Na początek jedna uwaga: nieistniejącą obecnie Bramę Elbląską nazywano aż do lat czterdziestych XX stulecia Bramą Żuławską (Werder Tor), natomiast zachowana do dzisiaj w dobrym stanie XVII – wieczna tzw. Brama Żuławska nosiła dawniej nazwę Bramy Długich Ogrodów (Langgarter Tor).
Bramę Elbląską wzniesiono mniej więcej u zbiegu dzisiejszych ulic Głębokiej i Elbląskiej – przed rowem wodnym, który później wszedł w skład Opływu Motławy. Wiadomo, że w swej pierwotnej postaci (zapewne drewnianej, ze zwodzonym pomostem) Brama Elbląska zbudowana została przed rokiem 1456, może nawet już pod koniec XIV w.
Usytuowana wśród okolicznych podmokłych łąk, na grobli-drodze, stanowiła zabezpieczenie najdalej na wschód wysuniętej części Długich Ogrodów znajdującej się już poza wałem przeciwpowodziowym (czyli poza dzisiejszymi ulicami Reduta Żbik i Długa Grobla). Obszar ten uzyskał później nazwę Rudno (Kneipab), Zapewne w drugiej połowie XVI w. Rudno otrzymało obronny wał ziemny z nowszą Bramą Elbląską, ale o jej kształcie trudno powiedzieć coś bliższego.
W XIX w., pełniąc już właściwie tylko rolę symbolicznej rogatki, Brama Elbląska – jak się wydaje – otrzymała kształt zgodny z wytycznymi urbanistów pruskich. U progu XX wieku podczas plantowania dawnych wałów i bastionów została rozebrana i nie pozostał po niej ślad.
Wirtualna podróż po przedwojennym Gdańsku – opracował Andrzej Ługin
