Przemysław (Prenslaff albo Printzlaff) leżał na granicy ziem Krzyżaków i Świętopełka. To mała wieś, ale żuławska, naznaczona osadnictwem holenderskim. We wczesnym średniowieczu była to osada, potem gród, ale szybko stracił na znaczeniu. Przemysław leżał po stronie krzyżackiej. W XVII wieku wieś została poważnie zniszczona w wojnach szwedzkich. Ostatecznie została ukształtowana przez osadników holenderskich w drugiej połowie XVII wieku.
Układ przestrzenny Przemysławia to ulicówka przywałowa. Właściwie nazwa wszystko mówi. Jednak krajobraz kulturowy szybko zanika. Na początku lat 90 było jeszcze 16 dawnych zagród, teraz tylko kilka. Zachowany jest rozłóg pól (czyli przestrzenne rozmieszczenie pól) i gdzieniegdzie starodrzew.
Na zdjęciu poniżej jest dawny dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym (langhof), ale budynki gospodarcze przylegające zostały rozebrane. Dom pochodzi z 1789 roku i sprawia wrażenie nowego, bo został gruntownie wyremontowany.
Ten dom pochodzi również z zagrody holenderskiej. Miał podcień, ale już go nie ma, bo został zamurowany, a właściwie omurowany. Dom usytuowany jest we wschodniej części wsi (jak wszystkie na tych zdjęciach).
I jeszcze jeden dom z zagrody holenderskiej w typie wzdłużnym. Budynki gospodarcze zostały rozebrane. W szczycie widać laubzekin, tj. taki wycięty ornament drewniany.
Tytułem uzupełnienia o zabudowie holenderskiej:
- układ wzdłużny typu I – tzw. langhof
- układ kątowy ze skrzydłem bocznym typu L – tzw. winkelhof
- układ krzyżowy z dwoma przeciwległymi skrzydłami bocznymi typu T – tzw. kreuzhof
Domy holenderskie podlegały ewolucji i stopniowo przylegające budynki gospodarcze znikały, rozdzielały się, a sam dom mieszkalny zaczął dorabiać się przybudówek (podcieni). Jednak podcienie nie są wynalazkiem holenderskim ani mennonickim.
Rysunki domów są autorstwa Otto Kloeppela, z książki (nomen omen ;)) Przemysława Szafrana „Żuławy Gdańskie w XVII wieku. Studium z dziejów społecznych i gospodarczych”.
