Funkcje zawiadowców stacji Westerplatte pełnili etatowi urzędnicy kolejowi podlegający służbowo polskiej Dyrekcji Kolei Państwowych (DKP). Formalnie nie wchodzili oni w skład załogi Składnicy, ale stosowali się do przepisów określanych przez komendanta wojskowego na Westerplatte.  Zawiadowcami pracującymi na Westerplatte byli:

  • Franciszek Oćwieja (1926-1928)
  • Cezary Wojakowski (1928-1937)
  • st. sierż. Wojciech Najsarek (1937-1939)

Westerplatte

Grupa polskich żołnierzy przed budynkiem Stacji Kolejowej na Westerplatte. Około 1930 r. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

Strefa kolejowa – krótka historia

1924 r.

Na Westerplatte powstała linia kolejowa łącząca Basen Amunicyjny ze stacją Kaiserhafen. U nasady półwyspu Westerplatte powstał budynek stacyjny. Formalnie była to „ładownia taryfowa” (ładownia wojskowa) służąca do rozładunku wagonów przewożących materiały wojskowe.

Westerplatte

Guzik z przedwojennego munduru pracownika Polskich Kolei Państwowych. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

13 listopada 1924 r.

Na mocy decyzji Prezydenta Rady Portu i Dróg Wodnych Polska otrzymała prawo wybudowania bocznic kolejowych.

29 grudnia 1924 r.

Ministerstwo zakupiło bocznicę kolejową znajdującą się pomiędzy stacją Kaiserhafen a Westerplatte.

Westerplatte

Fragment szyny oraz elementy jej mocowania do drewnianych podkładów kolejowych. Przedmioty odnalezione wraz żelaznymi słupami pochodzącymi z ogrodzenia oddzielającego strefę kolejową od terenu Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

13 lipca 1925 r.

Dyrekcja Kolei Państwowych w Gdańsku wydała zezwolenie na budowę dodatkowych linii kolejowych na Westerplatte.

16 sierpnia 1925 r.

Rozpoczęto zwózkę materiału kolejowego z Holmu (Wyspy Ostrów) na Westerplatte oraz rozpoczęto budowę torów i bocznicy. Wybudowano budynek stacyjny (ok. 70 m2), a wiosną 1926 r. postawiono budkę zwrotniczego.

Westerplatte

Wagon z materiałami przeznaczonymi dla WST zarekwirowany przez policję gdańską na stacji Troyl (dziś Gdańsk-Przeróbka), 23 sierpnia 1939 r. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

30 grudnia 1926 r.

Przejęcie przez władze wojskowe wszelkich urządzeń na Westerplatte, w tym budynku stacyjnego i torów kolejowych. W budynku stacyjnym w 1927 r. zainstalowano łącznicę telefoniczną i telefon ścienny; powstała linia telefoniczna łącząca budynek stacyjny i budkę zwrotniczego na Westerplatte ze stacją Kaiserhafen.

15 stycznia 1927 r.

Formalne przejęcie bocznicy na Westerplatte przez DKP w Gdańsku pod zarząd i do eksploatacji na rachunek i odpowiedzialność Ministerstwa Spraw Wojskowych.

Westerplatte

Plomby zabezpieczające wejścia do obiektów magazynowych i militarnych oraz skrzyń z uzbrojeniem i wyposażeniem Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

6 października 1928 r.

Zdanie przez władze wojskowe i objęcie przez DKP w Gdańsku infrastruktury kolejowej „DKP w Gdańsku obsadza ładownię publiczną Westerplatte personelem narodowości i obywatelstwa wyłącznie polskiego, pewnym pod względem politycznym” (par. 9 protokołu zdawczo-odbiorczego). Do przetaczania transportów posługiwano się pociągiem elektrogeneratorowym, potocznie zwanym „elektrogeneratorem”. Składał się z wozu motorowego (tzw. głównego z silnikiem spalinowym. prądnicą i trakcyjnymi silnikami elektrycznymi) i czterech doczepnych platform z silnikami elektrycznymi.

Westerplatte

Rozładunek materiałów  wojennych z ORP „Wilja” na Nabrzeżu Oliwskim w Nowym Porcie. Lata trzydzieste XX w. Zdjęcie z publikacji MIIWŚ.

1 września 1939 r.

W godzinach rannych, po wysadzeniu przez Niemców bramy kolejowej zawiadowca stacji st. sierż. Wojciech Najsarek zostaje śmiertelnie ranny strzałami z broni maszynowej.

opracowała: Anna Pisarska-Umańska

Powyższy artykuł powstał na podstawie publikacji Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 “Westerplatte w 7 odsłonach. Prezentacja zabytków pierwszego etapu badań archeologicznych na Westerplatte”, Gdańsk 2017. Artykuł zawiera niewielką część z zamieszczonych w publikacji treści i ma za zadanie przybliżyć w wybranych aspektach  historię miejsca i siedmiu tragicznych dni Września.

Dodaj opinię lub komentarz.