Znużeni naszą nadbałtycką zimą – nie zimą szukamy odmiany na południu Europy. Może Hiszpania?
Wprawdzie Hiszpania mocno „skręciła na lewo”, ale nadal można tu podziwiać wspaniałe katolickie świątynie, które, zwłaszcza w okresie świąt Bożego Narodzenia, przyciągają tłumy wiernych, a także po prostu turystów z całego świata niezależnie od wyznawanej przez nich wiary… Andaluzja zachwyca także licznymi śladami, jakie pozostawili Arabowie, władający na tych terenach niemal osiem wieków. Natomiast panowanie chrześcijaństwa (tzw. rekonkwista) nastąpiło w Andaluzji pod koniec XV wieku po długim okresie zmagań z Maurami, jak nazywano ów lud, który opanował dawną rzymską prowincję rządzoną przez Wizygotów. Za początek władania przez Maurów znaczną częścią Półwyspu Iberyjskiego przyjmuje się rok 711, kiedy to Tarik wódz berberyjski stoczył zwycięską bitwę nad rzeką Guadalete. Nazwa Gibraltar pochodzi właśnie od jego imienia, oznacza Górę Tarika.
Panowanie Maurów zakończyło się w roku 1492 (a był to także rok odkrycia Ameryki), kiedy zdobyta została Grenada (Granada, Garnata). Działo się to za rządów Ferdynanda Aragońskiego i Izabeli Kastylijskiej. Kapitulacja Granady pojawia się w dziewiętnastowiecznej poezji romantycznej i malarstwie. Pamiętacie balladę „Alpuhara” Adama Mickiewicza zaczynającą się od słów:
Już w gruzach leżą Maurów posady,
Naród ich dźwiga żelaza.
- przeczytaj: Villaamil – hiszpański malarz katedr
Poeta, który w 1826 roku wydał „Sonety krymskie” będące wyrazem fascynacji egzotycznym światem muzułmańskim i zachwycającą przyrodą Krymu, po dwóch latach opublikował powieść poetycką „Konrada Wallenrod”, której akcja dzieje się w czternastym wieku. Ciekawym zabiegiem artystycznym jest umieszczenie tu ballady o zdobyciu Granady, wydarzenia, które miało miejsce sto lat (!) po opisywanych wypadkach. Bohater „Alpuhary” wódz Maurów Almanzor to postać fikcyjna. Al – Mansur oznacza zwycięzcę, jest to więc przydomek wielu władców muzułmańskich. Nie istniało też miasto Alpuhara. Jest to bowiem górzysty teren (pastwisko) w Andaluzji.
W Muzeum Sztuk Pięknych w Granadzie znajduje się obraz z 1880 roku „Rodzina Boabdila opuszcza Alhambrę”. Autorem jest Manuel Gomez – Moreno Gonzalez (1836 – 1918). Inny słynny obraz przedstawiający kapitulację Granady pędzla Francisca Pradilli Ortiza (1848 – 1921) zdobi salę konferencyjną hiszpańskiego senatu.
Z 1851 roku pochodzi utwór Henricha Heinego (1797 – 1856) „Król Maurów” („Mauretański kalif”). Ta ballada nawiązuje do sceny pożegnania ze zdobytym przez Hiszpanów miastem. Legenda głosiła, że ostatni władca Granady Boabdil opuszczając Alhambrę odwraca się tylko raz i głęboko wzdycha. „Westchnienie Maura, Suspiro del Moro” tak nazywa się punkt widokowy na południe od Granady, z którego roztacza się widok na Alhambrę. Do owego pożegnania z Granadą nawiązał Salman Rushdie, tytułując swą powieść z 1995 roku „Ostatnie westchnienie Maura”.
Wiek dziewiętnasty przyniósł wzrost zainteresowania historią i kulturą arabską, islamem. Znalazło to odbicie w literaturze, malarstwie. Także w osobistych wyborach.
Podróżnik, historyk, prozaik piszący po francusku – Jan Potocki (1761 – 1815) obok relacji z podróży do Turcji, Egiptu, Maroka, na Kaukaz, pozostawił nam dzieło „Rękopis znaleziony w Saragossie” łączący elementy fantastyki, powieści gotyckiej, powieści łotrzykowskiej z wykładem filozoficznym… W 1965 roku na jego podstawie Wojciech Has stworzył interesujący film, w którym zagrali czołowi polscy aktorzy …
Georg G. N. Byron (1788 -1824) autor powieści poetyckich „Giaur”, Narzeczona z Abydos”, „Korsarz”, „Oblężenie Koryntu”, zyskał w Polsce wielką popularność. „Giaura” przełożył Adam Mickiewicz, twórczość angielskiego poety tłumaczyli także Antoni Edward Odyniec, Stefan Garczyński, Zygmunt Krasiński. Nie stronił od tematyki orientalnej Juliusz Słowacki. Wymienić tu warto „Dumę o Wacławie Rzewuskim”, poemat „Arab” (1830), czy „Ojciec zadżumionych” (1838), utwór zainspirowany opowieścią zasłyszaną w podróży poety na Wschód … Wacław Rzewuski to postać autentyczna. Podróżnik, który zyskał przyjaźń Beduinów. Nadano mu imię Emir Tadż – ul – Fehr („Wieniec sławy”). Uczestnik powstania listopadowego zginął, prawdopodobnie w bitwie pod Daszowem, w niewyjaśnionych okolicznościach. Niektóre źródła podają, że zaginął. Wacław Rzewuski stał się także bohaterem utworu Adama Mickiewicza „Farys”.
Francuski malarz Eugene Delacroix (1798 – 1863) zawdzięczał tematykę swych licznych obrazów odbytym podróżom. Odwiedził Afrykę Północną. Namalował wiele scen z życia mieszkańców Maroka i Algierii. To „Polowanie na lwy w Maroku”, „Komedianci arabscy”, „Kobieta z papugą”, „Marokańczyk siodłający konia”, „Algierskie kobiety”.
Warto też wspomnieć Sadyka Paszę, czyli Michała Czajkowskiego (1813 – 1886), mniej może znanego jako pisarza, ale zapamiętanego przede wszystkim jako bohatera walczącego po stronie tureckiej w wojnie krymskiej, założyciela osady Adampol. To przy jego pomocy zamierzał Adam Mickiewicz stworzyć legiony polski i żydowski do walki z caratem.
Andaluzja w grudniu wita przybyszy z północnej i środkowej Europy owocującymi drzewkami pomarańczy i dekoracjami z okazji Świąt Bożego Narodzenia. Pomarańcze rosną wszędzie. Spotykamy je w Sewilli przed katedrą Najświętszej Marii Panny. Kościół ten uchodzi za jedną z największych gotyckich świątyń w Europie. Jego budowę zaczęto w 1402 roku, ukończono około 1506. Powstał na miejscu wielkiego meczetu, który początkowo był wykorzystywany przez społeczność chrześcijańską. Do dziś z meczetu pozostała tylko wieża La Giralda, która kiedyś była minaretem, dziś pełni funkcję dzwonnicy. We wnętrzu katedry zachwyca złoty ołtarz Altar de Oro. Katedra jest miejscem spoczynku Ferdynanda III Kastylijskiego, króla o przydomku „Zdobywca Andaluzji”. Jest on świętym kościoła katolickiego, zasłużonym w walce z Maurami.
Królowie Katoliccy. Dzięki nim Kolumb dokonał swoich odkryć. W czasie ich rządów skończyło się panowanie Maurów na Półwyspie Iberyjskim. Ferdynand i Izabella spoczywają w kaplicy Capilla Real przy gotycko – renesansowej katedrze Najświętszej Marii Panny od Wcielenia w Granadzie. Budowę katedry rozpoczęto w 1523 roku. Rok 1704 to czas zakończenia jej budowy, toteż w świątyni pojawiły się już elementy barokowe.
W Granadzie jest kilka punktów widokowych, z których można obserwować ośnieżone o tej porze roku szczyty gór Sierra Nevada oraz mury arcydzieła budownictwa mauretańskiego – warowny zespół pałacowy Alhambrę. Pałac wzniesiony w XIII wieku, rozbudowany w XIV przez królów dynastii Nasrydów, bywał przebudowywany, część budowli zburzył Karol V, część zniszczyło trzęsienie ziemi. Nazwa pochodzi od arabskiego „al hamra ”, czyli czerwony od barwy murów zbudowanych z tapii, mieszanki ziemi, wapna i gruzu. Ponad Alhambrą położony jest letni pałacyk i ogród mauretańskich władców Generalife, (Dżannal al – Arif) Ogród Rajskich Rozkoszy.
I tak rozkoszując się urodą mauretańskiej historii żegnamy gościnną Andaluzję.
Korzystałam z Wikipedii oraz „Słownika mitów i tradycji kultury” Władysława Kopalińskiego, PIW 1987
Zdjęcia autorstwa Anny i Sławomira Scheffs.
Przykro mi, ale zdjęcie opisane jako Generalife, w rzeczywistości przedstawia Patio de la Lindaraja (Alhambra).
….. z kolei to, co w opisie jest: „Architektura mauretańska w Alhambrze”, w rzeczywistości zawiera fragment Generalife; po lewej stronie, w głębi – kościół Santa María de la Alhambra.
Przeczytaj więcej na: https://www.gdanskstrefa.com/zima-w-andaluzji/#jp-carousel-65553