Edukacja w czasach pruskich miała pomóc w germanizacji tutejszych ziem. Zamieniano kolegia zakonne na świeckie gimnazja niemieckie i wprowadzano niemieckie szkoły elementarne. W okresie przedbismarkowskim nadzór nad wychowaniem szkolnym prowadziły osoby duchowne – m.in. proboszczowie parafii. Państwo opłacało utrzymanie biura szkolnego, a swoją funkcję nauczycielską księża spełniali bezpłatnie.

Władze planowały wprowadzenie powszechnego szkolnictwa elementarnego od 1794 roku. Jednak dekret o nauczaniu wszedł w życie dopiero w 1825 roku. Do wprowadzenie tych przepisów znów minęło sporo czasu, bo dopiero 11 grudnia 1845 roku wprowadzono porządek szkolny dla Szkół Elementarnych w Prowincji Pruskiej. Zawarto tam m.in. przymus szkolny, kary dla rodziców dzieci nie uczęszczających do szkoły, a obowiązek szkolny obowiązywał od szóstego do czternastego roku życia.

Nauczycieli w szkołach elementarnych obowiązywał 30-godzinny czas pracy tygodniowo, w gimnazjach od 18 do 24 godzin.

Władze pruskie sukcesywnie zakładały szkoły elementarne w okręgu szkolnym wejherowskim  do którego należała również Gdynia. Tak powstawały kolejne szkoły- w 1817 roku na Oksywiu, w 1819 roku w Chyloni, aż wreszcie w 1836 (spotyka się również 1837 rok) w Gdyni.

Gdyńska, jednoklasowa szkoła została usytuowana przy obecnej ul. Starowiejskiej, bezpośrednio przylegająca do głównej wiejskiej drogi. Parter budynku był murowany, zaś dach kryty słomą.

Szkoła przy Starowiejskiej, rok 1922

W 1848 roku podano, ze Gdynia liczyła 430 katolików, Nowa Gdynia 58, a Kamienna Góra 23, jednak nie podano ilości uczniów.  W 1867 roku pojawiają się dane szkolne – wówczas katolicka szkoła liczyła 72 uczniów. Uczęszczały do niej dzieci z Gdyni, Nowej Gdyni, Kamiennej Góry i  Karczmy św. Jana. Katolików w Gdyni zamieszkiwało wtedy 422, Nową Gdynię- 130, a Kamienną Górę-68.

Dane z 1904 roku podają, że w szkole ludowej mamy 215 dzieci, a uczą ich katoliccy nauczyciele.

Szkoła katolicka znajduje się w centrum kadru.

Pierwszym  znanym  nauczycielem tej szkoły, notowanym w oksywskich księgach metrykalnych w latach 1842- 1859 był Antoni Gillmeister. Na przełomie XIX i XX wieku jako kierownik szkoły notowany jest Rutz, któremu pomagał J. Belowski. Od 1911 roku pracę w gdyńskiej szkole podejmuje pierwszy polski nauczyciel – Jan Kamrowski. Wprowadza on wiosną 1919 roku, wbrew zakazom, naukę religii w języku polskim. Później wraz z ks. Janem Dorszyńskim uczą również innych przedmiotów po polsku.

W 1928 roku zostaje ukończona budowa i otwarta nowa szkoła przy ul. 10 Lutego z Janem Kamrowskim jako kierownikiem.

Szkoła powszechna starsza i młodsza oraz Urząd Pocztowy

Marcin Scheibe

autor prowadzi profil na fb Gdynia. Dawny Plac Kaszubski – Portowa

Dodaj opinię lub komentarz.