Jednym z zasłużonych działaczy Polonii gdańskiej był niewątpliwie ks. Leon Miszewski.

Ks. Leon Miszewski, Wikipedia

Jego biogram opracował Stanisław Mikos; został zamieszczony w książce „Pomorscy patroni ulic Trójmiasta”. Informacje dotyczące ks. Miszewskiego można znaleźć również w Encyklopedii Gdańskiej oraz w Wikipedii.

Przyszły kapłan urodził się w Brusach niedaleko Chojnic 26 XI 1887 r. Kształcił się w gimnazjach najpierw w Pelplinie, następnie w Chełmnie, gdzie zdał egzamin maturalny. Następnie wstąpił do Seminarium Duchownego w Pelplinie, gdzie w marcu 1912 r. otrzymał święcenia kapłańskie. Na pierwszą placówkę duszpasterską skierowano go do Chełmży, ale już rok później do Gdańska, do kościoła św. Ignacego w Starych Szkotach. Pracował tam jako wikariusz do 1918 r.
Od wczesnej młodości znany był jako społecznik; w Gdańsku zaangażował się w działalność tutejszych organizacji polonijnych.
Tuż po pierwszej wojnie światowej zaangażował się w walkę o polskie szkolnictwo na Pomorzu. W 1919 r. został przewodniczącym pięcioosobowej Komisji Szkolnej Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej w Gdańsku.

 

Seminarium Duchowne w Pelplinie

Podkomisariat na Prusy Królewskie, Warmię i Mazury był organem Naczelnej Rady Ludowej powstałej w Poznaniu, w grudniu 1918 r., a uznawanej za legalną władzę państwową przez obradujący tamże w dniach 3 – 5 grudnia 1918 r., Polski Sejm Dzielnicowy. Do zadań Podkomisariatu (na czele którego stali Stefan Łaszewski i jego zastępca – dr Józef Wybicki z Gdańska) należało – wg „Encyklopedii Gdańskiej”: „walka o język polski w szkolnictwie, kontrola NRL nad administracją pruską, ochroną majątku narodowego przed wywózką do Niemiec, przygotowywanie kadry urzędniczej i nauczycielskiej oraz przeciwdziałanie propagandzie Niemców, starających się o pozostanie Prus Zachodnich w granicach Niemiec”. Podkomisariat ponadto „dokumentował polskość Pomorza Wschodniego wobec decydentów w Wersalu”, gdzie wyruszyła delegacja złożona z trzech działaczy: Antoniego Abrahama, Tomasza Rogali i dr Mieczysława Marchlewskiego. Do zadań ks. Miszewskiego niego należało opracowanie programu rozwoju polskiego szkolnictwa w Gdańsku.

Kadra nauczycielska Gimnazjum Polskiego w Gdańsku w roku szkolnym 1922 / 23, w pierwszym rzędzie drugi od prawej strony siedzi ks. Miszewski. „Polki w WMG” G. Danielewicz, M. Koprowska, M. Walicka

W dwudziestoleciu międzywojennym przez krótki czas ks. Miszewski pracował poza Gdańskiem: w kwietniu 1920 r. został prefektem w Państwowym Gimnazjum Męskim w Toruniu. Jednocześnie pełnił obowiązki prezesa pomorskiego okręgu Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych.

Już w 1921 r. powrócił do Gdańska. Został członkiem Gdańskiej Macierzy Szkolnej – polskiej organizacji oświatowej utworzonej w Gdańsku przez przedstawicieli tutejszej Polonii w listopadzie 1919 r. Ks. Leon Miszewski znalazł się w jej zarządzie z takimi działaczami, jak Franciszek Kubacz, Franciszek Belling, Teofil Kopczyński, Jan Kwiatkowski i in.

Dawny gmach Gimnazjum Polskiego w Gdańsku

Jedno z pierwszych zadań, jakie postawili sobie członkowie wspomnianej organizacji, było doprowadzenie do otwarcia w Gdańsku polskiego gimnazjum, w co ks. Miszewski jak najbardziej też był zaangażowany. Już jesienią 1921 r. działacze ci złożyli w Senacie wniosek dotyczący utworzenia takiej szkoły, na co uzyskali zgodę władz WMG. Gimnazjum otwarto uroczyście 13 V 1922 r. w budynku dawnych koszar Wiebego (przy Am Weißen Turm, czyli ob. ul. Augustyńskiego).

Ks. Leon pracował w nim aż do swej przedwczesnej śmierci, jako prefekt. Przyczynił się do otwarcia kaplicy w gmachu szkoły, co miało bardzo ważne znaczenie dla gdańskiej Polonii. Bowiem odprawiane były w niej nabożeństwa w języku polskim, nie tylko dla uczniów gimnazjum.

Ks. Miszewski był także aktywnym działaczem czołowej organizacji polonijnej w Gdańsku, a mianowicie utworzonej 21 IV 1921 r. Gminy Polskiej. Najpierw pracował w jej wydziale szkolnym, zaś w 1928 r. został wybrany na prezesa Zarządu Głównego tej organizacji. Funkcję tę pełnił do swej śmierci w 1930 r. W latach 1928 – 30 z ramienia Gminy Polskiej był jednym z trzech polskich posłów Volkstagu (III kadencji). Dążył do zjednoczenia Polaków gdańskiej Polonii, co było niezwykle ważne wraz z nasilaniem się nastrojów antypolskich w mieście.

Był jednym z autorów memoriału wystosowanego do władz RP zatytułowanego „Tragiczna przyszłość Polonii Gdańskiej” (napisanego w dziesiątą rocznicę podpisania Traktatu Wersalskiego). Jego autorzy skrytykowali w nim politykę polskiego rządu wobec Gdańska oraz gdańskiej Polonii.

Ks. Miszewski działał też w innych organizacjach i stowarzyszeniach polskich w Gdańsku, zwłaszcza o charakterze religijnym (niektórych był współzałożycielem np. Ligi Katolickiej). Miały one na celu nie tylko naukę modlitw i pieśni kościelnych w języku polskim, ale również umacnianie ducha narodowego, przekazywanie Polakom wiadomości dotyczących historii i kultury polskiej.
Ks. Miszewski przywiązywał dużą wagę do wychowania dzieci i młodzieży w duchu patriotycznym. Był człowiekiem lubianym. Sprzyjały temu cechy jego charakteru, zwłaszcza skromność oraz życzliwość dla innych. Miał dar zjednywania sobie ludzi.

Niestety śmiertelna choroba położyła kres jego dalszej działalności. Zmarł 25 I 1930 r. Został pochowany na cmentarzu przy kościele św. Ignacego w Starych Szkotach, gdzie niegdyś pełnił posługę kapłańską.
Zarówno jego pogrzeb, jak i uroczystość zorganizowana w lipcu 1931 r. połączona z poświęceniem ufundowanego przez Gminę Polską pomnika ustawionego na jego grobie, były wielkim manifestacjami narodowymi gdańskiej Polonii.

 

Po wojnie Ks. Leon Miszewski został patronem ulicy w Górnym Wrzeszczu, która łączy al. Grunwaldzką z ul. Wyspiańskiego.

Ul. Miszewskiego w Gdańsku

Maria Sadurska

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *