Obiekty i miejsca

Ulica Wiślna – Broschkischerweg, co o niej wiemy?

Ulica Wiślna swoją nazwę zawdzięcza położeniu, równolegle do Martwej Wisły, choć jej pierwotna nazwa brzmiała zupełnie inaczej. Powstała z inicjatywy gdańskiego kupca Matthiasa Broschkego. Określana jako szosa, otrzymała nazwę Broschkischerweg (zamiennie – Broschkischerstraße).
Broschke był kupcem, armatorem, prawdziwym przedsiębiorcą. Zajmował się handlem hurtowym drewnem, które sprowadzał z głębi Polski, przerabiał we własnych tartakach oraz składował na własnych placach. Ponadto zajmował się obsługą statków w Nowym Porcie. W 1805 roku był właścicielem kilku dużych statków pełnomorskich. Przed rokiem 1800 przy ulicy Starowiślnej założył pierwszy w tej okolicy browar, przeznaczony dla miejscowych klientów. Na przełomie XVIII i XIX wieku na 90 domów, jakie liczył wówczas Nowy Port, 40 należało do niego!
Broschke, celem polepszenia kontaktów między portem nowoporckim a tym znajdującym się w sercu starego Gdańska, zaproponował miastu wybudowanie możliwie najkrótszej drogi lądowej, wzdłuż Wisły. W większości nawet sfinansował jej budowę, w latach 1803–1805, przeznaczając na ten cel 12 tysięcy talarów. Wykorzystał m.in. piach z pogłębianego toru rzeki oraz balast ze statków. W zamian mógł pobierać opłaty za przejazd przez 10 lat. Droga służyła także do holowania w górę rzeki barek z towarem. Przez krótki czas poprowadzono tędy linię tramwajową do Nowego Portu.


Po 1840 roku istniejące dookoła tereny składowe zaczęto przekształcać w obszary przemysłowe, zajmowane przede wszystkim przez zakłady chemiczne. Dla pracowników powstało też branży osiedle kilku robotniczych domków, z których ostatni rozebrano w 2021 roku (ul. Wiślna 20).

Siedziba Gdańskiej Fabryki Wagonów znajdowała się przy Broschkischerweg 1–2. Dalej składowano węgiel Holzexport W. Schoenberg & Co. 6/7. Od roku 1870 pod numerem 12/13 działało przedsiębiorstwo Chemische Fabrik AG vorm. Moritz Milch & Co. Numer 15 to produkcja szkła Glasindustrie vorm. Friedr. Siemens. Danzig Superphosphat i fabryka mydła to numer 22. Numer 24 zajmowała filia Polskiej Zjednoczonej Korporacji Bałtyckiej, najstarszej prywatnej agencji żeglugowej w Polsce.
Numer 20 to Olex, będący własnością Deutsche Petroleum Ver. Gesellschaft. Przedwojenny szyld widoczny był na elewacji nieistniejącego już budynku. Tuż obok działała polska spółka naftowa Polish State- Petroleum.

Wśród działających tu zakładów przemysłowych warto wyróżnić zakłady przemysłu tłuszczowego, działające także w okresie powojennym. Na przestrzeni lat, przedsiębiorstwo nosiło różne nazwy: Amada, Olvit czy Kruszwica. Zawsze zajmowało się ono przetwórstwem nasion oleistych i produkowaniem z nich przede wszystkim margaryny i oleju rzepakowego. Filia Zakładów Tłuszczowych została zamknięta w 2014 r.

Co ciekawe, jeden z budynków na działkach Amady zajmowany był w latach 1939-42 przez konsulat duński.

Pod numerem 19 znajdował się jeszcze punkt rejestracyjny policji – biuro kryminalne i punkt meldunkowy Pol Revierung VII Schellmuhl. Sam budynek należał do Banku Związku Spółek Zarobkowych.

Obecnie grunty zostały zakupione przez Zarząd Morskiego Portu Gdańsk. Szefostwo zdradza, że ze względu na powierzchnię, dogodną infrastrukturę drogową i kolejową, tereny te cieszą się wyjątkowo dużym zainteresowaniem potencjalnych kupców. W zasadzie wszystkie istniejące tam obiekty zostały rozebrane. Zniknął nawet jeden z betonowych schronów.

W tej chwili warto jeszcze zwrócić uwagę na przedwojenną bramę, prowadzącą do budynku konsulatu/Amady, a także betonową latarnię z okresu międzywojennego. Wspominaliśmy o niej w innym artykule.

Ryszard Kopittke

One thought on “Ulica Wiślna – Broschkischerweg, co o niej wiemy?

  • To nie betonowy schron, wysepka cumownicza dawnego CPN – pamiętam jak podczas wprowadzania statku do stoczni została przewrócona a potem wydobyta i tam postawiona jednym z pływających dźwigów.

    Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.