Zabytkowa Kuźnia Wodna w Oliwie jest jedynym tego typu czynnym obiektem w Polsce. W przeszłości tylko w takich miejscach, zwanych młotowniami, można było rozkuwać duże kawały metalu i wysyłać je do mniejszych kuźni. Najstarszym zachowanym dokumentem jest akt sprzedaży kuźni przez Jana Klinghamera w 1597 r. opatowi Zakonu Cystersów w Oliwie Dawidowi Konarskiemu. Pomimo stosunkowo dużych opłat na rzecz konwentu zakład stanowił bardzo dochodowe przedsięwzięcie, w którym aż do XX w. przetwarzano spore ilości żelaza. W połowie XVIII wieku dzierżawca kuźni zobowiązany był płacić 140 florenów i dostarczać około 485 kg żelaza rocznie. Jeszcze w roku 1830 zakład produkował prawie 200 ton różnych wyrobów metalowych.

Zabytkowa Kuźnia Wodna w Oliwie. źródło: Profil Kuźni Wodnej na Facebooku

Po wojnie w kuźni zaprzestano bieżącej działalności, a pozostawiony swojemu losowi obiekt zaczął niszczeć. W 1957 roku kuźnię przejęło Muzeum Techniki w Warszawie, zabezpieczono ocalałe urządzenia i fragmenty budynków. W latach 1976-1978 przeprowadzono konserwację urządzeń i mechanizmów kuźni.W roku 1978 uroczyście udostępniono kuźnię do zwiedzania. Od wielu lat jest to obiekt, w którym spotykają się miłośnicy zabytkowej motoryzacji na słynnych „Pokazach Aut” kończących sezon samochodowy w Trójmieście, to tu również co roku startują samochodowe rajdy: „Halloweenowy” oraz „Kowala”. To wreszcie tu odbywają się pokazy kowalstwa, festyny dla mieszkańców, wystawy fotografii czy inscenizacje grup rekonstrukcyjnych.

Niestety ostatnie kilka lat to stopniowa wegetacja kuźni – obiekt, którego zarządcą jest Muzeum Techniki w Warszawie niszczeje z dnia na dzień. W głównym budynku kuźni dziś straszy przybita prowizorycznie papa na dachu, wypłukują się również fundamenty samego budynku. Zima może nieodwracalnie przyspieszyć już zły stan techniczny obiektu.

Zabytkowa Kuźnia Wodna w Oliwie. źródło: Profil Kuźni Wodnej na Facebooku

Kuźnia, która jest miejscem spotkań wielu środowisk, nie tylko z Oliwy ale całego Pomorza potrzebuje pomocy i to nie tylko finansowej. Władze Pomorza mają związane ręce – kustosz muzeum Dariusz Wilk apelował o pomoc u Prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza. Niestety, żadna z Pomorskich instytucji samorządowych nie wsparła znacząco podmiotu należącego do Warszawskiej placówki. Samo Muzeum Techniki nie ma też pomysłu na kuźnie, która jest przecież prawnie chronionym zabytkiem.

Oficjalne pismo od Dyrektora Muzeum Techniki i Przemysłu NOT Pana Piotra Mady.
Oficjalne pismo od Dyrektora Muzeum Techniki z nr konta do wpłat na rzecz ratowania kuźni.

Z tym stanem rzeczy, nie zgadzają się sympatycy kuźni wodnej, który przy pomocy mediów społecznościowych zobowiązali się do rozpoczęcia zbiórki pieniędzy na najpilniejsze potrzeby obiektu.

„40 lat temu był tam przeprowadzany ostatni remont, większość zabytkowych urządzeń techniki wymaga nie tyle co konserwacji a zwyczajnie odtworzenia i uchronienia przed całkowitym zużyciem. Pieniądze są problemem, ale tą zbiórką chcemy otworzyć oczy na problem przyszłości kuźni wodnej. Nie chcemy dopuścić do sytuacji w której powstanie tam za jakiś czas hotel lub restauracja” – mówi Bartłomiej Chruściński, inicjator zbiórki ze społecznej grupy Pozytywni Obywatele – Pomorze Gdańskie.

W mediach społecznościowych na wydarzeniu „Ratujemy Kuźnię Wodną w Gdańsku – zbiórka funduszy!” można śledzić aktualne informacje o akcji.

Zabytkowa Kuźnia Wodna w Oliwie. źródło: Profil Kuźni Wodnej na Facebooku

Miłośnicy Kuźni Wodnej założyli specjalną stronę, na której zamieścili apel: Z dniem 1 września 2015 roku powołujemy obywatelską stronę miłośników i sympatyków Zabytkowej Kuźni Wodnej w Oliwie, której tradycje powstania sięgają XVI wieku (…). Kuźnia Wodna to dodatkowo miejsce, w którym od lat odbywają się spotkania, pokazy, koncerty czy festyny przeznaczone dla mieszkańców Trójmiasta, Pomorza i nie tylko, lecz teraz obiekt apeluje o wsparcia finansowego do realizacji niezbędnych prac konserwatorskich – czytamy na stronie.

Warto dodać, iż oficjalna strona internetowa obiektu została zamknięta właśnie przez brak funduszy. Finał zbiórki 6 marca 2016 roku.

Link do oficjalnego profilu Zabytkowej Kuźni Wodnej w Oliwie.

Bartłomiej Chruściński

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *