Na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku spoczywa prof. Łukasz Dorosz – jeden z tych polskich uczonych, pedagogów, którzy tuż po zakończeniu II wojny światowej niemal od podstaw organizowali w naszym mieście uczelnię techniczną, czyli Politechnikę Gdańską. Dziś jest on niesłusznie zapomniany, dlatego warto przypomnieć jego sylwetkę oraz zasługi dla polskiej nauki.
Poniższy tekst napisałam w oparciu o takie źródła, jak: „Encyklopedia Gdańska”, Wikipedia oraz strona pg.edu.pl
Łukasz Dorosz urodził się 18 II 1897 r. we wsi Zielona, na terenie dawnego województwa tarnopolskiego, obecnie na Ukrainie. W 1910 r. ukończył szkołę powszechną we wsi Wolice Bar, po czym rozpoczął naukę w gimnazjum w Kamionce Strumiłłowej, w ob. obwodzie lwowskim. Jego edukację przerwał wybuch I wojny światowej, w czasie której został powołany do wojska. Egzamin maturalny zdał eksternistycznie 23 XI 1917 r. Wtedy rozpoczął studia w Oficerskiej Szkole Łączności.
W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego w stopniu podporucznika. Został dowódcą kompanii łączności we Lwowie. Rozpoczął wówczas studia na Wydziale Budowy Maszyn tamtejszej Szkoły Politechnicznej. W 1921 r. został przeniesiony do Wilna, gdzie powołano go na szefa łączności dywizji. Funkcję tę pełnił do czerwca 1922 r., kiedy to otrzymał awans na porucznika. W latach 1922-23 studiował w Wilnie na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Stefana Batorego.
Odkomenderowany do Lwowa powrócił na tamtejszą uczelnię. Tam podjął naukę na Kierunku Elektrycznym Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej. Zwieńczeniem jego studiów była praca dyplomowa pt. „Obliczanie linii dalekonośnej”, którą obronił 1 IV 1930 r. Otrzymał wtedy dyplom inż. elektryka. Jednakże już wcześniej, bo w 1924 r. został zatrudniony na Politechnice Lwowskiej jako młodszy asystent w Katedrze Fizyki. W 1926 r. awansował na starszego asystenta. W latach 1932-39 był tam wykładowcą teletechniki i urządzeń teletechnicznych. Kierował też projektowaniem urządzeń teletechnicznych. W latach 1926-1939 pracował także w Państwowej Szkole Technicznej we Lwowie, gdzie uczył fizyki, elektrotechniki ogólnej i zasad komunikacji, a także kierował kursami radiotechnicznymi.
W latach 1928-39 pracował ponadto jako dyrektor techniczny Telefonów Lwowskich Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej.
Wraz z wybuchem II wojny światowej został zmobilizowany do wojska w stopniu kapitana. Powołano go na szefa łączności Brygady Pościgowej w Zielonce k. Warszawy. Po zakończeniu kampanii wrześniowej prowadził w Warszawie sklep spożywczy. Jednocześnie zaangażował się w tajne nauczanie młodzieży w zakresie matematyki, fizyki i chemii na poziomie szkoły średniej – w Warszawie i w Zalesiu Dolnym.
Na początku lutego 1945 r. znalazł zatrudnienie w tworzącej się w Lublinie Politechnice Warszawskiej. Został wtedy kierownikiem Katedry Teletechniki i Fizyki, a wkrótce także dziekanem Wydziału Elektryczno-Mechanicznego. Jednocześnie pracował na lubelskim Uniwersytecie Marii Skłodowskiej-Curie, gdzie wykładał fizykę.
Wkrótce jednak, bo już w październiku 1945 r. przyjechał do Gdańska, gdzie włączył się w organizację Politechniki Gdańskiej. Został kierownikiem Katedry Teletechniki na Wydziale Elektrycznym. 23 VIII 1946 r. otrzymał nominację na prof. nadzwyczajnego. W 1952 r. zaangażował się w organizowanie Wydziału Łączności. Tam w latach 1953-54 był kierownikiem Katedry Techniki Przenoszenia Przewodowego.
Jednocześnie w latach 1946-54 pracował jako profesor kontraktowy w Wyższej Szkole Pedagogicznej, gdzie w latach 1947-48 pełnił funkcję dyrektora, a w 1948 r. został jej rektorem.
W latach 1952-54 był członkiem Rady Naukowej Instytutu Łączności w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Należał do Związku Polskich Inżynierów Elektryków, Stowarzyszenia Elektryków Polskich, Stowarzyszenia Teletechników Polskich, Polskiego Towarzystwa Fizycznego, a także Związku Nauczycielstwa Polskiego (był przewodniczącym Rady Miejscowej ZNP). Publikował w czasopismach technicznych, wygłaszał odczyty z dziedziny tele- i radiotechniki.
Prof. Łukasz Dorosz zmarł 10 V 1954 r., pochowany na cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku.
