Pestalozzischule Langfuhr

W roku 1929 otwarty został kompleks szkolny im. Pestalozziego (Pestalozzischule) przy ul. tegoż samego po dziś dzień patrona (Pestalozzistraße). Szkoła powstała z inicjatywy posłów, znaczącej wówczas w Gdańsku partii socjaldemokratycznej, wskazujących silną potrzebę wybudowania takiej placówki, na nowo zabudowywanych terenach Dolnego Wrzeszcza.

Obiekt został wybudowany zgodnie z panującym trendem w stylu modernistycznym, a jego twórcami byli Martin Kiessling (nadradca zarządu budowlanego w Gdańsku „Hochbauverwaltung”) oraz Albert Krüger (urzędnik administracji budowlanej) projektując trzypiętrowy gmach z płaskim dachem. Pośrodku umieszczono ryzalit z arkadami, które akcentowały główne wejście do budynku a po bokach symetryczne skrzydła z flankami.

Zespół szkolny jako placówka składał się z dwóch równoległych szkół podstawowych, oddzielnych dla dziewcząt (skrzydło lewe) i chłopców (skrzydło prawe), z oddzielnymi także pracowniami, gabinetami lekarskimi, ale posiadające wspólną salą gimnastyczną, aulę oraz dziedziniec i boisko.

We wrześniu 1939 r. budynek przejęło wojsko umieszczając tu szkołę podstawowego pilotażu (Flugzeugführerschule a/b 52 Danzig-Langfuhr) korzystając z położonego nieopodal lotniska.

Budynek wiosną 1945 r. nie uległ zniszczeniu, choć w czasie walk z armią sowiecką, mieściło się tutaj jedno z niemieckich dowództw i sztabów obrony miasta. Po zakończeniu wojny, do obiektu znów wróciły dzieci, teraz jako uczniowie Szkoły Podstawowej nr 17. W roku 1953 znalazło się tu także II Liceum Ogólnokształcące (prawe skrzydło), które do tej pory mieściło się przy ul. Pniewskiego. W niedługim czasie obie jednostki szkolne, czyli SP nr 17 oraz II LO połączono w jedenastoklasową Szkołę Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Stan ten trwał do kolejnej reformy szkolnej, gdy szkoły podstawowe przeszły z cyklu siedmioletniej nauki na ośmioletnią.

II LO do dzisiaj prowadzi działalność w prawym skrzydle. W lewym (dawna szkoła dla dziewcząt) w różnych latach mieściły się różne instytucje edukacyjne:

• Szkoła Podstawowa nr 33 1964-1972
• Liceum Pedagogiczne 1945-1950
• Liceum Pedagogiczne Wychowawczyń Przedszkoli  1950-1958
• X Liceum Ogólnokształcące 1973-1978
• Studium Wychowania Przedszkolnego 1975-1984
• Studium Nauczycielskie 1984-1994
• XIX Liceum Ogólnokształcące od 1992 r.

Robert Krygier