Poniższy artykuł został zaczerpnięty z wystawy „Zdrowie i higiena w dawnym Gdańsku”, którą obecnie można zwiedzać w Muzeum Archeologicznym. Na końcu artykułu znajdziecie Państwo zaproszenie na oprowadzanie kuratorskie.
W dawnym Gdańsku doceniano higienę osobistą.
Już w XI wieku w mieście działała łaźnia połączona z czymś w rodzaju sauny (parę uzyskiwano wylewając wodą na rozgrzaną posadzkę). W późniejszym okresie łaźnie stały się powszechne. Łaziebnicy (pracownicy obsługi) posiadali odrębny cech; do nich należał ołtarz św. Barbary w kościele Mariackim. Niestety, w okresie nowożytnym łaźnie straciły na popularności, zaczęto postrzegać je jako miejsca rozpustne (stąd oddzielne pomieszczenia dla kobiet mężczyzn).
Wodę do codziennego użytku czerpano ze studni, których było w Gdańsku niemal 600. Gorzej wyglądało odprowadzanie ścieków – spływały korytami wyżłobionymi wzdłuż ulic, pod drewnianymi pokrywami. Taki system nie zabezpieczał przed mieszaniem się wody z nieczystościami, co sprzyjało rozprzestrzenianiu się chorób.
Do załatwiania potrzeb fizjologicznych służyły latryny, współcześnie odkrywane przez archeologów na obszarze całego miasta. Dzisiejsi gdańszczanie byliby zdumieni, gdyby zobaczyli na własne oczy, ile było zwierząt hodowlanych dawniej w mieście i na terenach podmiejskich. Ta mnogość i różnorodność tworzyła koloryt gdańskich ulic, lecz jednocześnie znacząco utrudniała zachowanie elementarnych zasad higieny. Nikogo niegdyś nie dziwił widok trzody pędzonej przez kościół Mariacki, choć duchowni starali się ukrócić ten proceder. Odchody pozostawiane przez świnie, kozy i cielęta stanowiły poważny problem.
Sprzątanie ulic należało m.in. do kata, który wywoził nieczystości z latryn, zbierał padlinę, a także zabijał bezpańskie psy. Miejskie wysypisko znajdowało się w pobliżu szubienicy (obecnie w dzielnicy Aniołki), przy drodze do Wrzeszcza.
oprac. dr hab. Adam Szarszewski oraz dr Piotr Paluchowski, Zakład Historii i Filozofii Nauk Medycznych, GuMed
Muzeum Archeologiczne w Gdańsku zaprasza na oprowadzanie kuratorskie po wystawie „Zdrowie i higiena w dawnym Gdańsku”, prezentowanej w Domu Przyrodników (ul. Mariacka 25/26).
Do wyboru są dwa terminy:
• 11 lutego (wtorek) o godz. 13:15, oprowadzają Ewa Trawicka i Beata Ceynowa,
• 14 marca (sobota) o godz. 13:15, oprowadzają dr Aleksandra Pudło i Bogdan Kościński.
Oprowadzanie jest bezpłatne, nie trzeba się zapisywać.
Wydarzenie na Facebooku: Zdrowie i higiena w dawnym Gdańsku – oprowadzanie kuratorskie
Na wystawie „Zdrowie i higiena w dawnym Gdańsku” można zobaczyć 200 zabytków pochodzących z okresu od XIV wieku do czasów nowożytnych. Wśród zabytkowych przedmiotów znajdują się między innymi: grzebienie, szczoteczki do zębów, akcesoria kosmetyczne, nocniki, elementy dawnej infrastruktury wodociągowej, okulary, narzędzia chirurgiczne, strzykawki, butelki i pojemniki aptekarskie, fajki do tytoniu.
Dzięki ilustrowanym posterom wystawowym zwiedzający dowiadują się, jaki był stan zdrowia dawnych gdańszczan, skąd czerpano wodę pitną, jak funkcjonował system kanalizacji miejskiej, a także gdzie powstawały szpitale i apteki…
Szczegółowy opis wystawy: https://bit.ly/2SbhY3S
Opracowała: Anna Pisarska-Umańska
