietypowym wykazie.

  1. AC – Zarzewie 19, gmerek
  2. Angielski Herb
  3. Arka Noego – Żytnia 21, 1660, Arche Noah
  4. Biała Lilia – Stągiewna
  5. Biała Owca
  6. Biała Przepiórka – Pszenna 1, Weisse Rebhuhn
  7. Biały Anioł – Chmielna 34
  8. Biały Baran
  9. Biały Koń – Chmielna 67
  10. Biały Niedźwiedź (Biały Miś) – Chmielna 56
  11. Biały Orzeł – Stągiewna
  12. Biały Pies (Gherta) – Chmielna 32
  13. Biały Spichrz – Chmielna 113
  14. Bociek – Chmielna  31
  15. Bosmanek
  16. Braun (Biskup) – Żytnia 23, Bischof
  17. Brakarz Śledzi – Chmielna 108, narożny z Basztową
  18. Chart (Żółty Pies) – Chmielna
  19. Chełmno – Chmielna 41
  20. Chmielnik – Stągiewna
  21. Chmielny – Stągiewna
  22. Ciepło Kuźni (Kuźnia) – Żytnia 20, Warme Schmiede
  23. Coppenhagen  – Chmielna 22
  24. Culm – Chmielna 41
  25. Czajka  –  Jaglana
  26. Czarny Kozioł – Żytnia 25, Schwarzer Bock
  27. Czarny Kur – Chmielna 21
  28. Czarny Kur (Czarny Kogut) – Żytnia 22 Schwarzer Hahn
  29. Czarny Krzyż (Orzeł) –  Chmielna 16, Schwarzes Kreuz
  30. Czarny Niedźwiedź  – Stągiewna 11/Spichrzowa 21
  31. Czarny Orzeł – Stągiewna (?)
  32. Czarny Rogacz, Żytnia 25, gmerek
  33. Czerwona Mysz (Jednorożec) – Owsiana 7
  34. Czerwona Papuga  – Pszenna 5, Rothe Papagey
  35. Czerwone Serce – Chmielna 20, Rotes Herz
  36. Czerwone Serce – Stągiewna 7
  37. Czerwony Komar – Pszenna 8, Rothe Mucke
  38. Czerwony Krzyż – Motławska
  39. Czerwony Krzyż – Stągiewna
  40. Czerwony Lew – Chmielna 68
  41. Czerwony Zapas (Czerwony Spichrz) – Chmielna 114, ściana ryglowa o dł. 45 m, najdłuższa w Europie
  42. Czterej Rycerze  –  Chmielna 14, Vier Ritter
  43. Daleka Droga  – Chmielna 2-3, Lange Lauf
  44. Dąbrowa
  45. Delfin
  46. Deo Gloria – Chmielna 10/11
  47. Drzewo Kawowe – Chmielna 55
  48. Drzewo Palmowe – Chmielna 54
  49. Dudziarz – Stągiewna
  50. Duża Dąbrowa
  51. Duży Groddeck (Śpiewak) – Chmielna 37
  52. Duży Młynarz
  53. Dwór Popielny
  54. Dwór Zapasów
  55. Dziki Kocur – Chmielna 87
  56. Dziki Osioł – 1495
  57. Elbląg – Chmielna 61
  58. Feniks _ Chmielna 27
  59. Fortuna – Chmielna bliżej Stągiewnej
  60. Francuska Lilia
  61. Francuski Herb
  62. Gabriel
  63. Gdańsk  – Chmielna 62, gmerek
  64. Gołąb
  65. Granat – Chmielna 46
  66. Grudziądz – Chmielna 40
  67. Gwiazdy i Półksiężyc – Spichrzowa 17, gmerek
  68. Herb Amsterdamu
  69. Herb Turecki
  70. Holandia – Chmielna 30
  71. Islandzki Lew
  72. Jagnię – Stągiewna (?)
  73. Jastrząb
  74. Jedność (Jeleń) – Motławska 3, 1782 (1620)
  75. Jeleń – Zarzewie 2
  76. Kamienny Gołąb
  77. Kamienny Lew – Basztowa 10
  78. Kamienny Lis – Basztowa 9
  79. Kamienny Niedźwiedź – Basztowa 8
  80. Kapelusz Kardynalski – Basztowa 1
  81. Kardynał – Stągiewna 5/Spichrzowa 27
  82. Kaufmann – Zarzewie 17
  83. Kempen – Stągiewna
  84. Kittelhof – Chmielna 43
  85. Kocur – Chmielna
  86. Komar – Żytnia 18
  87. Koniczyna – Stągiewna
  88. Korzec – Chmielna 33
  89. Kościelny (Pleban, Kapliczka, Pod Kapliczką, Farny) – Chmielna 76, przed 1643
  90. Kotwica – Chmielna 36
  91. Kozioł – Stągiewna/Chmielna
  92. Koziorożec – Stągiewna (?)
  93. Król Dawid (Miedź, Kotlarz, Pod Kulą i Miedziorytnik) – Chmielna 4 – 1553, Konig David
  94. Król Murzynów (Kardynał) – Stągiewna
  95. Królewski – Ołowianka 14, 1608
  96. Królowa Nocy
  97. Książę – Chmielna 115
  98. Książę Oranu
  99. Lew Czarny
  100. London und Liverpool
  101. Lubecki Statek (Okręt Lubecki) – Spichrzowa 19, gmerek
  102. Lubeka – Chmielna 44-45
  103. Madonna –  Chmielna 17, Marienbild
  104. Malbork – Chmielna 42, Marienburg
  105. Mała Dąbrowa – Ołowianka
  106. Mały Groddeck (Dębowy Rożek, Wiewiórka) – Chmielna 37
  107. Mały Holender
  108. Mały Młynarz – Chmielna 70
  109. Małpa
  110. Miedziowy
  111. Miedź – Ołowianka 10
  112. Mleczarka – Stągiewna 18
  113. Mnich – Żytnia
  114. Moździerz – Zarzewie 16
  115. Myszka – Żytnia 18
  116. Narożny (Żołędź) – Basztowa 7, narożny z Motławską
  117. Niebieski Lew
  118. Niebieski Krzyż – Basztowa 1, połączony z Kapeluszem
  119. Niedźwiedzi  Taniec (Tańczący Niedźwiedź) – Żytnia 12
  120. Niemiecki Wieśniak – Motławska
  121. Nosorożec – Stągiewna 25/26
  122. Nowa Pakownia (Góra) – Szafarnia 9
  123. Nowy Anioł (Kamienny Anioł, Biały Spichlerz) – Chmielna 93, 1813-20,
  124. Nóż – Wspornikowa 2
  125. Obligacja – Pożarnicza 4
  126. Okręcik – Chmielna 94
  127. Oliwa
  128. Oliwski (Klasztorny)  – Ołowianka 11
  129. Opacki
  130. Palma – Chmielna 54
  131. Panna – Ołowianka 9
  132. Papuga – Zarzewie 1
  133. Patriarcha Jakub (Książę Maurycy) – Stągiewna 21/22, róg Motławskiej, przodkowie A. Schopenhauera
  134. Pelikan – Zarzewie 18
  135. Podkowa – Chmielna 66
  136. Pod Jelonkiem – Grodzka 16
  137. Pod Kępą
  138. Pod Koroną – Chmielna 59
  139. Podkowa – Chmielna 66
  140. Pod Pozłacanym Rakiem
  141. Podrzutek – Owsiana 18
  142. Pod Trzema Koronami – Zarzewie 7, gmerek
  143. Pod Żółtym Księżycem (Półksiężyc) – Chmielna 35
  144. Pokój (Jednorożec) – Motławska 4, 1620
  145. Polska  Cebula
  146. Polski Szlachcic (Polski Wieśniak) – Motławska 1, 1643
  147. Pomorze – Chmielna 36, Pommern
  148. Przemysł – Stągiewna 10/Spichrzowa 22
  149. Psia Hala – Ogarna 1-2
  150. Pstry Pies – Żytnia 19, Groddeck, Bunter Hund
  151. Rajca (Rotman) – Basztowa 4
  152. Róg Żydowski
  153. Różaniec – Stągiewna
  154. Rudy Lis
  155. Rudy Wół – Chmielna
  156. Rzeźnia – Chmielna 43
  157. Samson – Chmielna 57
  158. Sandacz  – Żytnia 9
  159. Sarni Łeb – Chmielna 6 – 1638, Rehkopf
  160. Skarbonka (Zsyp Miedziaków, Niklowy) – Pszenna 9, Schuttnickel
  161. Słoń – Chmielna 69
  162. Słońce – Spichrzowa 25
  163. Sokół (Gołąb i Biały Gołąb) – Chmielna 5 – 1631, Falk
  164. Soli – Chmielna 9
  165. Spichrz na Kępie
  166. Spiżowy Wąż – Żytnia 17,
  167. Stara Pakownia – Motławska 5, róg Żytniej, 1649
  168. Stary Kozioł
  169. Stary Testament –  Chmielna 88, gmerek
  170. Stateczek
  171. Steffen – Chmielna 11
  172. Strzała – Chmielna 65
  173. Szabla – Chmielna 19
  174. Szara Gęś  – Spichrzowa 11 (15/16 ?)
  175. Szkoła Fechtunku – Basztowa 6
  176. Śledź
  177. Ślepiec – Chmielna 109, narożny z Basztową
  178. Ślepy Osioł
  179. Toruń – Chmielna 60, gmerek
  180. Tragarz – Stągiewna 23
  181. Trąbka – Pszenna 3, Trompete
  182. Trupia Czaszka – Chmielna 58
  183. Trzej Rycerze
  184. Trzy Cytryny  –  Zarzewie 8
  185. Trzy Fasole – Chmielna 1
  186. Trzy Grabie – Motławska 6, 1688
  187. Trzy Gwiazdy
  188. Trzy Pierścienie – Żytnia 1, Drei Ringe
  189. Turecki Herb – Stągiewna
  190. Turek (Baszta) – Motławska 2, przy Basztowej, 1620, gmerek
  191. Turkawka – Basztowa 5
  192. Ubój
  193. Vesta – Chmielna 26, koniec XIX w. Stanął na parceli, gdzie w XVII były 4 spichrze: Czarny Niedźwiedź, Niedźwiedź, Ceres, Kur, Czerwony Kur, Lew, Biały Koń,
  194. Wąż Złoty
  195. Węgier (Węgrzyn) – Chmielna 116
  196. Wiejski Byk (Obora) – Chmielna 8, 1643
  197. Wielbłąd  – Motławska 8, 1643, między Zarzewiem a Mysią
  198. Wielki Chojnicki – Chmielna 47
  199. Wielki Młynarz – Chmielna 71
  200. Wieloryb – Chmielna 39
  201. Wielka Dąbrowa
  202. Wielki Groddeck (Śpiewak) – Chmielna 38
  203. Wieniec  Fiołków – przy Psim Wale
  204. Wisłoujście (Błękitny Baranek) – Chmielna 53
  205. Włocławek – Chmielna 29
  206. Wielka Jerozolima
  207. Wieża – Basztowa – do sprawdzenia
  208. Wiśnia – Chmielna 86
  209. Wojak
  210. Wole Rogi – Stągiewna 9/Spichrzowa 23
  211. Woli Łeb – Chmielna 12, Ochsenkopf
  212. Wóz Ognisty (Murzyn) – Chmielna 13, Feuriger Wagen
  213. Zbawiciel – Chmielna 7 – 1553
  214. Zegar Słoneczny – Chmielna 24 – przed  kasą oszczędności
  215. Złota Ręka – Chmielna 85
  216. Złote Jabłko – Chmielna 25 – przed kasą oszczędności
  217. Złote Słońce – Stągiewna 6
  218. Złoty Jednorożec – Basztowa 2
  219. Złoty Klucz – Basztowa 3
  220. Złoty Kowal
  221. Złoty Lew – Chmielna 48
  222. Złoty Pelikan – Stągiewna 12/Spichrzowa 20, gmerek
  223. Zwariowany Świat
  224. Żbik – Chmielna 86, gmerek
  225. Żelazny Bociek  – Pszenna 7, Eiserne Adebaar
  226. Żniwiarz – Stągiewna 17
  227. Żółty Lew
  228. Żółty Orzeł – Basztowa 11
Spichlerz Szara Gęś, R.Th. Kuhn

Anna Pisarska

4 thoughts on “Ustalmy nazwy i lokalizacje gdańskich spichlerzy

  • Polecam zajrzeć do poszytu nr 10/1126/382 w Archiwum Państwowym w Gdańsku.
    Teczka (mikrofilm) zawiera kilkaset stron wyników badań i różne plany.
    Materiały w całości opracowane po niemiecku przed 1945 rokiem.
    JZK

    Odpowiedz
  • Nie ma i nie było żadnego Dębowego Rożka. To tylko żenujące „tłumaczenie” nazwy Eichhörnchen, czyli Wiewiórka (faktycznie Eiche=dąb, Hörnchen=rożek). Durny błąd, niestety nobilitowany decyzją ówczesnego konserwatora zabytków.

    Odpowiedz
  • Cóż za fantastyczne osiągnięcie. Dziękuję!

    Odpowiedz
  • Błękitny Baranek na ul. Chmilnej. Obecnie jest am Muzeum Archeologiczne

    Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.