Dwie wsie, Stegnę i Sztutowo, opiszę razem z racji ich bardzo ścisłego sąsiedztwa. Dziś stanowią odrębne miejscowości właściwie w jednym ciągu zabudowy.
Stegna (niem. Steegen lub Kobbelgrube) – duża wieś gminna w powiecie nowodworskim. Położona na Żuławach Wiślanych, nad Zatoką Gdańską, w rejonie Mierzei Wiślanej z przystanią morską dla rybaków, kąpieliskiem morskim….
Sztutowo (niem. Stutthof) – wieś gminna w powiecie nowodworskim, na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 501.
Obie wsie oddalone od siebie o niecałe 4 km położone były na szlaku wędrownym z Gdańska do Królewca, obie wzmiankowane po raz pierwszy na piśmie w roku 1432, jako osady przydrożne.
Na terenie obecnej Stegny znajdowały się wtedy dwie osady, Steegen (nazwa pochodząca od „stogu” siana) była siedliskiem rybaków pomorskich, natomiast w Kobbelgrube (nazwa wywodząca się od stadniny zajmującej się hodowlą klaczy) znajdował się wzmiankowany kościół. Pod koniec wojny trzynastoletniej w 1465 r. podpisano tu przez delegacje: polską (w jej składzie zasiadał m.in. Jan Długosz) oraz krzyżacką, warunki II pokoju toruńskiego. Wieś połączyła dwie osady w XVI w. Dzieje miejscowości liczącej kilkudziesięciu mieszkańców w późniejszych latach nie były opisywane, wzmianki pojawiają się w XIX wieku wraz z rozwojem rolnictwa (uprawa buraków cukrowych) i kolei wąskotorowych, głównie z rolnictwem związanych, w tym tez czasie Stegna zyskała status wsi uzdrowiskowej i popularność jako letnisko.
Sztutowo stanowiło własność książąt pomorskich. Następnie w XIII w. przeszło w ręce zakonu krzyżackiego. Gospodarka opierała się na hodowli koni na potrzeby zakonu (niem. Stute – klacz) oraz dochodach płynących z karczmy. Po rozbiciu Zakonu, podobnie jak w przypadku poprzednio opisywanej Stegny, dopiero w XIX wieku nastąpił wyraźny rozwój. Sztutowo stało się największą wsią na Mierzei Wiślanej licząc sobie ponad 130 zabudowań i goszcząc gdańszczan jako letników w miesiącach letnich. W drugiej połowie XIX w. Sztutowo dysponowało nawet własnym portem bałtyckim.
Obie wsie weszły w terytorium Wolnego Miasta Gdańska, ludność zajmowała sie rolnictwem i rybołówstwem. Od 1939 roku sztutowskie letnisko zamieniło się w miejsce kaźni, w obozie ginęli gdańscy Polacy, ale też obywatele kilkudziesięciu narodowości z podbitych przez Niemców rejonów.
Dziś ciekawostką jest, że tak ściśle graniczące wsie są siedzibą odrębnych gmin, jednak w jednym nowodworskim powiecie.
Edward Jankowski