Porozumienie rozwiązane
Wojewoda Pomorski na wniosek Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków rozwiązał porozumienie z dnia 5 listopada 2015 r. zawarte z Gminą Miasta Gdańska w sprawie prowadzenia spraw z zakresu właściwości Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku przez Gminę Miasta Gdańska. Oznacza to, że wszystkie sprawy dotyczące zabytków na terenie miasta Gdańska ponownie prowadzić będzie wyłącznie Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku.
W myśl porozumienia część kompetencji leżących dotychczas w gestii PWKZ przekazano Miejskiemu Konserwatorowi Zabytków w Gdańsku. MKZ w Gdańsku prowadził wszelkiego rodzaju uzgodnienia w odniesieniu do zabytków ujętych w gminnej ewidencji zabytków, większości obszarów wpisanych do rejestru zabytków, zabytków wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków, jak również pomników historii.
– W porozumieniu przekazano Prezydentowi Miasta Gdańska kompetencje Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w znacznie szerszym zakresie niż miało to miejsce w przypadku dwunastu innych analogicznych porozumień z jednostkami samorządu terytorialnego w woj. pomorskim – mówi Agnieszka Kowalska, PWKZ. – W przypadku pozostałych porozumień przekazujących sprawy z zakresu właściwości Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków jednostkom samorządu terytorialnego nie przekazywano kompetencji dotyczących wszelkich uzgodnień przy zabytkach nieruchomych wpisanych indywidualnie do rejestru zabytków.
Przekazane kompetencje obejmowały obszary będące przedmiotem nowych inwestycji. Wielokrotnie Gmina Miasta Gdańska lub jednostki jej podległe były i są inwestorami inwestycji podlegających uzgodnieniom Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku. Na terenie historycznych zespołów zabudowy, w tym również w granicach układu urbanistycznego Gdańska – pomnika historii inwestycje realizowane są na mocy umów partnerstwa publiczno-prywatnego pomiędzy prywatnymi inwestorami a Gminą Miasta Gdańska. W opisanych wyżej sytuacjach Prezydent Miasta Gdańska występuje jednocześnie jako inwestor-wnioskodawca oraz jako decydent.
– W naszej ocenie porozumienie nie umożliwiało też sprawowania skutecznego nadzoru przez konserwatora wojewódzkiego nad działaniami Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku – informuje Agnieszka Kowalska.
Rażący przykład niemożności sprawowania skutecznego nadzoru nad działaniami MKZ w Gdańsku stanowi sprawa wydanych pozwoleń na wykonanie tzw. koryta edukacyjnego/dwudzielnego w Forum Gdańsk. Prace przeprowadzano na Kanale Raduni wpisanym indywidualnie do rejestru zabytków.
W związku z doniesieniami dotyczącymi realizacji przez inwestora w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego przekrycia historycznego Kanału Raduni we wrześniu 2017 r. PWKZ przeprowadził kontrolę działań MKZ w Gdańsku w zakresie w/w inwestycji. W wyniku przeprowadzonej kontroli PWKZ stwierdził nieprawidłowość wydanych decyzji, w tym tej pozwalającej na wykonanie tzw. koryta edukacyjnego na Kanale Raduni z zapisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Stosowne wystąpienie w tym zakresie wraz z zaleceniami PWKZ skierował do Prezydenta Miasta Gdańska. W wystąpieniu pokontrolnym znalazła się również informacja o przygotowaniu przez Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wniosku do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o stwierdzenie nieważności w/w decyzji. Decyzja MKZ wygasła z dniem 31.12.2017 r., po złożeniu wniosku o unieważnienie przez PWKZ .
Pomimo wygaśnięcia decyzji inwestor prowadził prace związane z wykonywaniem dwudzielnego dna Kanału Raduni, a MKZ pomimo ustnych zaleceń wstrzymania tychże prac nie podjął żadnych działań z zakresu nadzoru konserwatorskiego.
W lutym 2018 r. MKZ w Gdańsku, na wniosek inwestora, pomimo otrzymanych zaleceń pokontrolnych PWKZ ponownie wydał decyzję pozwalającą na realizację tzw. koryta edukacyjnego. Jednocześnie Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego wszczął postępowanie nieważnościowe.
W wyniku przeprowadzonego postępowania organu II instancji obie decyzje dotyczące tzw. podwójnego dna Kanału Raduni wydane przez Miejskiego Konserwatora Zabytków zostały unieważnione. Pomimo upływu kilku miesięcy MKZ nie podjął żadnych działań zmierzających do usunięcia skutków błędnych decyzji i nie wszczął postępowania w sprawie nakazania przywrócenia zabytku – Kanału Raduni – do stanu poprzedniego.
– Ta sytuacja wskazuje na brak realnego wpływu PWKZ na działania prowadzone przez Miejskiego Konserwatora Zabytków w Gdańsku nawet w przypadku złamania obowiązujących przepisów – podsumowuje Agnieszka Kowalska. – Zgodnie z zapisami porozumienia wszelkie czynności mogą skutecznie zostać podjęte dopiero po zajęciu stanowiska przez MKZ w Gdańsku. W ocenie PWKZ porozumienie utrudniało skuteczną ochronę zabytków, do których kompetencje przekazano MKZ w Gdańsku. Jego rozwiązanie uważamy więc za zasadne.
Porozumienie obowiązywać będzie jeszcze przez trzy miesiące. Termin jego wypowiedzenia kończy się 28 lutego 2019 roku.
Marcin Tymiński
Rzecznik prasowy PWKZ/WUOZ w Gdańsku
Wytłuszczenia od redakcji.
Chodzi tylko o spowolnienie lub zaniechanie inwestycji w Gdańsku. Wojewódzki konserwator zabytków mógł wielokrotnie interweniować w sprawach zabytków. Pytanie, czy to robił, i jak robił? Odnośnie przykrycia kanał Raduni, a konkretnie jego 90 metrów, gdyż kanał jest zabytkowy, to odwołałbym bym się do węzła HUCISKO, który to przykrywa ten zabytkowy kanał od dawna, by mieszkańcom żyło lepiej…..Pomyśleć co by było gdyby teraz jak pod koniec XIX wieku zaczęto zasypywać fosy miejskie i burzyć fortyfikacje z XVII wieku??? Kanał Raduni od lat ulegał degradacji i jakoś zainteresowani tym co woda z sobą niosła nie byli zainteresowani. Reasumując nie widzę jakiegokolwiek sensu, prócz utrudnienia wydawania decyzji o inwestycjach przez miasto, przekazania tych uprawnień.
Inwestor totalnie olał warunki, które miał spełnić w trakcie budowy a mające związek z kanałem. W tym wypadku uważam, że trzeba go ścigać. To, że sytuacja nie jest korzystna dla rozwoju Gdańska bo wojewódzki konserwator to klapek z PiSsowskiego nadania to inna sprawa.