Koszwały (Gottswalde)
Wieś została założona przez wielkiego mistrza Lutra z Brunszwiku w 1334 roku. Lokacji dokonano zapewne na tzw. surowym korzeniu, czyli na terenie wcześniej niezasiedlonym, lesistym, o czym świadczy pierwotna, niemiecka nazwa wsi z członem Wald – las (nazwa współczesna jest jej spolszczona wersją, używaną już w okresie przedrozbiorowym, tj. w czasie przynależności Żuław do Polski).
Nierozwikłaną zagadką jest wzmianka znajdująca się w autobiografii Józefa Wybickiego (1747-1822), szlachcica spod Kościerzyny, twórcy tekstu polskiego hymnu narodowego, który podaje, że jego przodkowie wywodzili się od niejakiego pana Wybena z Danii, który za czasów króla Zygmunta Augusta za swoje zasługi wojenne otrzymał nadanie szlachectwa i posiadłości dziedzicznej w Koszwałach! Koszwały nigdy nie były własnością szlachecka, być może więc cała historia jest tylko jeszcze jedną herbową legendą, niewykluczone jednak, że jest w niej jakieś ziarno prawdy, którego podstaw nie jesteśmy niestety, w stanie dociec. Sam proces przemiany jakiegoś osadnika duńskiego z Koszwał w żołnierza Rzeczypospolitej, a następnie pomorskiego szlachcica i protoplasty rodu Wybickich wydaje się co najmniej możliwy.
Wieś zachowała do dzisiaj układ ulicowo-placowy z czasów kolonizacji krzyżackiej z gotyckim kościołem parafialnym, pośrodku, którego następcą była świątynia szachulcowa z XVII wieku, zniszczona w 1945 roku.
- Zobacz też Żuławy w zasobach Muzeum Pomorza
- Koszwały (galeria)
Zapraszamy do oglądania i subskrypcji naszego kanału YouTube oraz śledzenia profilu na FB.
Dariusz Piasek „Żuławy Gdańskie na dawnej pocztówce” Gdański Kantor Wydawniczy 2019 r. Pocztówki Krzysztofa Gryndera. Album dostępny jest w Gdańskiej Księgarni Naukowej przy ul. Łagiewniki 56.
