Dużo się ostatnio mówi i pisze o drzewach (szczególnie tych wyciętych) oraz o Elblągu (ze względu na planowany przekop Mierzei Wiślanej).
W związku z powyższym, dziś krótko i wiosennie o pewnym fragmencie zieleni w Elblągu.
Jak wiadomo, rola zieleni w mieście jest niezwykle istotna. Wiedzieli o tym mieszkańcy Elbląga, toteż na początku XIX wieku, niemal w samym sercu miasta wygospodarowano skrawek zieleni zwany ‘Dużym Ogrodem Zabaw’ (Grosse Lustgarten, teren przy późniejszym Goeringplatz, obecnie Placu Wolności). Ogród został zaprojektowany w miejscu, w którym biegła niegdyś fosa oddzielająca Stare i Nowe Miasto. Zadbany, wysadzany lipami, stał się jednym z ulubionym miejsc spacerów przedwojennych mieszkańców Elbląga. W tym pięknym miejscu, na granitowym postumencie, znajdował się niegdyś pomnik poświęcony poległym w wojnie francusko-pruskiej 1870-1871.
Ta swoista 'oaza spokoju’ z wyselekcjonowaną grupą roślin cieszyła zielenią niemal przez cały rok. Liczne ławki pozwalały na chwile wytchnienia w cieniu drzew. W roku 1912 w ogrodzie wybudowano szalet (istniejący do dziś). Dawniej dbano o każdy skrawek zieleni w miastach.
Ciekawostką jest fakt, iż rejon wspomnianego ogrodu był świadkiem akcji – tymczasowego składowania najcenniejszych zbiorów uznanej Biblioteki Elbląskiej (założonej przez Jana Myliusa (1557-1630), które cudem przetrwały pożogę II WŚ (ponad półmilionowy księgozbiór, w tym bezcenne starodruki, inkunabuły, ekslibrysy).
Na załączonej pocztówce widoczny jest wylot dzisiejszej ul. Giermków (dawniej Junkerstraße) i skrzyżowanie z ul. Rycerską (dawniej Friedrichstraße), w dali jedna z najstarszych ulic Elbląga, dzisiejsza ul. Wigilijna (wzmiankowana już w 1333 r. jako Heilig Geist Straße). W 1890 roku rozbudowano elbląski ratusz znajdujący się przy Placu Słowiańskim (dawniej Friedrich Wilhelm Platz). Skrzydło ratusza z ozdobną, charakterystyczną, strzelistą wieżą (tu widoczne od strony ul. Giermków) oraz przyległy budynek, którym mieścił filię Urzędu Stanu Cywilnego (Kgl. Standesamt) cześć jego zasobów można przejrzeć tutaj: Königlich Preußisches Standesamt Elbing.
Na rogu (skrajnie z prawej), widoczny jest wylot dzisiejszej ul. Chmurnej (dawniej Sturmstraße). Kamienica, Kgl. Standesamt, została w latach 1929-1930 rozebrana, a na jej miejscu wybudowano okazały gmach Prezydium Policji. Mieścił się tutaj Wydział Policji Kryminalnej (Kripo vel Kriminalpolizei), Wydział Prewencji Policyjnej (Schutzpolizei) oraz inne, wyspecjalizowane jednostki policyjne (m.in. budowlana, wodna, rynkowa).
Od strony ul. Chmurnej na budynku Prezydium Policji, przy głównym wejściu, znajdowała niegdyś kolumnada z rzeźbami (wykonami w latach: 1929-1930 przez elbląską artystkę Ernę Becker-Kahns) przedstawiającymi postacie związane z Elblągiem. Rzeźby przedstawiały: knechta krzyżackiego, uczonego z księgą, kupca, żeglarza, rybaka a także architekta.
Po II WŚ znajdował się tutaj hotel robotniczy Zamech-u. W latach 90-tych XX wieku czterogwiazdkowy Hotel Elzam, od 2010 roku działał tutaj Hotel Arbiter.
Elbląg był niegdyś pięknym, pruskim miastem funkcjonującym w organizmie I-szej Rzeczypospolitej. Zachęcam do poznawania bogatej historii tego wyjątkowego miejsca, które łączy wiele wspólnych wątków z Gdańskiem.
Obecnie dzięki znacznym nakładom prac i środków finansowych pojawiła się szansa na rozkwit Elbląga. Czas pokaże, czy zostanie mądrze wykorzystana.
P.S. Na koniec cytat, pro memoria, fragment utworu z 1563 r. autorstwa Jana Kochanowskiego (1530-1584) pt. „SATYR ALBO DZIKI MĄŻ„.
„O Prusiech wam nic nie chcę powiadać, bo sami,
Na każdy rok pływając do Gdańska z traftami
Widzicie gęste miasta i zamki budowne,
Drogi, mosty porządne i brzegi warowne,
Czego trudno dokazać bez wielkich pieniędzy:
Znać dobrze, że tam byli gospodarze tędzy.
K czemuż przyszło? Polacy pruską ziemię wzięli,
A oni się bogacze chudym nie odjęli.
Ukażcież wy, pieniężni, coście tak znacznego uczynili?”
