Rok 1580 był rokiem przełomowym dla gdańskiej medycyny.
Wtedy to wprowadzono w Gdańskim Gimnazjum Akademickim wykłady z anatomii, a także otworzono katedrę anatomii i medycyny. Na jej czele stanął pierwszy oficjalny profesor anatomii w Polsce – Jan Mathesius.
Jego następca został Joachim Oelhaf. Ten gdańszczanin był jednym z najwybitniejszych lekarzy polskich XVII wieku. Studiował w Wittenberdze. Następnie czas jakiś spędził na dworze królewskim, gdzie dane mu było korzystać z doświadczeń nadwornego medyka Zygmunta III Wazy – Jana Baptysty Gemmy.
Stypendium przyznane przez Radę Miejską w Gdańsku pozwoliło Oelhafowi na kontynuację studiów w Padwie i Montpellier, gdzie uzyskał doktorat z medycyny. W owych czasach Padwa była głównym ośrodkiem odkryć anatomicznych. Powrócił do Gdańska w roku 1602, obejmując funkcję fizyka miejskiego. Rok 1602 to w Gdańsku rok zarazy, która pochłonęła, jak się oblicza, co najmniej 15 tysięcy ofiar – przy szacunkowej liczbie mieszkańców około 50 tysięcy – licząc z przedmieściami (Cieślak – Historia Gdańska t. 2).
Rycina przedstawiająca sekcję zwłok w czasach Joachima Oelhafa
Doktor Oelhaf wykazał się podczas tego strasznego czasu wielkim poświęceniem, dał dowód, iż lekarzem został z powołania. Swoją ofiarnością zdobył sobie wielkie uznanie gdańszczan. Gdy epidemia wygasła i życie w mieście powoli wróciło do normy – w ponownie otwartym gimnazjum – Joachim objął stanowisko profesora anatomii i medycyny.
Teraz, prócz praktyki lekarskiej, prowadził wykłady, uczestniczył w uczonych dysputach, co należało do dobrego tonu, a także pisał prace naukowe. Ponieważ interesował się botaniką, jako nauka pomocniczą medycyny, na wałach miejskich założył ogród dla hodowania ziół leczniczych.
Przeczytaj też:
Medycyna była jego pasją, poznanie – drogą do niej. Przeprowadził dowodnie 3 sekcje zwłok. Pierwszą z nich była sekcja zwłok dziecka z patologią wątroby, następna – była sekcją prof. Keckermanna. W roku 1613 (27 lutego) przeprowadził pierwszą w tej części Europy publiczną sekcję zwłok (n.b. w sali dzisiejszej ekspozycji złotnictwa gdańskiego – czyli w małym refektarzu zespołu pofranciszkańskiego). Była to sekcja dziecka z zespołem wad mnogich, urodzonego w niedalekim Pruszczu Gdańskim. Wyniki sekcji zostały opublikowane – stąd stała się ona znana w całym ówczesnym międzynarodowym świecie lekarskim.
Foetus monstrosus z broszury Oelhafa, Gdańsk 1613
W czasie swoich pobytów w Gdańsku, król chętnie odwiedzał Oelhafa, co niewątpliwie podnosiło prestiż fizyka miejskiego.
Życie Oelhafa było bardzo intensywne, bowiem prócz praktyki lekarskiej, wykładów w gimnazjum, dysput, prowadził eksperymenty, badał lecznicze właściwości roślin, dokonywał operacji, pisał traktaty o fizjologii i anatomii.
Niestety to pasmo sukcesów i aktywności przerwała zaraza w roku 1630. Joachim był jedną z jej ofiar.
Syn Joachima, Mikołaj, kontynuował badania swego słynnego ojca nad ziołami. Wydał pracę z dziedziny ziołolecznictwa – prekursorską w tej dziedzinie. Z jego dzieła można było poznać 350 roślin stosowanych w lecznictwie. Mikołaj był także lekarzem miejskim (fizykiem), a także nadwornym lekarzem króla Władysława IV. Zważywszy chorobę nerek, na którą cierpiał od wczesnej młodości król – Mikołaj był bardzo zajętym lekarzem nadwornym.
Niestety – nic więcej na razie nie wiem o jego dalszym życiu.
Narzędzia anatomiczne – rycina z De humani corporis fabrica Wesaliusza, Padwa 1543
wykorzystałam:
- Wielka Księga Miasta Gdańska
- notatki W. Czaykowskiego (mojego Ojca)
- notatki z sesji „450 rocznica Gdańskiego Gimnazjum Akademickiego”
Katarzyna Czaykowska
autorka bloga Tutivillus
W czasach biblijnych nie było mikroskopu ale Żydzi mieli obowiązek zakopać fekalia ,,,bo muchy oraz inne insekty roznosiły zarazki oraz wirusy te najmniejsze które trzeba pod mikroskopem elektronowym oglądać ,,,nie wolno było im pić wody stojącej gdyż w nich zawsze były drobnoustroje oraz bakterie tyfusu a nawet cholery.Ważnym czynnikiem ceremonialnym nakazanym w Prawie Mojżeszowym było obmywania ciała oraz higiena osobista. Jeden z opisów biblijnych nakazywał obmycie ciała mężczyzny oraz kobiety po wyciekach różnych ,,,,,,dlaczego bo wszelkie wycieki męskie oraz kobiece są idealną pożywką dla bakterii i drobnoustrojów Potężne zasługi w tej materii oraz dziedzinie medycyny miał uczony Francuski Ludwik Pasteur–wynalazł szczepionkę przeciwko wściekliźnie….Ludzie robili różne doświadczenia i to w Francji człowiekowi choremu psychicznie podano krew od cielęcia szukając uzdrowienia ,,,człowiek ten zmarł oczywiście,,,,ale inne doświadczenie opisane i pokazywane na filmach Dyskavery kobiecie po porodzie która miała duży upływ krwi podano w transfuzji krew ludzką i przeżyła ,,,bo trafiono na tą samą grupę krwi,,,takie były początki medycyny.