Wiadomo, że jak się szuka swoich tematów (w moim przypadku dotyczących gdańskiej fabryki broni), czasami natrafi się również na inne ciekawe artefakty powiązane z historią Gdańska. Z jednego takiego znalezionego artefaktu można napisać ciekawą historię, jeśli się pójdzie tropem po nitce do kłębka.
W portalu aukcyjnym Stockholms Auktionsverk moją uwagę przykuła aukcja, na której była wystawiana pruska szabla z bardzo ciekawym znakowaniem producenta na głowni szabli:
„M.KEMSKI&Co / DANZIG u. LANGFUHR”.
Specjalistą od broni białej co prawda nie jestem, ale wygląda ona na pruską szablę kawaleryjską wzoru M1852/79 (Preußische Kavalleriesäbel M1852/79). Specjaliści od broni białej mogą mnie tu oczywiście poprawić jeśli się mylę w tej kwestii, choć zapewne firma M. Kemski nie była bezpośrednio jej producentem. Bardziej prawdopodobne jest to, że szablę w zakładzie poddano upiększeniu w celu podniesienia reprezentacyjności i walorów estetycznych w postaci naniesieniu na niej ozdobnych grawerunków.
Czy ta szabla mogła należeć do któregoś z husarów gdańskich pułków? Czy może też służyła komuś z innych gdańskich jednostek np. jednostek taborowych? Postanowiłem zgłębić nieco temat i oto co udało mi się ustalić.
Firma Maxa Friedricha Wilhelma Kemskiego z Gdańska pod nazwą „Militär Effekten und Uniform Fabryk” działała najprawdopodobniej w latach 1890-1918. Choć wzmianki sugerują jeszcze wcześniejszą działalność przed rokiem 1890.
Główny zakład Maxa Kemskiego miał się mieścić w Gdańsku przy ulicy Grosse Wollwebergasse 24 na pierwszym piętrze, dzisiaj to jest ulica Tkacka. Natomiast drugi oddział firmowy umiejscowiony był we Wrzeszczu (Langfuhr) przy ulicy Hauptstrasse 68, czyli obecnej Grunwaldzkiej.
Orientacyjne położenie na obecnej mapie Hauptstrasse 68
Co najciekawsze, zachowało się zdjęcie/pocztówka z ulicy Tkackiej, na której jest uwieczniony front zakładu Maxa Kemskiego. Jeśli się dokładniej przyjrzymy fotografii, to być może na balkonie nad sklepem uwieczniony jest sam jego właściciel z rodziną.
Wzmiankowana na początku szabla nie jest jedynym wyrobem, który wyszedł spod ręki firmy M. Kemski z Gdańska. Zachowały się inne drobne artefakty wyrobu tej firmy, jak na przykład guziki. Można je spotkać między innymi na aukcjach internetowych, również na portalu „Buttonarium” znajduje się taki artefakt związany z działalnością firmy M.Kemski & Co. Jest to mianowicie pruski guzik urzędniczy, na którego rewersie jest wymieniona nazwa firmy.
Może, gdyby poszukać na przysłowiowych strychach i skrzyniach lub sięgnąć głębiej do kolekcji, znajdą się również inne ciekawe znaleziska powiązane z działalnością tej firmy.
Piotr Bochyński
Bibliografia:
- Stockholms Auktionsverk. (2020). Sabel M Kemski & Co. [online] Available at: https://www.auktionsverket.com/arkiv/online/855126/ [Accessed 13 Oct. 2024].
- Guzik btrm003630 https://buttonarium.eu/kolekcja/guzik/3630
- Allegro.pl. (2024). Guzik Gdańsk M. KEMSKI DANZIG – 9215918651 – oficjalne archiwum Allegro. [online] Available at: https://archiwum.allegro.pl/oferta/guzik-gdansk-m-kemski-danzig-i9215918651.html [Accessed 13 Oct. 2024].
- Deutsche Kriegsausstellung Danzig 1916: Sonderteil mit Übersicht über die Ausstellungsgegenstände https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/11108/edition/7001/content
- Fotopolska.eu. (2015). ul. Tkacka (Große Wollwebergasse ), Gdańsk – 1909 rok, stare zdjęcia. [online] Available at: https://fotopolska.eu/706303,foto.html [Accessed 13 Oct. 2024].
