Patronem jednej z ulic na gdańskim Chełmie jest Witold Grabowski, lekarz radiolog, profesor Akademii Medycznej w Gdańsku. Warto przybliżyć jego życiorys, przypomnieć o jego dokonaniach dla polskiej nauki, dla naszego kraju, w szczególności dla Gdańska.

Witold Grabowski urodził się 30 VI 1902 r. we Lwowie. Będąc uczniem gimnazjum wziął udział w wojnie polsko–bolszewickiej.

Ul. Witolda Grabowskiego w Gdańsku

Po maturze wybrał studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Ukończył je otrzymując stopień doktora wszech nauk lekarskich, po czym został zatrudniony jako asystent w Zakładzie Farmakologii Doświadczalnej, a następnie w Zakładzie Anatomii Patologicznej swojej Alma Mater. Ostatecznie podjął pracę w lwowskiej Klinice Chorób Wewnętrznych, której kierownikiem był prof. Roman Rencki.

W 1935 r. (według „Encyklopedii Gdańskiej) lub rok wcześniej (według Wikipedii) został docentem radiologii – na podstawie pracy pt. „Wpływ naświetlań promieniami Roentgena na przebieg zapalenia urazowego i proces gojenia”. Następnie w ramach Kliniki Chorób Wewnętrznych, w której pracował, zorganizował oddział rentgenodiagnostyki i radioterapii, którego został kierownikiem. Był wtedy jednym z pierwszych i jednym z najmłodszych docentów radiologii w II RP.

W czasie II wojny światowej pozostał we Lwowie i pracował tam nadal jako lekarz. Ponadto zaangażował się w pomoc lokalnej społeczności żydowskiej. W 1944 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Po zdemobilizowaniu został kierownikiem Kliniki Radiologii i Radioterapii Akademii Medycznej we Wrocławiu, dokąd przewiózł promieniotwórczy rad, zabrany z kliniki we Lwowie. We wrocławskiej uczelni pełnił też funkcję dziekana. W 1946 r. został profesorem nadzwyczajnym.

Budynek dawnej radiologii Szpitala Klinicznego w Gdańsku
Budynek dawnej radiologii Szpitala Klinicznego w Gdańsku

W 1951 r. przybył do Gdańska, gdzie wraz z końcem sierpnia został zatrudniony w tutejszej Akademii Medycznej na stanowisku kierownika Katedry i Kliniki Radiologii i Radioterapii. Zastąpił na tym stanowisku prof. Ksawerego Rowińskiego, pierwszego powojennego kierownika tej jednostki.

Katedra i Klinika Radiologii i Radioterapii mieściły się wtedy w budynku nr 5 Państwowego Szpitala Klinicznego (dziś Uniwersyteckie Centrum Kliniczne), w pomieszczeniach przedwojennego zakładu radiologii ówczesnego Szpitala Miejskiego (funkcjonującego na tym terenie do końca II wojny światowej). Po wybudowaniu w latach 80 – tych nowej siedziby Zakładu Radiologii, tamten budynek zaczęto nazywać „starą radiologią”. Prof. Grabowski na parterze sąsiedniego budynku (nr 4) zorganizował 50 – łóżkowy oddział radioterapii.

Profesor był także nauczycielem akademickim; w latach 1953 – 63 pełnił funkcję prorektora gdańskiej uczelni. Wraz ze swym zespołem prowadził zajęcia dla IV roku Wydziału Lekarskiego i Oddziału Stomatologicznego. Wykłady dla studentów odbywały się w sali wykładowej znajdującej się na terenie kliniki. Po śmierci prof. Grabowskiego sala ta otrzymała jego imię. Lekarz ten systematycznie poszerzał swą wiedzę, wyjeżdżał na staże naukowe do znanych europejskich ośrodków, np. Berlina, Paryża, Strasburga, czy Wiednia. Prof. Grabowski napisał w sumie ok. czterdziestu prac naukowych, w tym monografię pt. „Zmiany fizjopatologiczne i kliniczne po wycięciu żołądka w chorobie wrzodowej”. Był autorem pierwszego podręcznika dla techników elektroradiologii, w którym omawiał różne metody i badania stosowane w radiologii. Napisał też skrypt pt. „Anatomia radiologiczna”.

W swoich badaniach naukowych interesował się m.in. radiodiagnostyką przewodu pokarmowego (w tym dróg żółciowych), a także macicy (czyli histerosalfingografią), technikami radiologicznymi stosowanymi w laryngologii, diagnostyką pylicy płuc oraz wpływem promieniowania X na gojenie się złamań kości i stanów zapalnych, oraz leczeniem chorób tarczycy.

Budynek nr 4 ówczesnego Szpitala Klinicznego w Gdańsku
Budynek nr 4 ówczesnego Szpitala Klinicznego w Gdańsku

Był ostatnim ze specjalistów lekarzy, którzy zajmowali się obiema dziedzinami jednocześnie: rentgenodiagnostyką i radioterapią. Za czasów kierownictwa prof. Grabowskiego w prowadzonej przez niego klinice, we współpracy z II Kliniką Chirurgiczną wykonywano od 1953 r. zdjęcia angiograficzne kończyn dolnych. Pięć lat później, w diagnostyce naczyń zaczęto wykorzystywać specjalną przystawkę elektronową, co pozwoliło na uzyskiwanie zdjęć seryjnych. Rozszerzyło to możliwości diagnostyki naczyń.

Z kolei w 1957 r. prof. Grabowski we współpracy z chirurgiem prof. Dębickim (który położył swe zasługi dla utworzenia kardiochirurgii w gdańskim szpitalu) rozpoczął stosowanie aortografii sposobem Dos Santosa. Ponadto od 1952 r. przy Klinice Radiologii i Radioterapii istniała Pracownia Fotografii Naukowej (która po siedmiu latach stała się odrębną jednostką), którą zorganizował i kierował lek. Henryk Nowak, będący jednocześnie fotografem oraz znanym gdańskim społecznikiem.

Prof. Witold Grabowski był współredaktorem czasopisma „Polski Przegląd Radiologiczny”. Był członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia, członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego oraz Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej dla Pracowników Nauki. Zarówno przed wojną, jak i po wojnie należał do Polskiego Lekarskiego Towarzystwa Radiologicznego. W latach 1949 – 51 pełnił funkcję jego prezesa. W latach 1937, 1948, 1961 przewodniczył jego obradom.

Za swą działalność otrzymał następujące odznaczenia: Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski oraz Odznakę „Za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia” i Medal 10 – lecia Polski Ludowej. Prof. Grabowski zmarł nagle w czasie pracy w szpitalu 9 VII 1963 r. Kilka dni później spoczął w Kwaterze Profesorów na gdańskim Srebrzysku. Kilkanaście lat później obok niego pochowano jego żonę, Janinę.

Grób prof. Witolda Grabowskiego i jego żony Janiny na gdańskim Srebrzysku
Grób prof. Witolda Grabowskiego i jego żony Janiny na gdańskim Srebrzysku

W 1977 r. profesor został patronem ulicy w gdańskiej dzielnicy Chełm.

Maria Sadurska

Powyższy artykuł napisałam na podstawie następujących źródeł:

  • „Dzieje Akademii Medycznej w Gdańsku” (1945 – 1995) Eugeniusz Sieńkowski
  • „Encyklopedia Gdańska”
  • Wikipedia
  • „Gdańska chirurgia akademicka po II wojnie światowej” Jacek Zieliński, Andrzej Kopacz, Janusz Kruszewski, Justyna Zygoń, „Annales Academiae Medicae Gedanense” 2005

Grabowskiego, Tytusa Chałubińskiego, Chełm A-1, Chełm, Gdańsk, województwo pomorskie, 80-807, Polska

Dodaj opinię lub komentarz.