Słysząc szwedzkie jedzenie, pierwsze, co na myśl przychodzi większości nam to kiszony śledź, chrupkie pieczywo firmy Vasa i na tym koniec. A Szwedzi stworzyli coś przepysznego i tym czymś jest Smörgåstårta czyli tort kanapkowy. Typowy smörgåstårta to kilka warstw pieczywa tostowego, majonez, krewetki, łosoś, jajka, cytryna i sałata. Obecnie w Szwecji bardzo popularne są wersje z rostbefem i wegetariańska z serem mozzarella.
Na początku XX wieku w Szwecji bardzo popularną przystawką/przekąską była… kanapka. Nazywano ją ”randig sandwich” czyli pasiasta kanapka. Taką kanapkę wyróżniało to, że była elegancko ozdobiona – to nie była zwykła kanapka z pomidorem na wierzchu. Z czasem kanapka robiła się coraz większa i wymyślniej ozdobiona. Od lat sześćdziesiątych XX wieku zaczęto na jej określenie używać słowa tort – bo to już nie była kanapka, tylko cały, duży tort (na początku robiono go ze specjalnego ciasta). Smörgåstårta stał się topowym imprezowym daniem (coś jak w czasach PRL bigos).
Pierwsza oficjalna wzmianka o smörgåstårta pochodzi z roku 1934, kiedy to nazwę kanapkowego ciasta wymieniono w gazecie Söderhamns Tidning. W 1940 roku przepis na smörgåstårta pojawił się w szwedzkiej książce kucharskiej (Stora kokboken).
W 2012 roku fani smörgåstårta wystąpili o ustanowienie święta/dnia tego przysmaku. Padło na trzynastego listopada ponieważ tego dnia miał urodziny cukiernik z Östersund, który twierdził że tort kanapkowy to jego wynalazek.
Dziewiątego marca 1985 roku w mieście Köping, Hans „Hasse P” Pettersson zrobił najdłuższy jak dotąd tort kanapkowy, który miał 510 metrów długości. Rekordowy tort znalazł się w Księdze Rekordów Guinessa.
Szwedzki smörgåstårta jest przysmakiem znanym m.in. w Wielkiej Brytanii, USA (sandwichcake), Estonii (võileivatort), Finlandii (voileipäkakku), Norwegii (smørbrødkake), Danii (smørrebrød), Islandii(brauðterta), a nawet w Chorwacji (Švédská slana torta).
Przepis na smörgåstårta:
- paczka pieczywa tostowego (najlepiej jasne i ciemne)
- majonez
- 3-4 jajka
- cebula
- pęczek koperku
- opakowanie wędzonego łososia
- krewetki – paczka około 580g
- sól, pieprz
Do dekoracji:
- sałata
- pomidorki koktajlowe
- kilka plasterków cytryny
Przygotowanie:
Chleb tostowy obkrajamy ze skórki, smarujemy majonezem i układamy na tacy. Majonez łączymy z kawałkami łososia (jeden plaster możemy zostawić do dekoracji), krewetkami, posiekaną cebulą i jajkiem. Dodajemy drobno pokrojony koperek. Wszystko mieszamy, doprawiamy solą i pieprzem. Masę kładziemy na pieczywie i przykrywamy kolejną warstwą pieczywa. Kładziemy kolejną warstwę „kremu” i znowu pieczywo. Całość pokrywamy masą majonezową, ozdabiamy sałatą, plasterkami jajka, łososia, krewetkami i pomidorkami. Boki okładamy koperkiem.
Źródła:
- https://en.wikipedia.org/wiki/Sm%C3%B6rg%C3%A5st%C3%A5rta
- https://sv.wikipedia.org/wiki/Sm%C3%B6rg%C3%A5st%C3%A5rta
- https://www.nrk.no/mat/smorbrodkake-1.12951425
- https://www.ica.se/buffe/artikel/smorgastarta-historia/
- https://www.ica.se/recept/varens-godaste-smorgastarta-720205/
autorka prowadzi bloga: Agnes na szwedzkiej ziemi