Na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku spoczywa prof. Łukasz Dorosz – jeden z tych polskich uczonych, pedagogów, którzy tuż po zakończeniu II wojny światowej niemal od podstaw organizowali w naszym mieście uczelnię techniczną, czyli Politechnikę Gdańską. Dziś jest on niesłusznie zapomniany, dlatego warto przypomnieć jego sylwetkę oraz zasługi dla polskiej nauki.

Poniższy tekst napisałam w oparciu o takie źródła, jak: „Encyklopedia Gdańska”, Wikipedia oraz strona pg.edu.pl

Łukasz Dorosz urodził się 18 II 1897 r. we wsi Zielona, na terenie dawnego województwa tarnopolskiego, obecnie na Ukrainie. W 1910 r. ukończył szkołę powszechną we wsi Wolice Bar, po czym rozpoczął naukę w gimnazjum w Kamionce Strumiłłowej, w ob. obwodzie lwowskim. Jego edukację przerwał wybuch I wojny światowej, w czasie której został powołany do wojska. Egzamin maturalny zdał eksternistycznie 23 XI 1917 r. Wtedy rozpoczął studia w Oficerskiej Szkole Łączności.

Grób prof. Dorosza na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.

W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika. Został dowódcą kompanii łączności we Lwowie. Rozpoczął wówczas studia na Wydziale Budowy Maszyn tamtejszej Szkoły Politechnicznej. W 1921 r. został przeniesiony do Wilna, gdzie powołano go na szefa łączności dywizji. Funkcję tę pełnił do czerwca 1922 r., kiedy to otrzymał awans na porucznika. W latach 1922-23 studiował w Wilnie na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego.

Prof. Łukasz Dorosz, źródło: Gedanopedia

Odkomenderowany do Lwowa powrócił na tamtejszą uczelnię. Tam podjął naukę na Kierunku Elektrycznym Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. Zwieńczeniem jego studiów była praca dyplomowa pt. „Obliczanie linii dalekonośnej”, którą obronił 1 IV 1930 r. Otrzymał wtedy dyplom inż. elektryka. Jednakże już wcześniej, bo w 1924 r. został zatrudniony na Politechnice Lwowskiej jako młodszy asystent w Katedrze Fizyki. W 1926 r. awansował na starszego asystenta. W latach 1932-39 był tam wykładowcą teletechniki i urządzeń teletechnicznych. Kierował też projektowaniem urządzeń teletechnicznych. W latach 1926-1939 pracował także w Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie, gdzie uczył fizyki, elektrotechniki ogólnej i zasad komunikacji, a także kierował kursami radiotechnicznymi.

W latach 1928-39 pracował ponadto jako dyrektor techniczny Telefonów Lwowskich Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej.

Wraz z wybuchem II wojny światowej został zmobilizowany do wojska w stopniu kapitana. Powołano go na szefa łączności Brygady Pościgowej w Zielonce k. Warszawy. Po zakończeniu kampanii wrześniowej prowadził w Warszawie sklep spożywczy. Jednocześnie zaangażował się w tajne nauczanie młodzieży w zakresie matematyki, fizyki i chemii na poziomie szkoły średniej – w Warszawie i w Zalesiu Dolnym.

Budynek, w którym od 1948 r. mieściła się siedziba WSP
Budynek dawnego Królewskiego Seminarium Nauczycielskiego, w którym od 1948 r. mieściła się siedziba WSP w Gdańsku

Na początku lutego 1945 r. znalazł zatrudnienie w tworzącej się w Lublinie Politechnice Warszawskiej. Został wtedy kierownikiem Katedry Teletechniki i Fizyki, a wkrótce także dziekanem Wydziału Elektryczno-Mechanicznego. Jednocześnie pracował na lubelskim Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie wykładał fizykę.

Wkrótce jednak, bo już w październiku 1945 r. przyjechał do Gdańska, gdzie włączył się w organizację Politechniki Gdańskiej. Został kierownikiem Katedry Teletechniki na Wydziale Elektrycznym. 23 VIII 1946 r. otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego. W 1952 r. zaangażował się w organizowanie Wydziału Łączności. Tam w latach 1953-54 był kierownikiem Katedry Techniki Przenoszenia Przewodowego.

Jednocześnie w latach 1946-54 pracował jako profesor kontraktowy w Wyższej Szkole Pedagogicznej, gdzie w latach 1947-48 pełnił funkcję dyrektora, a w 1948 r. został jej rektorem.

W latach 1952-54 był członkiem Rady Naukowej Instytutu Łączności w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Należał do Związku Polskich Inżynierów Elektryków, Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Stowarzyszenia Teletechników Polskich, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, a także Związku Nauczycielstwa Polskiego (był przewodniczącym Rady Miejscowej ZNP). Publikował w czasopismach technicznych, wygłaszał odczyty z dziedziny tele- i radiotechniki.

Zdjęcie dwóch stron z książeczki legitymacyjnej Urszuli Kowalskiej (babci autorki), studentki Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Gdańsku, w której figuruje nazwisko prof. Dorosza. Z archiwum autorki.

Prof. Łukasz Dorosz zmarł 10 V 1954 r., pochowany na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.

Maria Sadurska

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *