Leszkowy (Letzkau)
Pierwsza bezpośrednia wzmianka o Leszkowach pochodzi dopiero z 1399 roku, jednak już 1353 roku występuje w źródłach Hans Letzkau (Jan z Leszków), sołtys w Koźlinach. Wieś powstała więc zapewne w drugiej ćwierci XIV wieku z inicjatywy Krzyżaków na typowym dla kolonizacji niemieckiej planie ulicowo-placowym, czyli wzdłuż wydłużonego placu rozciągającego się pomiędzy dwoma równoległymi ulicami na osi wchód-zachód (ulica północna częściowo zanikła). Na owym placu, czyli nawsiu, postawiono kościół parafialny.
Przy okazji warto wspomnieć, że Leszkowy posiadały nawet własny herb, zatwierdzony przez Senat Wolnego Miasta Gdańska w 1925 roku.
Dwuobrazkowa pocztówka z miejscowości Leszkowy. Na zdjęciu górnym gospoda Maxa Schatzke (budynek ten mógł być zlokalizowany przy głównej drodze wiejskiej,mniej więcej na terenie dzisiejszej posesji nr 17). Na zdjęciu dolnym zasłonięty drzewami kościół.
W lewym górnym rogu karczma Dawida Thissa dawniej będąca własnością Gustawa Goergensa (dzisiejsza posesja nr 31). Prawy górny róg to widok kościoła od strony północnej. Na dole widzimy drewnianą plebanię stojącą kiedyś na północ od świątyni. Na zdjęciu czwartym prywatny dom naczelnika gminy (sołtysa). Prawdopodobnie to istniejący do dzisiaj, mocno przebudowany dom stojący na posesji nr 40.
Zdjęcie w lewym górnym rogu przedstawia gospodę Gustawa Goergensa (wcześniej Gospoda pod Niemieckim Parlamentem). Na zdjęciu obok przepiękny, niestety niezachowany do,dzisiaj, dom podcieniowy. Prawdopodobnie to teren posesji oznaczonej współcześnie- Leszkowy nr 19. W lewym dolnym rogu dworek Gustawa Ellerwalda, naczelnika gminy Leszkowy. Dworek nie przetrwał do dzisiaj (prawdopodobnie stał na obecnej posesji nr 30). Na czwartym zdjęciu widzimy neogotycki, ceglany dworek Petera Regiera stojący niegdyś na posesji nr 20.
Leszkowy wieś na planie ulicowo-placowym, powstała w drugiej ćwierci XIV wieku. Na nawsiu postawiono kościół parafialny o pierwotnie konstrukcji szkieletowej. W czasach nowożytnych obudowano go murem ceglanym. Kościół po roku 1945 był nieużytkowany i ulegał dewastacji. Został odbudowany w latach 1989-1992 i pod patronatem świętego brata Alberta Chmielowskiego funkcjonuje obecnie jako kościół filialny parafii w Cedrach Wielkich. W lewym górnym rogu gospoda Gasthaus zur Deutschen Reichshalle (Gospoda pod Niemieckim Parlanentam). Budynek nie zachował się (jego lokalizacja to obecna posesja nr 31). Na dolnym obrazku widzimy nieistniejący budynek karczmy Gasthaus zum Deutschen Keiser (Gospoda pod Niemieckim Cesarzem). Jego prawdopodobna lokalizacja to dzisiejsza posesja nr 17.
W lewym górnym rogu okazały dom rodziny Rohde (istnieje do dzisiaj Leszkowy nr 42). W prawym rogu kościół i nieduży budynek z końca XIX wieku, w którym mieściła się szkoła i organistówka (dzisiaj Leszkowy nr 23). Zdjęcie dolne przedstawia gospodę i sklep Gustawa Goergensa. Przedtem działała tu gospoda Gasthaus zur Deutchen Reichshalle (Gospoda pod Niemieckim Parlamentem). Budynek nie zachował się. Stał na parceli Leszkowy nr 31.
Pocztówka przedstawiająca strażnicę wałową w miejscowości Leszkowy.Budynek ten został przeniesiony w latach osiemdziesiątych XIX wieku w trakcie rekonstrukcji wałów chroniących depresyjne tereny Żuław przed wylewami Wisły. Obok znajduje się przejazd przez wał, który prowadził do dawnego promu łączącego Leszkowy z Ostaszewem.
Zapraszamy do oglądania i subskrypcji naszego kanału YouTube oraz śledzenia profilu na FB.
Dariusz Piasek „Żuławy Gdańskie na dawnej pocztówce” Gdański Kantor Wydawniczy 2019 r. Pocztówki Krzysztofa Gryndera. Album dostępny jest w Gdańskiej Księgarni Naukowej przy ul. Łagiewniki 56.
Anna Pisarska-Umańska
