Widok od sióstr Pallotynek

Można dotrzeć do niego od ulicy Malczewskiego, wówczas trzeba pokonać kilkadziesiąt schodów, lub od ulicy Popradzkiej. Dom przy ówczesnej Oberstraße, dzisiaj Malczewskiego 144, został zaprojektowany w grudniu 1932 r. Pierwszym właścicielem budynku w latach 1934–1945, był Antoni Grunenberg, znany w Gdańsku przedsiębiorca, właściciela kilku farbiarni i pralni.

Państwo Grunenberg byli bezdzietni i po zakończeniu wojny planowali wyjechać do Niemiec. 10 maja 1945 r. przyszli do księży pallotynów, pracujących przy kościele Chrystusa Króla, z propozycją przekazania willi z ogrodem społeczności katolickiej na szczytny cel. Sprawa musiała trafić do zarządu miasta. Uzgodniono, że dom zostanie przejęty w celu utworzenia w nim sierocińca. Stosowne pismo od prezydenta miasta Gdańska uzyskano 12 maja 1945 r. i przybito je do drzwi, aby uchronić posesję przed zajęciem przez osoby niepowołane.

Pallotynki Malczewskiego
2 czerwca 1945 r. przybyły do Gdańska s. Zygmunta Bielawa i postulantka Pelagia Sendecka. Ich przyjazd był związany z informacją księży o możliwości otwarcia nowej placówki w Gdańsku. Zgromadzenie Sióstr Misjonarek Apostolstwa Katolickiego sprowadził do Polski w 1934 r. ksiądz Alojzy Majewski. Pallotynki osiedliły się we wsi Rajca na Grodzieńszczyźnie. Zmiany granic po II wojnie światowej spowodowały konieczność przeniesienia wszystkich sióstr z Wilna i Nowogródka w nowe granice Polski. Siostry skorzystały z możliwości osiedlenia się w Gdańsku. Zastały dom przy ul. Malczewskiego zniszczony i ogołocony z podstawowych sprzętów. Znaleziony w jednym z ocalałych biurek obrazek św. Wincentego Pallottiego odczytały za znak.

W „Domu na Górce” siostry prowadziły sierociniec, przedszkole, dom pomocy społecznej, rekolekcje i spotkania dla młodzieży. W kolejnych latach willa była rozbudowywana o obszerne baraki, które mieściły internat, stołówkę czy kaplicę. Siostry opisywały posesję jako „małe miasteczko pośród krzewów i drzew”. Ponadto w latach 1945–1982 budynek pełnił rolę Domu Prowincjalnego – mieścił zarząd zgromadzenia i pełnił centrum zarządzania ponad trzydziestoma placówkami w naszym kraju.

Z tego domu siostry wychodziły, by katechizować dzieci w 15 szkołach podstawowych na terenie Gdańska i okolicznych miejscowości.

W 1953 r. sierociniec został zlikwidowany. Zamieniono go na zakład opieki nad niepełnosprawnymi i podłączono pod Caritas, pod nadzorem osób świeckich. Siostrom przysłano wówczas dzieci chore, niepełnosprawne umysłowo, a później także fizycznie. Dodatkowo objęły po siostrach boromeuszkach pracę w szpitalu przy ul. Łąkowej na Dolnym Mieście. Dziewięć pallotynek zajmowało się tą placówką od 15 października 1945 r. do 1 września 1947 r. W 1957 r. podjęły pracę w Szpitalu Klinicznym. Do marca 1962 r. zwolniono z pracy wszystkie 10 pracujących sióstr, a w 1975 r. musiały opuścić otrzymane wcześniej mieszkanie przy Klinicznej 1a. Nowe lokum otrzymały z Wojewódzkiego Urzędu Mieszkaniowego. Znalazło się ono w Oliwie, przy ulicy Obrońców Westerplatte. Dzisiaj siostry pielęgniarki podejmują pracę w hospicjach stacjonarnych i domowych.

W lach 90. ubiegłego wieku powstał duży dom zakonny w dolnej części posesji przy ul. Malczewskiego 144. 5 sierpnia 1991 r. odprawiono pierwszą mszę, w kaplicy nieukończonego jeszcze domu. Przewodniczył jej ksiądz biskup Tadeusz Gocłowski. Siostry przeprowadziły się do nowego gmachu. W tym samym czasie Dom Pomocy Społecznej został przeniesiony do Sobieszewa (w 1992 r.). Pozostałe baraki rozebrano, a przedwojenna willa czekała na remont.

W maju 2019 r. utworzono Centrum Integracji „Na Górce”. To punkt informacyjny o pracy misyjnej sióstr pallotynek. Tu też ważyły się ważne decyzje o podejmowaniu nowych dzieł w różnych zakątkach Polski i Afryki. Pomieszczenia domu kryją pamiątki przywiezione z misji świętych. Na innych tablicach i w gablotach zebrano pamiątki i zdjęcia świadczące o bogatej historii tego domu i działalności sióstr pallotynek.

Znajduje się tutaj mała galeria prac siostry Julitty Gołębiowskiej, absolwentki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, z bardzo bogatym dorobkiem artystycznym. Siostra odpowiedzialna była za remont kaplicy w 1959 r. i prace w nowej, w 1963 r. Zaprojektowała ołtarz i ławki. Wymalowała kaplicę, krzyż nad ołtarzem i witraż w oknie.

Na tyłach utworzono Ogród Biblijny, który służyć ma edukacji, odpoczynkowi, medytacji i modlitwie. Aranżacja ogrodu skupia w sobie różne charakterystyczne punkty, odnoszące się do miejsc, postaci czy scen biblijnych. Siostry nie mają ogrodnika, wszystkie prace wykonują same. Czynny jest przez pięć dni w tygodniu, poza poniedziałkiem i środą, od 10.00 do 17.00.


Ryszard Kopittke

Jacka Malczewskiego 144, Gdańsk, województwo pomorskie, Polska

Dodaj opinię lub komentarz.