W grudniu 1990 r. patronem jednej z gdańskich ulic został Mikołaj Działyński, polski szlachcic, który przez krótki czas w pierwszej połowie XVI w. pełnił urząd wojewody pomorskiego.

Wywodził się ze znanego szlacheckiego rodu Działyńskich herbu Ogończyk, osiadłego na Pomorzu Gdańskim i w Wielkopolsce, którego protoplastą był Piotr z Działynia, właściciel wsi: Działyń, Wola i Zębowiec znajdujących się w ob. województwie kujawsko – pomorskim.

ul. Działyńskiego w Gdańsku
ul. Działyńskiego w Gdańsku

Nazwisko rodu wywodzi się od nazwy pierwszej z wymienionych wsi, leżącej w ziemi dobrzyńskiej, nad rzeką Drwęcą. Od XVI w. ród Działyńskich zaliczany był do polskiego możnowładztwa.

Ojciec przyszłego wojewody pomorskiego, również Mikołaj brał udział w wojnie trzynastoletniej. Po jej zakończeniu przez pięć lat był jednym z dworzan króla Kazimierza Jagiellończyka. W kolejnych latach dzierżył różne wysokie urzędy: od 1478 r. kasztelana dobrzyńskiego, od 1484 r. wojewody inowrocławskiego oraz starosty brodnickiego (od 1485 r.).

Albrecht von Hohenzollern
Albrecht von Hohenzollern. Wikipedia

Ożenił się z Febronią, córką Włodka z Donaborza, rycerza z rozkazu polskiego króla skazanego na śmierć: wyrok wykonano w maju 1467 r. na rynku w Kaliszu.

Febronia urodziła Mikołajowi pięcioro dzieci: jednego syna, Mikołaja (którego rok urodzenia nie jest znany) oraz cztery córki: Katarzynę, Annę, Małgorzatę i Jadwigę.

Mikołaj Działyński junior, patron gdańskiej ulicy, po śmierci ojca w 1491 r., przejął po nim starostwo brodnickie. Urząd starosty pełnił do 1542 r.

Od 1507 r. był jednym z dworzan króla Zygmunta I Starego. Z woli króla pełnił dodatkowo następujące urzędy: starosty bobrownickiego, dobrzyńskiego i bratiańskiego, podkomorzego dobrzyńskiego (od 1510 r.), a następnie kasztelana chełmińskiego (od 1528 r.). Od 16 I 1544 r. do 5 II 1545 r. był wojewodą pomorskim.

W latach 1519 – 21 brał udział w wojnie polsko – krzyżackiej, którą Polacy wypowiedzieli wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu, Albrechtowi Hohenzollernowi wraz z końcem 1519 r. Mikołaj Działyński dowodził wtedy rotą jazdy.

Szlachcic ten był także członkiem Rady Prus Królewskich, która stanowiła najwyższy organ władzy na tym terenie; w I Rzeczypospolitej była „wyrazem odrębności ustrojowej na ziemiach pruskich”. Jej skład ustalił się ostatecznie na początku XVI w. Jej członkami byli: biskupi (warmiński i chełmiński), wojewodowie (chełmiński, pomorski i malborski), kasztelanowie (chełmiński, elbląski i gdański), podkomorzowie (chełmiński, pomorski i malborski) oraz przedstawiciele dużych miast – Gdańska, Torunia i Elbląga.

Zygmunt I Stary
Zygmunt I Stary. Obraz Łukasza Cranacha Młodszego. Wikipedia

Rada ta najczęściej obradowała w czasie sejmików generalnych. Jej uprawnienia ograniczały się jedynie do polityki wewnętrznej Prus Królewskich.

W 1523 r. Mikołaj Działyński jako poseł dobrzyński brał udział w sejmie piotrkowskim, zwołanym 29 – ego sierpnia tegoż roku do Piotrkowa. Jego obrady trwały przez ok. półtora miesiąca. Był to jeden z Sejmów walnych Korony Królestwa Polskiego.

W latach 1527 – 28 brał udział w wojnach na Węgrzech. Był też wielokrotnie posłem królewskim np. w czasie sejmiku w Elblągu w 1528 r.

Jego żoną została w 1510 r. Magdalena Małgorzata Fogler, z którą doczekał się dwanaściorga dzieci: sześciu synów i sześciu córek.

Mikołaj Działyński zmarł najprawdopodobniej 19 III 1545 r. w zamku brodnickim i został pochowany w kaplicy kościoła w tym mieście.

 

Powyższy artykuł napisałam na podstawie:

  • Wikipedii
  • „Encyklopedii Gdańskiej”
  • www.encyklopedia.pwn.pl
  • www.epdz.powiatdzialdowski.pl

Maria Sadurska

Dodaj opinię lub komentarz.