Najstarsze krematorium w Europie znajduje się w Mediolanie na Cimitero Monumentale. Powstało w 1874 r., ale pierwszego spopielenia zwłok dokonano dopiero 2 lata później i pierwszą osobą był Alberto Keller, fundator urządzenia. Rok 1876 jest datą oficjalnego otwarcia.
Środowiskiem, które mocno lobbowało za utworzeniem krematorium, byli wolnomularze, może stąd brała się niechęć Kościoła katolickiego, ale i kościoły ewangelickie były przeciwko. Cmentarz jednak jak najbardziej był katolicki.
Keller nie był tak w ogóle pierwszym człowiekiem, którego skremowano w nowoczesnej Europie. Wcześniej, bo właśnie w 1874, ale w Dreźnie, dokonano pierwszego spalenia w specjalnie zaprojektowanym piecu i sprawa miała charakter eksperymentalny. Później krematoria już się posypały, choć nie bez trudności i nie w sposób masowy. Pewnym wyzwaniem było znalezienie odpowiedniej formy architektonicznej. W Gdańsku budowę rozpoczęto w 1913.
Budowa gdańskiego krematorium była poprzedzona utworzeniem w 1898 r. Stowarzyszenia na Rzecz Pochówków Całopalnych oraz dopuszczeniem kremacji w Prusach. Wzniesiono wówczas zespół kilku ceglanych obiektów: budynek, w którego piwnicy mieściło się właściwe krematorium, a na wyższych kondygnacjach kaplica, sala przygotowań i biura. A także budynki gospodarcze z kostnicą oraz budynek mieszkalny. Pierwsza kremacja miała miejsce 30 X 1914 r.
- Przeczytaj więcej: Sekrety gdańskiej cerkwi – galeria zdjęć
Jednym z prekursorów kremacji był lord Byron, który spalił na plaży zwłoki swego utopionego przyjaciela, ale tylko dlatego, że transport zwłok do Rzymu w środku upalnego lata 1822 r. nie wchodził w rachubę.
Idea kremacji pojawiała się systematycznie od XVII wieku, a pierwszym czynnym propagatorem był śląski arystokrata Albert Josef von Hoditz, który spalił na stosie żonę w 1752, a potem jego spalono w 1778. Nawet Fryderyk Wielki pod jego wpływem chciał być skremowany, ale do tego nie doszło.
Stare krematorium mediolańskie działało do roku 1992. Obecnie pełni rolę kolumbarium. Zostało zbudowano w stylu greckiego odrodzenia (Greek Revival), a na cmentarzu wokół niego (Cimitero Monumentale) znajduje się wiele nagrobków o wartości artystycznej.
