POCHODZENIE NAZWY

Oliwa to charakterystyczna nazwa, której pochodzenie nie jest do końca wyjaśnione i wciąż toczą się spory o etymologię.
Według jednej z teorii Oliwa to zniekształcona słowiańska nazwa Oława. Baza wyrazu ol- w prajęzyku słowiańskim oznacza rodzaj piwa, a formant -awa był określeniem rzeki. Teoria ta zakłada, że Potok Oliwski był znany niegdyś jako Oława – czyli rzeka o kolorze piwa. Nazwa osady miała przyjąć słowiańską nazwę od rzeki, by zostać następnie zniemczoną (dlaczego zniemczoną, skoro cystersi byli Duńczykami?) i skojarzoną przez cystersów z Mons Olivarum, czyli Górą Oliwną w Jerozolimie.

okolice Oliwy
Uważam tą teorię za zbyt pogmatwaną i mającą na celu udowodnienie na siłę spuścizny osadnictwa słowiańskiego na terenie dzisiejszej Oliwy. O słabości wspomnianej teorii świadczy kilka czynników.

Po pierwsze nazwa słowiańska nie występuje w dokumentach i tylko dalekie skojarzenie z etymologią śląskiego miasta Oława, na co powołują się niektórzy badacze, dało licznym językoznawcom powód doszukiwania się słowiańskich korzeni także w nazwie Oliwa.

Po drugie zakładając, że nazwa Oliva pojawia się w dokumencie fundacyjnym, należy przyjąć, że cystersi nie zmienialiby nazw otrzymywanych ziem. Mogłoby to doprowadzić do powstania wątpliwości, co tak naprawdę otrzymali duńscy mnisi od księcia Sambora I. Zapewne cystersi jako beneficjenci woleliby takiej sytuacji uniknąć. Dlatego też teoria, że cystersi zniekształcili nazwę słowiańską Oława, nie daje się w moim przekonaniu obronić.

Trzecią rzeczą jest błędne skojarzenie z Mons Olivarum, jako elementem symbolicznym. Cystersi tak naprawdę nie mieli styczności z Górą Oliwną w Jerozolimie i nie stanowiła ona także dla nich szczególnego symbolu. Oczywiście można upierać się przy skojarzeniu wyrastającej ponad Oliwę Góry Pachołek z Górą Oliwną. Jak jednak można wytłumaczyć kompletny brak symboliki Góry Oliwnej w katedrze – w przekazach, na obrazach?

cdn..

Wojciech Stybor

Copyright © 2005 Wojciech Stybor. All rights reserved.

One thought on “Oliwa – w poszukiwaniu tajemnic przeszłości – cz. 2

  • Dziękuję, ciekawa historia

    Odpowiedz

Dodaj opinię lub komentarz.