Rok 2022 to rok wyjątkowy dla historii gdańszczan – 15 września 1922 roku powstał w Wolnym Mieście Gdańsku klub, który był czymś więcej niż tylko klubem sportowym. To „pigułka losu Polaków”, „reprezentacja wielotysięcznej społeczności Polaków”, „bombonierka z wielką historią”, jak mówi o gedanistach prof. Mirosław Golon.
Jak Niemcy potraktowali Polaków w 1939 (w Gdańsku nawet wcześniej) – wszyscy wiemy. Wielu gedanistów i wielu Polaków oddało życie za swoją polskość. W tym roku przypada setna rocznica powstania Gedanii, która to rocznica przez gdański oddział Instytutu Pamięci Narodowej zostanie upamiętniona szeroko i obejmie całą rzeszę skazanych na nierozpoznawalność i zapomnienie postaci – polskich działaczy, sportowców, polityków w Wolnym Mieście Gdańsku.
W dniu dzisiejszym 5 stycznia IPN (w osobach swego dyrektora prof. Mirosława Golona oraz naczelników Katarzyny Lisieckiej i Krzysztofa Drażby) przedstawił na konferencji prasowej zarys tych obchodów. Cezurami są tutaj trzy daty:
- 11 stycznia – 82 rocznica pierwszej zbiorowej egzekucji Polaków w KL Stutthof
- 22 marca – 82 rocznica egzekucji wybitnych polskich działaczy w KL Stutthof
- 15 września – 100 rocznica powstania KS Gedania
IPN dysponuje bazą nazwisk i adresów 1500 polskich patriotów mieszkających w Gdańsku. Zamierzeniem jest uhonorować ich wszystkich. W tym roku być może uda się zamieścić w przestrzeni publicznej 50 tablic upamiętniających.
Inicjatywy IPN Gdańsk na rok 2022:
- cykl figurek z brązu „Gdańskie orły” z atrybutami działaczy polskich (harcerska rogatywka, piłka nożna, Gazeta Gdańska)
- tablice upamiętniające 50 osób, ale również miejsca z nimi związane – miejsca zamieszkania, instytucje, polskie przedszkola i ochronki, a szczególnie budynek dyrekcji PKP
- skrzynki pocztowe z figurkami z polskim pocztowcem, wzorowanych na oryginalnych skrzynkach Poczty Polskiej w WMG; ze skrzynek można będzie pobierać pocztówki z biogramami Polaków z WMG
- działania edukacyjne:
– wystawa modułowa „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku” (rozpocznie się 22 marca), która pojawi się w różnych miejscach w przestrzeni publicznej
– spacery historyczne śladami polskich instytucji i firm w WMG
– wykorzystanie technologii rzeczywistości wirtualnej (prezentacja nieistniejących budynków związanych z Polakami, np. hotel Continental, Volkstag)
– aplikacja dla miłośników turystyki
– tematyczne rajdy rowerowe, np. śladami polskich szkół
– wydawnictwa okolicznościowe (plansze, ulotki, broszury, kartki), publikacje o pomorskich Polakach
– karty pracy dla nauczycieli
– kalendarz ścienny z Polakami – Gdańszczanami – do pobrania w siedzibie od 10 stycznia do wyczerpania zapasów
Na wszystkie wydarzenia w imieniu IPN i naszym własnym serdecznie zapraszamy. Gdańsk Strefa Prestiżu od lat publikuje artykuły poświęcone Polakom w Wolnym Mieście, a sprawa zaniedbanego terenu Gedanii leży nam szczególnie na sercu. Staraniem naszej fundacji zespół budynków należący do gminy polskiej został wpisany do rejestru zabytków, a willa, w której mieszkał mjr Jan Żychoń jest w trakcie procedowania.
Mam nadzieje ze na tabliczkach upamietniajacych pomordowanych bedzie napisane ze zamordowali ich niemieccy okupanci a nie mityczni „nazisci” bez kraju pochodzenia.