6 czerwca 2023 roku odbyło się otwarcie wystawy „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Obrony Narodowej” w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Ta ekspozycja jest częścią ogólnopolskiego projektu wystawienniczego koordynowanego przez Muzeum Narodowe w Poznaniu.
Głównym celem tego projektu jest prezentacja szerokiemu gronu odbiorców kolekcji srebrnych pamiątek, zebranych od polskiego społeczeństwa przez władze państwowe w ramach ogólnonarodowej zbiórki prowadzonej w latach 1936-1939 w ramach Funduszu Obrony Narodowej (FON).
Dr Marek Szymaniak, zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, wyraził swoje podziękowania za udostępnienie zabytków przez Muzeum Narodowe w Poznaniu oraz za przygotowanie wystawy pracownikom MIIWŚ.
„Prezentacja obiektów w Gdańsku, gdzie ogromne znaczenie ma obywatelska powinność na rzecz służby ojczyźnie, jest niezwykle istotna, a te eksponaty mają właśnie taki charakter. Są wyrazem miłości do ojczyzny i patriotycznej odpowiedzialności”.
Podczas wydarzenia odczytano również list Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Prof. dr. hab. Piotra Glińskiego, skierowany do uczestników spotkania. W liście znajdowały się następujące słowa:
„(…) każdemu z zaangażowanych w ten projekt pragnę jak najserdeczniej podziękować. Bez naszej wspólnej decyzji i pracy nie byłoby możliwe przybliżenie w jednym czasie polskiemu społeczeństwa efektów niezwykłego zrywu i ofiarności, jaka była udziałem naszych przodków niemal w przeddzień wybuchu II wojny światowej.”
Polacy hojnie przyczynili się do zasilania Funduszu Obrony Narodowej (FON) zarówno w formie pieniężnej, jak i materialnej – nieruchomościami, kosztownościami, a nawet zbożem i zwierzętami rzeźnymi. Po niemieckiej agresji na Polskę we wrześniu 1939 roku niewykorzystane dary materialne zostały wywiezione za granicę. W ambasadzie polskiej w Bukareszcie podzielono je na dwie części: „srebrną” i „złotą”. 61 skrzynek ze srebrem przetransportowano z Rumunii do Francji, gdzie przetrwały II wojnę światową, najpierw w skarbcu oddziału Banku Francji w Marsylii, a po wojnie zostały przeniesione do Tuluzy.
Polska odzyskała „srebrny” Fundusz Obrony Narodowej w 1976 roku. W latach 1978-1988 zespół pracowników Muzeum Narodowego w Poznaniu zinwentaryzował ponad 18 000 przedmiotów. Ze względu na te okoliczności oraz symboliczne wyrównanie strat wojennych w zbiorach, Ministerstwo Kultury i Sztuki, jako dysponent skarbu, przekazało Muzeum 1840 obiektów na własność.
W dniu 23 stycznia 2023 roku Muzeum Narodowe w Poznaniu otrzymało pozostałe ponad 16 000 srebrnych przedmiotów Funduszu Obrony Narodowej. Obecnie w ramach projektu „Nie zmarnujcie niepodległości. Srebra Funduszu Obrony Narodowej” wystawy z tego zbioru są prezentowane w muzeach i instytucjach kulturalnych w całej Polsce.
Wystawa na poziomie -3 Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest bezpłatna i dostępna będzie od 6 czerwca do 30 września 2023 roku.
Honorowy patronat Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. dr. hab. Piotra Glińskiego.
Andrzej Ługin na podstawie informacji Muzeum II Wojny Światowej.
