W kwartale między ulicami Księdza Mariana Góreckiego, Strajku Dokerów, Na Zaspę i Mylną, na przełomie XIX i XX wieku powstał duży zespół edukacyjny.

Najpierw zbudowano nieistniejącą już szkołę od strony ulicy Na Zaspę, potem jeszcze cztery zachowane do dzisiaj budynki szkolne oraz łaźnię z salą gimnastyczną.

Waldemar Nocny datuje wzniesienie pierwszego budynku szkoły na rok 1888. Liczba uczniów – 1284 osoby w 19 klasach – doprowadziła do szybkiej rozbudowy.

Kolejny obiekt, przy Strajku Dokerów 4, powstał w 1902 r., zaś na największy gmach, przy Ks. M. Góreckiego 16, trzeba było czekać do 1908 roku.

Szkoła dla dziewcząt to budynki Strajku Dokerów i Na Zaspę 49, chłopcy zaś pobierali naukę w budynkach zlokalizowanych przy ulicy Na Zaspę 47/48 i Ks. M. Góreckiego.

W publikacji na temat budownictwa w Gdańsku „Danzig und seine Bauten”, wydanym w roku 1908, znajdziemy tylko szczątkowe informacje na temat założenia, gdyż było ono jeszcze w budowie. Zwrócono jednak uwagę, że nowoporcki kompleks edukacyjny jest bardzo charakterystyczny.
„To zupełnie inny typ szkoły. Wokół dużego placu zgrupowano kilka mniejszych budynków. Wszystkie miały po jednym lub dwóch piętrach. Tylko najnowszy, środkowy gmach, otrzymał trzecie piętro i poddasze. Mieści on 18 klas. Na końcu korytarza znajdowała się szatnia. Dalej pracownia plastyczna, sala śpiewu, pokoje dla kucharzy, żłobek i mieszkanie dla dozorcy. Ubikacje znajdują się na podwórzu. Powstaje jeszcze jeden budynek. Mieścić będzie salę sportową z szatnią, pomieszczeniem na sprzęt sportowy, toaletą i pokojem dla nauczycieli gimnastyki oraz łaźnię”.

Wybudowana w latach 1907-1909 łaźnia służyła zarówno uczniom miejscowych szkół jak i innym mieszkańcom dzielnicy. Powstał budynek bardzo podobny do wzniesionej nieco wcześniej łaźni na Dolnym Mieście. Układ funkcjonalny obu łaźni nie był jednak taki sam. W Nowym Porcie wszystkie funkcje zostały umieszczone w jednym gmachu. Na parterze umieszczono pomocnicze pomieszczenia jak: kotłownia, pralnia, suszarnia, pokój dla nauczycieli czekających na wykąpanych uczniów, a także mieszkania służbowe. Na pierwsze piętro prowadziły aż trzy klatki schodowe, z których każda wiodła do oddzielnych pomieszczeń przeznaczonych dla kobiet, mężczyzn i dzieci. Panie dysponowały pięcioma wannami i trzema prysznicami. Panowie mieli trzy wanny i dwanaście pryszniców. Każda wanna i prysznic były umieszczone w oddzielnej, zamykanej łazience z szafką na ubrania. Część kąpielowa przeznaczona dla dzieci wyglądała nieco inaczej. Było tu 48 niewielkich kabin do przebierania się i 24 prysznice. Na drugim piętrze znalazła miejsce sala gimnastyczna.

Wzniesione w XIX wieku budynki nie zostały przebudowane i do dzisiaj można oglądać ich charakterystyczną konstrukcję szkieletową. Obiekty z wieku XX otrzymały dekoracje w stylu neogotyckim i neoromańskim. Wyglądem zbliżone są do wybudowanych już wcześniej budynków. Półokrągłe łuki czy fryzy arkadkowe zobaczymy w szkole nowoszkockiej, układ okien klatki schodowej jest identyczny jak w szkole przy ulicy Śluza.

Po drugiej wojnie światowej w zachowanych obiektach oświatowych powołano dwie placówki: Szkołę Podstawową nr 19 przy ulicy Na Zaspę 47/48 i Strajku Dokerów 4 oraz Szkołę Podstawową nr 32 przy Góreckiego 16.

Ryszard Kopittke

Dodaj opinię lub komentarz.