Kończy się Rok Pawła Edmunda Strzeleckiego. Życiorys tego uczonego-podróżnika jest powszechnie dostępny, ja chciałabym pokazać pomnik, który mu postawiono w Australii.
Pomnik stoi w miejscowości Jindabyne, 37 km od Góry Kościuszki w Australii, przy Kosciuszko Road. Strzelecki wskazuje ręką kierunek do Mt. Kosciuszko. To jest podnóże Gór Śnieżnych, w pobliżu Parku Narodowego Kościuszko, a odsłonięcie pomnika było akcentem kończącym jubileusz 200-lecia Australii w 1988 roku. Pomnik ma więc 35 lat – odsłonięto go 14 listopada, a tak się złożyło, że zaćmienie Słońca, na które się wówczas wybrałam do Australii, również było 14 listopada (tj. 14 listopada 2012).
Paweł Strzelecki był badaczem, geologiem i odkrywcą. 9 lat podróżował po świecie, badał Wielkie Góry Wododziałowe i odkrył złoża rud miedzi w Kanadzie. Badał również Stany Zjednoczone i Amerykę Południową – meteorologicznie, archeologicznie, etnograficznie i geologicznie. Jest autorem szczegółowej i pierwszej dokładnej mapy geologicznej Nowego Południowej Walii i Tasmanii. Był członkiem Królewskiego Towarzystwa Geograficznego i Royal Society w Londynie.
Szczególny wygląd tego wierzchołka uderzył mnie tak silnie przez swe podobieństwo do kopca w Krakowie, usypanego na grobie bohatera narodowego Kościuszki, że choć w cudzym kraju, na cudzej ziemi, ale wśród ludu ceniącego wolność i jej obrońców, nie mogłem powstrzymać się od tego, żeby nie nadać górze nazwy Mount Kościuszko. – Paweł Edmund Strzelecki
Figura uczonego waży 3,2 t. Ma wysokość 4,7 m. Cokół obłożony jest 12 płytami granitowymi, pochodzącymi z kamieniołomu z Dolnego Śląska. Na cokole napis: „Sir Paul Edmund Strzelecki 1797-1873 The Polish Explorer of Australia.”
Z boku przylega płaskorzeźba wykonana z brązu przedstawiająca góry australijskie wraz z nazwami minerałów odkrytych przez Polaka. Całość mieści się na platformie widokowej. W jej podstawę wbudowano mosiężną łuskę armatnią, w której znajdują się dwa akty erekcyjne – w językach polskim i angielskim oraz monety i gazety polskie i australijskie, a także przewodniki turystyczne o Poznaniu i Wielkopolsce.
przeczytaj artykuły o Australii:
- Jezioro Jindabyne w kilku odsłonach
- Australia miesiąc przed końcem świata
- Pozwól nam słyszeć szepty z przestrzeni
- Trzy Siostry i bunyip
Niektórzy ustawiają Strzeleckiego na podium najwybitniejszych Polaków XIX wieku – obok Skłodowskiej-Curie i Chopina. Być może w Australii bardziej się o nim pamięta niż w Polsce. Uczony otrzymał w tym kraju pasmo górskie, dwa szczyty, jezioro i rzekę. Pamiętajmy o Strzeleckim. To był pierwszy Polak, który okrążył świat w celach naukowych. Tytuł „Sir” nadała mu królowa Wiktoria.