Misja – Świat polityczny wie i nie reaguje na ludobójstwo chrześcijan
Gdy uświadomiłem sobie, że na chrześcijanach współcześnie popełniane jest ludobójstwo, gdy dotarła do mnie oczywistość tego faktu, przejrzałem sieć, chcąc sprawdzić na ile ta oczywistość przejawia się w świadomości powszechnej – skoro w tak licznych dużych mediach zaledwie wzmiankuje się o prześladowaniach chrześcijan, w stopniu zupełnie nieodpowiadającym ich skali i grozie. Właśnie jedynie wzmiankuje się sporadycznie.
I tak w okresie ostatnich kilkunastu lat, raczej poza tym głównym nurtem, pojawiały się głosy, nazywające prześladowania chrześcijan ludobójstwem. Głównie w odniesieniu do działań Państwa Islamskiego, choć nie tylko:
„Ludobójstwo z powodu wiary. 10 lat temu rozpoczął się exodus chrześcijan z Równiny Niniwy. Do wygnania chrześcijan z Równiny Niniwy doszło w nocy z 6 na 7 sierpnia 2014 roku. 120 tysięcy wyznawców Chrystusa w ciągu kilku minut musiało opuszczać swe domy. Fundamentaliści (z Państwa Islamskiego) nie pozwalali im zabrać ze sobą żadnych rzeczy. Wiele osób zostało zabitych na punktach kontrolnych, gdy oprawcy domagali się od nich wyrzeczenia wiary w Chrystusa i przyjęcia islamu. Islamiści równali z ziemią domy chrześcijan, a także kościoły i miejsca kultu dążąc do wyeliminowania z tego terenu wszelkiej obecności chrześcijańskiej. Miejscowy Kościół nazwał tę eksterminację ludobójstwem z powodu wiary.
przeczytaj:
- Misja – Boży Przemytnik
- Misja – Pycha Zachodu
- Misja – Prześladowania chrześcijan w Korei Płn. i Chinach
- Misja – Ostatni raz, kiedy przyszliśmy porozmawiać
- Misja – Ludobójstwo chrześcijan w Nigerii
Bliski Wschód bez chrześcijan? Współczesne ludobójstwo wyznawców Chrystusa na terenie Iraku i Syrii. Terytoria dzisiejszego Iraku, niegdyś Mezopotamii, od pierwszych wieków zamieszkiwane były przez chrześcijan. Od czasu wzrostu potęgi religii islamskiej chrześcijanie doświadczali na tych terenach prześladowań. Współcześnie najbardziej dotkliwe prześladowania chrześcijan na tych terenach rozpoczęły się w 2003 roku, kiedy wraz z Amerykanami w Iraku pojawił się chaos i próżnia władzy. Całkowicie odsunięci od władzy Sunnici – jednym z nich był Saddam Hussein – odbudowali swoją pozycję w Iraku, wstępując w szeregi sunnickiego Państwa Islamskiego. Od czasu jego powstania w czerwcu 2014 roku chrześcijanie, wraz z innymi mniejszościami religijnymi na terenach Iraku i Syrii są regularnie i masowo zabijani, ludność ta zmuszona jest do życia w warunkach uwłaczających godności, bez odpowiedniej opieki zdrowotnej i pracy, chrześcijańskie dzieci są odbierane rodzicom i oddawane na wychowanie w bazach Państwa Islamskiego. Wszystkie te czynniki noszą znamiona ludobójstwa wymienione w Konwencji ws. zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa.

Prześladowania chrześcijan = ludobójstwo? Chrześcijanie w Iraku są „na granicy zagłady”, ryzyko, że jedna z najstarszych chrześcijańskich społeczności zniknie, nie jest już tylko odległą spekulacją, ale może się okazać bliską rzeczywistością. (…) W lipcu 2014 r., zaledwie miesiąc po zajęciu Mosulu w Iraku, tzw. Państwo Islamskie opublikowało oświadczenie, które było ogłaszane przez głośniki miejskie. „Oferujemy (chrześcijanom i innym) trzy opcje: islam, podatek jizya. A jeśli odmówią, nie pozostaje nic poza mieczem”. Kiedy ekstremiści dokonali całkowitej konfiskaty własności chrześcijan, stało się jasne, że opcja podatku „za bezpieczeństwo” nie była już możliwa i faktycznie została formalnie wycofana. (…)
Gwałty i przemoc na tle seksualnym były również znaczącym elementem strategii prowadzącej do zniewolenia mniejszości religijnych. W czerwcu 2016 r. Irakijka opisała zdarzenia, jakie miały miejsce, gdy została porwana przez ISIS. Kiedy ekstremiści odkryli, że jest chrześcijanką, zabrali ją wraz z jej córką do obozu dla internowanych, gdzie była wielokrotnie gwałcona. Powiedziała, że to samo spotkało inne kobiety chrześcijanki i jazydki.
Możemy zatem otwarcie mówić, że chrześcijanie w Syrii i Iraku stali się ofiarami zbrodni ludobójstwa w rozumieniu Konwencji ONZ. Dowody zbrodni na chrześcijanach spełniają wszystkie wskaźniki określone w konwencji, a są nimi:
- a) zabijanie członków grupy,
- b) poważne cielesne lub psychiczne krzywdzenie członków grupy,
- c) celowe pogarszanie warunków życia grupy obliczone na doprowadzenie do fizycznej destrukcji w całości lub części.
Ludobójstwo chrześcijan ma także miejsce w północnej Nigerii, gdzie Boko Haram, „sprzymierzeniec” ISIS, rozpoczęło kampanię przemocy prowadzącą do eliminacji chrześcijan poprzez rzezie, desakralizację zabudowań chrześcijańskich, gwałty na kobietach i dzieciach oraz przez masowe wypędzanie chrześcijan.
Trwa ludobójstwo chrześcijan, ale uznał je tylko PE. Politycy boją się odpowiedzialności. Nasilają się głosy żądające oficjalnego uznania prześladowań chrześcijan na Bliskim i Środkowym Wschodzie za ludobójstwo. Najgorzej jest w Syrii i Iraku, gdzie wskutek wysiedleń i mordów liczba chrześcijan spadła w ciągu dwóch dekad z 1,2 mln osób do niespełna 250 tys. Pomagające im organizacje, np. Church in Need, oceniają, że jeśli nic się nie zmieni, to ostatni chrześcijanie opuszczą północny Irak, gdzie żyli od dwóch tysięcy lat, najdalej w ciągu pięciu lat. Z powodu szerzenia się fundamentalizmu islamskiego coraz gorzej jest też w miejscach uważanych dotąd za względnie bezpiecznie dla mniejszości religijnych. Przykładem jest brutalne zabójstwo czterech zakonnic w jemeńskim Adenie. Po raz pierwszy miesiąc temu prześladowania chrześcijan, jazydów i innych mniejszości za ludobójstwo uznał Parlament Europejski.
Kilkudziesięciu posłów brytyjskich zażądało podobnej decyzji od własnego parlamentu. Przedstawili długą listę udokumentowanych zbrodni popełnionych przez Daesh. (Jarosław Giziński, Wprost)

„Trwa ludobójstwo chrześcijan powodowane nienawiścią muzułmanów”
W Iraku dokonuje się prawdziwe „ludobójstwo chrześcijan powodowane nienawiścią muzułmanów do chrześcijaństwa”. Te dramatyczne, a zarazem kategoryczne słowa wypowiedział wczoraj w obecności watykańskiego sekretarza stanu patriarcha chaldejski Louis Raphaël Sako.(…) Rząd i wspólnota międzynarodowa muszą się tym zająć zanim nie będzie za późno, „zanim mentalność ISIS dotrze również do Europy” – ostrzegał zwierzchnik irackich chrześcijan.
Pomoc Kościołowi w potrzebie. Kościół potępia „stopniowe ludobójstwo” chrześcijan w Nigerii. (…) Diec. Makurdi / 1 stycznia 2018 r. Atak na ubogich mieszkańców wsi – zabito ponad 80 osób, w tym kobiety i dzieci, a tysiące wysiedlono z ich domów. (…) Kościół katolicki w Nigerii twierdzi, że chrześcijanie w tym kraju są ofiarami procesu czystek etnicznych dokonywanych przez muzułmanów Fulani przy współudziale państwa. (…)
Johan Viljoen, dyrektor Denis Hurley Peace Institute z RPA, który działa na rzecz pokoju, demokracji i sprawiedliwości oraz bada zbrojne ataki Fulani w południowo-wschodniej Nigerii, nazywa to „dobrze zaplanowaną okupacją”. Odnosząc się do organizacji, która twierdzi, że broni praw pasterzy Fulani, stwierdza: „To wszystko dzieje się pod parasolem Miyetti Allah, kierowanej przez prezydenta Buhari”.
Zaangażowanie władz państwowych jest jednym z powodów, dla których siły zbrojne okazały się niechętne do wkroczenia i opanowania przemocy. „Nie wydaje mi się, żeby wojsko próbowało cokolwiek rozwiązać, a wręcz przeciwnie, starało się promować przemoc” – wyjaśnia Viljoen, (…) Ks. Joseph Fidelis z diecezji Maiduguri podkreślił z kolei, jak frustrujące jest dla niego, gdy słyszy, kiedy ludzie mówią o „starciach” czy „konfliktach” między przeciwnymi grupami. „To nie są starcia, to jest stopniowe ludobójstwo. Wysiedlanie ludzi z ojczyzny ich przodków, pozbawianie środków do życia i mordowanie ich, jest formą ludobójstwa”
Statystycznie moglibyśmy powiedzieć, że na świecie, co 5 min zabijany jest wyznawca Chrystusa tylko dlatego, że jest chrześcijaninem. Niestety tendencja ta wzrasta. W 22 krajach sytuacja jest bardzo dramatyczna. Państwa te próbuje się po prostu wyczyścić z chrześcijaństwa tak, by tam chrześcijan nie było – ks. Rafał Cyfka dla radiomaryja.pl
Nie ustają prześladowania chrześcijan na świecie. Niemal codziennie dochodzi do zabójstw i porwań w Nigerii. W minionym tygodniu w atakach dżihadystów w Mozambiku zginęły dziesiątki osób, a w Niedzielę Palmową doszło do zamachu przed katedrą w Indonezji. (…) Według raportu powstałego w 2019 r. na zamówienie ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii chrześcijanie są najbardziej prześladowaną grupą religijną na świecie, a ich nękanie w niektórych jego częściach jest bliskie „ludobójstwa”.
Nigeria: od mordowania chrześcijan do ludobójstwa.
Ponadpartyjna grupa parlamentarzystów Wielkiej Brytanii ds. Międzynarodowej Wolności Religii i Wyznania wydała raport, w którym apeluje do rządu o zwrócenie większej uwagi na sytuację chrześcijan w Nigerii – informuje portal Premier Christian News. (…) Raport Nigeria: Unfolding Genocide? (Nigeria: Wyłaniające się ludobójstwo?) koncentruje się na masowych morderstwach dokonywanych na chrześcijanach przez ekstremistyczne organizacje islamskie Boko Haram oraz Fulani.
– Od początku 2020 roku odnotowano liczbę co najmniej tysiąca zabitych chrześcijan, co od 2015 roku daje liczbę 6000 zamordowanych. Ponad 2,5 miliona Nigeryjczyków opuściło swoje domostwa – powiedziała w rozmowie z Premier baronowa Caroline Cox, współprzewodnicząca parlamentarnej grupy. (…) Zapoznała się z sytuacją chrześcijan na miejscu i opisała konkretne przypadki prześladowań, szczególnie wobec kobiet.
Według Cox brytyjski rząd nie docenia religijnych czynników, mających wpływ na sytuację w Nigerii, koncentrując się głównie na aspektach klimatycznych. – Nie neguję implikacji, jakie pociągają za sobą zmiany klimatyczne, ale to zagadnienie nie wyjaśnia pełnej skali horroru i okropności skierowanych głównie wobec chrześcijan – podkreśliła.
W lipcu 2018 roku Nigeryjska Izba Reprezentantów uznała, że morderstwa dokonane w większości chrześcijańskich wioskach w stanie Plateau były ludobójstwem i wezwała rząd federalny do podjęcia zdecydowanych działań, w tym zakładania sierocińców w obszarach dotkniętych masakrą chrześcijan i przedstawicieli innych religii.”

W czasie przygotowań do dwuletniej kadencji Polski w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, jako jej niestałego członka w latach 2018-2019, Instytut Ordo Iuris opracował dokument Persecutions of Christians: Time to React to Genocide. We wprowadzeniu czytamy: Chrześcijanie są najbardziej prześladowaną grupą na świecie – taki jednoznaczny wniosek wynika z globalnych badań przeprowadzonych przez organizacje pozarządowe, takie jak Open Doors czy The Center for Studies on New Religions. Wyznawcy Chrystusa tylko z powodu swojej religii padają ofiarą mordów, gwałtów, grabieży i wypędzeń z miejsc zamieszkania. (…) Są prześladowani w ponad połowie państw świata. Władze publiczne używają swojego prawa karnego do nękania i oskarżania chrześcijan (…) za czyny takie jak cudzołóstwo czy hazard. Prześladowania przybierają najróżniejsze formy: od praktyk dyskryminacyjnych do tortur fizycznych, gwałtów, więzienia, niewolnictwa czy nawet śmierci. Według raportu Center for the Study of Global Christianity w 2016 r. (…) zabito ponad 100 000 chrześcijan. (…) Najbardziej intensywne prześladowania mają miejsce w Syrii, Iraku , Iranie, Sudanie, Korei Północnej, Somalii, Afganistanie, Pakistanie, Jemenie oraz Erytrei. Złożone są uwarunkowania prześladowań, których ofiarami padają chrześcijanie, poczynając od islamskiego fundamentalizmu (dążenia do islamizacji całego świata), przez uwarunkowania polityczne, plemienne antagonizmy oraz działanie zorganizowanych struktur korupcyjnych, gwarantujących bezkarność prześladowcom.
W raporcie Instytutu Ordo Iuris znajdujemy zestawienie oficjalnych stanowisk różnych międzynarodowych gremiów i państw:
„27 stycznia 2016 r. Rezolucja Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Foreign Fighters in Syria and Iraq. (…) Państwo Islamskie dopuściło się aktów ludobójstwa i innych poważnych przestępstw zagrożonych karą na mocy prawa międzynarodowego. Państwa powinny działać, domniemując, że Daesh dopuszcza się ludobójstwa i powinno być świadome, że pociąga to za sobą działanie w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych z 1948 r. o zapobieganiu i karaniu zbrodni ludobójstwa.
4 lutego 2016 r. Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie systematycznego masowego mordowania mniejszości religijnych przez tzw. „ISIS/Daesh” (2016/2529(RSP)) Parlament Europejski (…) – ponownie zdecydowanie potępia tzw. „ISIS/Daesh” i dokonywane przez nie rażące naruszenia praw człowieka, które zgodnie z Rzymskim Statutem Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) stanowią zbrodnie przeciwko ludzkości i zbrodnie wojenne, oraz podkreśla, że należy podjąć działania w celu uznania ich za ludobójstwo przez Radę Bezpieczeństwa ONZ (…) – podkreśla, że tzw. „ISIS/Daesh” dopuszcza się ludobójstwa na chrześcijanach i Jazydach (…) w związku z tym wymagane są działania na mocy Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 r.
17 marca 2016 r. sekretarz stanu USA John Kerry oświadczył, że w jego opinii ISIS jest odpowiedzialne za ludobójstwo mniejszości religijnych, w tym chrześcijan. 20 kwietnia 2016 r. Izba Gmin, Parlament Zjednoczonego Królestwa (…) wyraża przeświadczenie, że chrześcijanie, Jazydzi i inne mniejszości etniczne i religijne w Iraku i Syrii cierpią ludobójstwo z ręki Państwa Islamskiego; i wzywa rząd do niezwłocznego skierowania sprawy do Rady Bezpieczeństwa ONZ w celu nadania jurysdykcji Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu, aby sprawcy mogli zostać postawieni przed wymiarem sprawiedliwości.
2 grudnia 2016 r. Uchwała Sejmu RP w sprawie potępienia masowej eksterminacji mniejszości religijnych przez tzw. Państwo Islamskie. (…) Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wyraża głębokie zaniepokojenie faktem, iż dotychczasowa zbrodnicza działalność tzw. Państwa Islamskiego, oraz innych skrajnych grup islamskich, wymierzona w bliskowschodnią społeczność chrześcijańską i inne mniejszości religijne, nie spotkała się ze zdecydowaną reakcją społeczności międzynarodowej (…) Działalność radykalnych grup islamskich nie tylko w Syrii i Iraku, ale również w innych krajach Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej wyczerpuje znamiona ludobójstwa, w związku z czym musi się spotkać z naszym zdecydowanym sprzeciwem.
7 czerwca 2017 r. Izba Niższa Parlamentu Austrii popiera przyjętą jednogłośnie rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 4 lutego 2016 r. W tym kontekście należy zwrócić się do Rady Bezpieczeństwa ONZ o potępienie łamania praw człowieka i zbrodni wojennych popełnianych przez tzw. Państwo Islamskie wobec chrześcijan, jazydów i wielu innych mniejszości religijnych i etnicznych jako ludobójstwa. (…) Rok wcześniej rada miejska w Wiedniu podjęła uchwałę, która określiła działalność Państwa Islamskiego jako ludobójstwo.
12 października 2017 r. Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy przyjęło historyczną rezolucję w sprawie ścigania i karania zbrodni przeciw ludzkości oraz możliwego ludobójstwa popełnianego przez tzw. Państwo Islamskie. Przyjęta rezolucja zawiera apel do społeczności międzynarodowej o „formalne uznanie, że ISIS/Daesh dopuszcza się ludobójstwa, w szczególności wobec jezydów, chrześcijańskich mniejszości oraz muzułmanów niebędących sunnitami”. (…) Wzywa również państwa członkowskie Rady Europy do wywiązania się z prawnego zobowiązania do przeciwdziałania zbrodniom międzynarodowym, które wynika z Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Państwa europejskie w szczególności proszone są o zbadanie przez krajowe organy ścigania możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności karnej terrorystów islamskich działających w obrębie ich jurysdykcji, a także o nieblokowanie ewentualnej przyszłej rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, która przewidywałaby ustanowienie specjalnego, hybrydowego, międzynarodowego lub krajowego trybunału do ścigania przestępców z ISIS. (…) Parlamentarzyści z całej Europy apelują do Organizacji Narodów Zjednoczonych o rozważenie ustanowienia specjalnego mechanizmu sądowego (special judicial mechanism) do ukarania zbrodni ISIS popełnionych w Iraku.
Zgromadzenie wyraża poparcie dla Sekretarza Generalnego ONZ mającego powołać specjalny międzynarodowy Zespół Śledczy, którego zadaniem ma być zebranie i zabezpieczenie dowodów zbrodni islamistów popełnionych w Iraku. (…) PACE zwraca się również do Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) w Hadze o ponowne rozważenie możliwości wszczęcia śledztwa w sprawie zbrodni ISIS popełnianych wobec chrześcijan i innych mniejszości religijnych. W 2015 roku prokurator MTK Fatou Bensouda stwierdził bowiem, że przestępstwa terrorystów z tzw. Państwa Islamskiego wykraczają poza jurysdykcję Trybunału.
29 listopada 2018 r. Kongres USA przyjął projekt ustawy, którego celem jest pociągnięcie do odpowiedzialności osób przynależących do tzw. Państwa Islamskiego (ISIS) i rozliczenie ich za zbrodnie ludobójstwa. Ostateczną treść aktu uchwalono 29 listopada. (…)
W uchwalonym akcie „Iraq and Syria Genocide Relief and Accountability Act of 2018” przypomniano, że już 17 marca 2016 oraz 15 sierpnia 2017 osoby należące do ISIS uznano za winnych zbrodni ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości oraz innych aktów agresji względem mniejszości religijnych i etnicznych zamieszkujących obszar Iraku i Syrii, dotyczących w szczególności chrześcijan, jazydów oraz szyitów. Dokument jest odpowiedzią na potrzebę zapewnienia pomocy humanitarnej dla ludności oraz pomocy w powrocie do stabilizacji społecznej na terenach Iraku i Syrii, szczególnie obejmując tą pomocą mniejszości religijne i etniczne, które były celem okrutnych prześladowań, w szczególności będących ofiarami ludobójstwa.
Ponadto, akt zobowiązuje Stany Zjednoczone do podjęcia konkretnych kroków w celu pociągnięcia do odpowiedzialności sprawców tych zbrodni, m.in. poprzez zainicjowanie ścigania, prowadzenie dochodzeń, śledztw i postępowań sądowych oraz zapewnienie niezbędnego wyposażenia i infrastruktury dla funkcjonowania sądownictwa, by postępowania mogły zostać przeprowadzone zgodnie ze standardami i poszanowaniem praworządności. Celem tych działań jest przede wszystkim gromadzenie i zabezpieczanie dowodów popełnienia zbrodni przeciwko ludzkości. Projekt przewiduje również międzynarodową współpracę oraz wezwanie krajowych rządów do włączenia się w proces ściągania i zatrzymywania wszystkich osób, które są podejrzane o przynależność do ISIS oraz są współodpowiedzialne za najcięższe zbrodnie.
Tak wiele dokumentów, tak wiele słów – a prześladowanie chrześcijan we współczesnym świecie trwa. Dane Światowego Indeksu Prześladowań z 2023 roku wskazują na 312 milionów ofiar prześladowanych w 50 krajach. (…) Prześladowanie chrześcijan we współczesnym świecie uznawane jest za największe w historii. Dotyczy zarówno zabójstwa czy tortur fizycznych, jak i innych aktów dyskryminacji (…) Nie ma innej przyczyny prześladowań chrześcijan niż nienawiść i naruszenie podstawowego prawa do wolności sumienia i wyznania.”
Z raportu Open Doors za rok 2024 nadal wyłania się przerażający obraz. Według organizacji obecnie 380 milionów chrześcijan w 78 krajach świata doświadcza prześladowań za wiarę. Wśród 50 krajów, w których dochodzi do największej liczby aktów przemocy, prześladowania dotykają 310 mln chrześcijan.
Możemy o tej sytuacji powiedzieć dwie rzeczy, pierwsza: świat polityczny wie o ludobójstwie chrześcijan. Druga: świat polityczny nie podejmuje – nie chce podjąć realnych działań, aby to ludobójstwo powstrzymać.
Źródła:
- opoka.org.pl/News/Swiat/2024/ludobojstwo-z-powodu-wiary-10-lat-temu-rozpoczal-sie-exodus
- czasopisma.upjp2.edu.pl/studiasocialiacracoviensia/article/view/1605 Studia Socialia Cracoviensia 7 (2015) nr 2
- nowezycie.archidiecezja.wroc.pl/index.php/2017/12/11/przesladowania-chrzescijan-ludobojstwo/
- www.wprost.pl/tylko-u-nas/534586/trwa-ludobojstwo-chrzescijan-ale-uznal-je-tylko-pe-politycy-boja-sie-odpowiedzialnosci.html
- www.gosc.pl/doc/4213574.Trwa-ludobojstwo-chrzescijan-powodowane-nienawiscia-muzulmanow
- www.pap.pl/aktualnosci/news%2C845098%2Cnie-ustaja-przesladowania-chrzescijan-ostatnie-ataki-w-nigerii-indonezji-i
- ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/czas-zareagowac-na-ludobojstwo-przesladowania-chrzescijan-i-miedzynarodowe
- ordoiuris.pl/pliki/dokumenty/net-raport-2017-streszczenie.pdf
- ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/rada-europy-uznaje-przesladowania-chrzescijan-za-ludobojstwo-i-apeluje-do-onz-o
- ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/kongres-usa-bedzie-rozliczal-isis-za-ludobojstwo-chrzescijan
- ordoiuris.pl/przesladowanie-chrzescijan?page=2
- www.fronda.pl/a/Raport-380-milionow-chrzescijan-na-swiecie-doswiadcza-przemocy,239498.html#google_vignette