OSADA, KTÓRA STAŁA SIĘ MIASTEM
Oliwa stała się w okresie międzywojennym miastem – miała swojego burmistrza, którym został wybrany w 1921 roku Herbert Creutzburg. Jego rządy doprowadziły niestety do przyspieszenia nieuchronnego procesu asymilacji Oliwy do organizmu Gdańska. Tak więc Oliwa miastem samodzielnym była niestety bardzo krótko. W roku 1924, decyzją Senatu Wolnego Miasta Gdańska Oliwa otrzymała swój herb. Herb Oliwy był stylistycznie podobny do herbu opactwa oliwskiego, który przedstawiał drzewo oliwne z Matką Bożą i Dzieciątkiem wyłaniających się z korony drzewa oliwnego. Nowy herb nadany przez władze Gdańska, został pozbawiony akcentów religijnych. Wprowadzono natomiast gdańską tarczę z dwoma krzyżami i koroną na zwieńczeniu, który znalazł się u podstawy korony drzewa oliwnego.
Od czasu likwidacji opactwa coraz mniejszą rolę zaczęły odgrywać zakłady przemysłowe ulokowane nad Potokiem Oliwskim. Na ich miejsce powstawały nowe. W latach dwudziestych powstały fabryka farb i lakierów „Daol” i fabryka czekolady „Anglas”, znajdujące się przy dzisiejszej ulicy gen. Bora – Komorowskiego. Przy ulicy Arendta Dickmana zostały wybudowane zakłady spożywcze „Dr Oetker”, które istnieją do dziś i po przemianach polityczno – gospodarczych w latach dziewięćdziesiątych XX wieku w Polsce powróciły do swojej pierwotnej nazwy.
30 grudnia 1925 roku w Oliwie odbyło się bardzo ważne wydarzenie. Papież Pius XI powołał do istnienia diecezję gdańską, w istocie samodzielną, bo podległą tylko Watykanowi, wyłączoną z polskich i niemieckich struktur kościelnych. Pocysterski kościół został podniesiony do godności katedry, a zabudowania klasztorne stały się siedzibą biskupa. Pierwszym biskupem diecezji gdańskiej został Edward O’ Rourke. Intronizacja pierwszego biskupa diecezji gdańskiej stała się wydarzeniem nie tylko lokalnym ale i międzynarodowym. 1 czerwca 1926 roku w uroczystościach intronizacyjnych wzięli udział między innymi prezydent i przedstawiciele Senatu Wolnego Miasta Gdańska, Komisarz Ligi Narodów, komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polski, reprezentanci Volkstagu, politycy i ambasadorowie. Było to również święto katolików z Gdańska, którzy mieli nawet z tej okazji dzień wolny od zajęć (uczniowie i nauczyciele). Zainteresowanie było tak duże, że władze Gdańska zintensyfikowały ruch kolejowy i tramwajowy do Oliwy.
Nieudolna polityka burmistrza Oliwy Herberta Creutzburg’a, a także skandal finansowy z jego udziałem, związany z brakiem ponad 400 tysięcy guldenów w Kasie Oszczędnościowej, doprowadziły do pokrycia niedoboru przez miasto Gdańsk. Pośrednim efektem było włączenie w roku 1926 Oliwy do Gdańska. Gdańsk zyskał wielką dzielnicę, obejmującą 1520 hektarów, zamieszkałą przez ponad 14 tysięcy mieszkańców.
cdn…
Wojciech Stybor
Copyright © 2005 Wojciech Stybor. All rights reserved.
